منگولاں دی نزاری اسماعیلیاں خلاف مُہم
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| حصہ | |||||||||
 |
|||||||||
| |||||||||
| نقصانات | |||||||||
| دا حصہ | منگول حملے تے فتوحات | ||||||||
| دے مگروں | اناطولیہ اُتے منگول حملہ | ||||||||
| مگروں | سقوط بغداد 1258ء | ||||||||
| آغاز | ۱۲۵۳ | ||||||||
| خاتمہ | ۱۲۷۰، ۱۲۵۷، ۱۲۷۶، نومبر ۱۲۷۶ | ||||||||
| انتظامی تقسیم | |||||||||
| ملک | منگول سلطنت | ||||||||
| حصہ | جنگ | ||||||||
| وقوع تھاں | قہستان ، خراسان ، قومس ، الموت | ||||||||
ترمیم  | |||||||||
منگولاں دی نزاری اسماعیلی ریاست خلاف مُہم، جیہنوں الموت دی ریاست وی آکھیا جاندا اے، ۱۲۵۳ توں ۱۲۵۶ تک جاری رہی۔ ایہ مُہم منگول حکمران مُنکقے خان دے حکم تے شروع ہوئی، جیہڑی ہُلاگُو خان نے لیڈ کیتی۔ مقصد نزاری قلعے ختم کرکے علاقے وچ ایلخانی سلطنت قائم کرنا سی۔
پسِ منظر
[سودھو]منگولاں دی خوارزم سلطنت خلاف چڑھائی توں بعد، نزاری اسماعیلی تے منگولاں وچ تنازع پیدا ہویا۔ اس وقت نزاری امام، علاء الدین محمد، منگولاں دے پھیلاؤ کارن دباؤ وچ سی۔ شروع دے حملے وچ نزاری کچھ علاقے، جیویں کہ دامغان (قومس وچ)، کھو بیٹھے۔
تیرہویں صدی وچ، نزاریاں اسماعیلی فرقے نوں مشرق وسطیٰ وچ اک طاقتور گروہ سمجھیا جاندا سی۔ ایہہ فرقہ زیادہ تر قلعہ بند شہراں تے پہاڑی قلعےآں وچ وسدا سی، جتھے اوہناں نے اک مضبوط دفاعی نظام قائم کر رکھیا سی۔
ہلاکو خان، جڑا چنگیز خان دا پوتا سی، 1250ء دیاں دہائیاں وچ اپنی فوجاں دے نال اسلامی دنیا تے چڑھائی کرن نکلیا۔ اوہدے منصوبے وچ بغداد دی عباسی خلافت نوں ختم کرنا تے نزاریاں اسماعیلیاں دے قلعے فتح کرنا شامل سی۔
1256ء وچ ہلاکو خان نے نزاریاں دے کئی قلعےآں نوں محاصرے وچ لے لیا۔ انہاں وچوں مشہور قلعہ الموت وی شامل سی، جتھے نزاریاں دا سربراہ رکن الدین خور شاہ موجود سی۔ ہلاکو دی زبردست فوجی طاقت تے منگولاں دی جنگی مہارت دے سامنے نزاریاں زیادہ دیر نہ ٹک سکے۔ بالآخر، خور شاہ نے ہلاکو دے سامنے ہتھیار سٹ دتے تے منگولاں نے قلعہ الموت نوں تباہ کر دتا۔
ایہہ حملہ نزاریاں اسماعیلی سلطنت دے خاتمے دا سبب بنیا۔ منگولاں نے نہ صرف قلعے برباد کر دتے بلکہ کئی نزاریاں اسماعیلی وی مارے گئے۔ بغداد تے چڑھائی دے دوران وی ہلاکو نے اسلامی دنیا نوں ہلا کے رکھ دتا، جتھے عباسی خلافت 1258ء وچ ختم کر دتی گئی۔
ہلاکو خان دے حملے دے نال نزاریاں اسماعیلیاں دی سیاسی تے عسکری طاقت تقریباً مکمل طور تے ختم ہو گئی، پر اوہناں دی فکری تے روحانی روایت زنده رہی، جیہڑی بعد وچ ہور مختلف شکلان وچ برقرار رہی۔
ہُلاگُو دی مُہم
[سودھو]۱۲۵۳ وچ ہُلاگُو نے نزاری قلعے فتح کرن لئی اپنی فوجاں بھیجیاں۔ اوہناں نے کوہستان، قومس تے خراسان وچ نزاری مضبوط ٹھکانے تباہ کر دِتے۔ سب توں وڈی جھڑپ ۱۲۵۶ وچ مئیمون دز قلعے تے ہوئی، جتھے امام رکن الدین خورشاہ موجود سی۔ لڑائی دے بعد امام نے سرنڈر کر دِتا، تے قلعہ منگولاں نے تباہ کر دِتا۔
نتیجہ
[سودھو]مئیمون دز دی شکست نزاری اسماعیلیاں لئی فیصلہ کن ثابت ہوئی۔ علموت قلعہ وی دسمبر ۱۲۵۶ وچ منگولاں دے قبضے وچ آ گیا۔