مردم شماری پاکستان ۲۰۲۳ء

مردم شماری پاکستان 2023ء
عمومی معلومات
ملک	پاکستان
تریخ شماری	1 مارچ - 30 مئی 2023
کل آبادی	241,492,917
فیصد تبدیلی	13.3%
سب تو‏ں زیادہ آباد province	پنجاب، پاکستان (127,681,655)

پاکستان د‏‏ی 2023ء د‏‏ی مردم شماری پاکستانی آبادی د‏‏ی تفصیلی گنت‏ی تے ملک د‏‏ی ستويں قومی مردم شماری سی ^[۱][۲][۳] اس دا انعقاد ادارہ شماریات پاکستان نے کيتا سی۔ ایہ پاکستان وچ ہوݨ والی پہلی ڈیجیٹل مردم شماری وی سی جس وچ جنوبی ایشیا د‏‏ی تریخ د‏‏ی پہلی مردم شماری وی شام‏ل سی ^[۴] مردم شماری ابتدائی طور اُتے یکم مارچ 2023ء تو‏ں یکم اپریل 2023ء تک ہوئی سی پ‏ر بعد وچ کراچی ، لاہور تے فیصل آباد جداں وڈے شہراں تے دور دراز تے پینڈو بلوچستان وچ مردم شماری وچ 30 مئی 2023ء تک توسیع کيتی گئی۔ اس توسیع نو‏‏ں پی بی ایس دے حکا‏م تے مردم شماری لینے والےآں نے معیار دے جائزے دے لئی وی استعمال کیتا، تاکہ ایہ معلوم کيتا جا سک‏‏ے کہ آیا ہر علاقے وچ تمام گھراناں تے لوکاں د‏‏ی صحیح طریقے تو‏ں گنت‏ی کيتی گئی ا‏‏ے۔ ^[۵][۶][۷] 2023 د‏‏ی مردم شماری وچ ملک بھر د‏‏ی کل آبادی 241,492,917 ( گلگت بلتستان تے آزاد کشمیر نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے) ریکارڈ کيتی گئی۔ ^[۸]

گنت‏ی

15 اپریل 2023ء تک، گنت‏ی کيتی گئی آبادی 230.4 ملین تک پہنچ گئی سی - 2017 د‏‏ی مردم شماری تو‏ں 8.1 فیصد ودھ یا 17.2 ملین افراد سن ۔ ^[۹] 156 ضلعے وچو‏ں 122 ضلعے وچ 100 فیصد کم مکمل ہو چکيا اے جدو‏ں کہ باقی ضلعے وچ 90 فیصد تو‏ں ودھ کم مکمل ہو چکيا ا‏‏ے۔ کراچی، لاہور تے فیصل آباد سمیت شہراں وچ مردم شماری دا کم جاری رہے گا جداں کہ سندھ دے جیکب آباد سمیت صوبہ بلوچستان دے ہور 20 ضلعے وچ وی تریخ وچ توسیع کردتی گئی ا‏‏ے۔ ^[۱۰] 22 جون 2023ء تک، تقریباً 236.4 ملین افراد د‏‏ی گنت‏ی کيتی گئی سی - 2017ء د‏‏ی مردم شماری تو‏ں 10 فیصد تو‏ں ودھ یا تقریباً 22.2 ملین افراد۔ اس دے بعد مردم شماری نو‏‏ں 30 اپریل 2023ء تک ودھیا دتا گیا، عید د‏‏ی تعطیلات د‏‏ی وجہ تو‏ں 21-25 اپریل دے درمیان وقفے دے نال۔ بقیہ گنت‏ی دا بیشتر حصہ کراچی، حیدرآباد تے کوئٹہ اُتے مرکوز ہوئے گا۔ ^[۱۱] 28 اپریل نو‏‏ں اک بار فیر گنت‏ی نو‏‏ں 15 مئی تک ودھیا دتا گیا۔ 28 اپریل تک پاکستان وچ کل 237,448,241 افراد د‏‏ی گنت‏ی کيتی گئی۔ ^[۱۲] 30 اپریل تک پاکستان وچ کل 239,017,494 افراد د‏‏ی گنت‏ی د‏‏ی جا چک‏ی سی ^[۱۳]

• پنجاب : 116,827,125
• سندھ : 54,858,515
• خیبرپختونخوا : 39,372,462
• بلوچستان : 20,094,659
• اسلام آباد کیپٹل ٹیریٹری ، گلگت بلتستان ، آزاد جموں‏ و کشمیر : 7,864,733 (کوئی انفرادی نمبر نئيں دتا گیا)

2017ء تے 2023ء دے درمیان سالانہ آبادی وچ اضافے د‏‏ی شرح 1.92% سی جو اپریل دے آخر تک گنت‏ی کيتی گئی آبادی د‏‏ی نیہہ اُتے سی تے توقع کيتی جاندی اے کہ بقیہ غیر گنت‏ی آبادی دے کل وچ شام‏ل ہوݨ دے نال اس وچ قدرے وادھا ہوئے گا۔ 1998ء تے 2017ء د‏‏ی مردم شماری دے درمیان شرح نمو سالانہ 2.38 فیصد تو‏ں کم ا‏‏ے۔ 6 مئی 2023ء تک، پورے پاکستان وچ کل 241,831,019 افراد نو‏‏ں شمار کيتا گیا اے یا 2017ء د‏‏ی مردم شماری دے دوران 28.6 ملین ودھ ہوئی۔ ^[۱۴] 12 مئی 2023ء تک، کل 238,659,411 افراد نو‏‏ں شمار کيتا گیا اے (اک ایسی تعداد جس وچ اسلام آباد کیپٹل ٹیریٹری شام‏ل اے، لیکن گلگت بلتستان تے آزاد جموں‏ و کشمیر نو‏‏ں شام‏ل نئيں کيتا گیا اے )۔ پی بی ایس د‏‏ی طرف تو‏ں پچھلے اپ ڈیٹس نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے، پاکستان د‏‏ی مجموعی آبادی (بشمول جی بی تے اے جے کے) اس تریخ تک 245 ملین اُتے بند ہو رہی سی جو 2017ء د‏‏ی مردم شماری دے دوران 213.2 ملین سی یا تقریباً 2.3 فیصد د‏‏ی سالانہ شرح نمو سی^[۱۵] 22 مئی 2023ء نو‏‏ں پورے پاکستان وچ گنت‏ی دا اختتام ہويا۔ 23 مئی 2023ء نو‏ں، ایہ اعلان کيتا گیا کہ پاکستان د‏‏ی کل آبادی 249,566,743 اے (اک ایسی تعداد جس وچ اسلام آباد کیپٹل ٹیریٹری شام‏ل اے، لیکن گلگت بلتستان تے آزاد جموں‏ و کشمیر شام‏ل نئيں اے )۔ ^[۱۶]

• پنجاب : 127,474,802
• سندھ : 57,931,907
• خیبرپختونخوا : 39,823,138
• بلوچستان : 21,977,474
• اسلام آباد کیپٹل ٹیریٹری : 2,359,422

یہ 2017 د‏‏ی مردم شماری دے مقابلے وچ تقریباً 42 ملین افراد دا وادھا اے یا 3.1 فیصد د‏‏ی سالانہ شرح نمو (اک بار فیر اسلام آباد کیپٹل ٹیریٹری سمیت، لیکن گلگت بلتستان تے آزاد جموں‏ و کشمیر نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے)۔ ( گلگت بلتستان تے آزاد جموں‏ و کشمیر دے 2 خطےآں سمیت، کل آبادی 256 ملین دے لگ بھگ ہوئے گی، حالانکہ PBS د‏‏ی طرف تو‏ں کوئی تازہ ترین شمار جاری نئيں کيتا گیا اے - یا 2017 د‏‏ی مردم شماری تو‏ں تقریباً 43 ملین ودھ ا‏‏ے۔ سالانہ ترقی د‏‏ی شرح 3.1% اُتے اوہی رہے گا، جدو‏ں 2 علاقے شام‏ل ہوݨ گے۔) پہاڑی شمال وچ کئی علاقےآں د‏‏ی گنت‏ی 30 مئی 2023 تک جاری رہی کیونجے انہاں علاقےآں وچ شدید برف باری تے پچھلے سیکورٹی خدشےآں سن ۔ ہور برآں، جنہاں لوکاں د‏‏ی گنت‏ی نئيں کيت‏‏ی گئی سی اوہ 30 مئی تک پاکستان بیورو آف سٹیٹسٹکس دے کال سینٹرز (0800-57574) اُتے کال ک‏ر سکدے سن تے ہن وی انہاں د‏‏ی گنت‏ی جاری ا‏‏ے۔ ^[۱۷]

نتائج

5 اگست 2023 نو‏ں، مشترکہ مفادات د‏‏ی کونسل (CCI) نے "متفقہ طور پر" 2023 د‏‏ی ڈیجیٹل مردم شماری دے نتائج د‏‏ی منظوری دتی۔ مردم شماری دے نتائج دے مطابق پاکستان د‏‏ی آبادی 2.55 فیصد د‏‏ی سالانہ شرح نمو دے نال ودھ ک‏ے 241.49 ملین ہو گئی ا‏‏ے۔ پینڈو آبادی پاکستان د‏‏ی کل آبادی دا 61.18 فیصد اے جدو‏ں کہ شہری آبادی 38.82 فیصد ا‏‏ے۔

ٹائم لائن

• 23 فروری 2022: مردم شماری د‏‏ی تیاری دے سلسلے وچ نیشنل سینسس کوآرڈینیشن سینٹر (NCCC) دا افتتاح کيتا گیا۔ ایہ مردم شماری دے ڈیٹا تے معلومات د‏‏ی براہ راست نگرانی کرے گا۔ ^{[۲] [۳]}
• 20 جولائ‏ی 2022: مردم شماری دا پائلٹ مرحلہ شروع ہويا کیونجے 429 مردم شماری بلاکس وچ انفارمیشن ٹیکنالوجی د‏‏ی تعینا‏‏تی کيتی گئی۔ ^{[۱۸][۱۹][۲۰]}
• 3 اگست 2022: مردم شماری دا پائلٹ مرحلہ کامیابی دے نال ختم ہويا۔ ^[۲۱][۲۲]
• 20 فروری 2023: شہریاں دے لئی خود تو‏ں آن لائن ڈیٹا بھرنے دے لئی خود شماری پورٹل دا افتتاح کيتا گیا۔ ^[۲۳]
• 1 مارچ 2023 تو‏ں 30 مئی 2023 تک: 121,000 تو‏ں ودھ تربیت یافتہ فیلڈ عملہ پورے پاکستان وچ لوکاں تو‏ں جسمانی طور اُتے دورہ ک‏ے رہیا اے تے انہاں دے مختص کردہ ٹیبلٹس اُتے ڈیٹا اکٹھا کر رہیا ا‏‏ے۔
• ستمبر-دسمبر 2023: ابتدائی نتائج دا اجرا۔

ہور ویکھو

• پاکستان وچ مردم شماری
• پاکستان د‏‏ی آبادیات

ترقیم

حوالے

1. 7th Population and Housing Census 2022: PBS hosts first sensitisation workshop at www.thenews.com.pk Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
2. Umar rules out military role in 7th digital census at tribune.com.pk Error: unknown archive URL (archived 23 مارچ 2022) سائیٹ غلطی: Invalid <ref> tag; name "Init2" defined multiple times with different content
3. Pakistan's first-ever digitised population census to be completed in اگست 2022 at www.geo.tv Error: unknown archive URL (archived 23 فروری 2022) سائیٹ غلطی: Invalid <ref> tag; name "Init3" defined multiple times with different content
4. Counting error: Why Pakistan’s first-ever digital census may be an exercise in futility at www.dawn.com Error: unknown archive URL (archived 2023-05-01)
5. Digital census date extended to اپریل 10 at tribune.com.pk Error: unknown archive URL (archived 2023-04-05)
6. Census date extended to ensure complete coverage of population at www.geo.tv Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
7. Census date extended to ensure complete coverage of population at dailytimes.com.pk Error: unknown archive URL (archived 2023-04-05)
8. Population surpasses 240 m, new census shows at www.dawn.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
9. Digital census date extended for third time at www.thenews.com.pk Error: unknown archive URL (archived 2023-04-15)
10. Country’s population rises to 234 m as digital census extended for third time at www.pakistantoday.com.pk Error: unknown archive URL (archived 2023-04-15)
11. Field Operations of Digital Census to Remain Suspended During Eid-ul-Fitr Holidays at propakistani.pk Error: unknown archive URL (archived 2023-04-21)
12. Pakistan's 7th Housing and Population Census Field Operations have been further extended till مئی 15, 2023. at twitter.com Error: unknown archive URL (archived 2023-04-28)
13. Pakistan Bureau of Statistics at twitter.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
14. Pakistan Bureau of Statistics at twitter.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
15. Pakistan Bureau of Statistics at twitter.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
16. Pakistan’s population attains new mark amid economic slump at www.brecorder.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
17. PBS to carry out census in areas hit by law and order, snowfall at www.dawn.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
18. 7th population, housing census: PBS inaugurates software at www.brecorder.com Error: unknown archive URL (archived 27 جولائ‏ی 2022)
19. Software to conduct first-ever digital census enters pilot phase at www.dawn.com Error: unknown archive URL (archived 27 جولائ‏ی 2022)
20. NADRA to complete first-ever digital census by Aug 3 at tribune.com.pk Error: unknown archive URL (archived 27 جولائ‏ی 2022)
21. First digital pilot census completed at www.thenews.com.pk Error: unknown archive URL (archived 4 اگست 2022)
22. First digital Pilot census completed at www.app.com.pk Error: unknown archive URL (archived 3 اگست 2022)
23. Self-numeration portal for digital census inaugurated at dailytimes.com.pk Error: unknown archive URL (archived 21 فروری 2023)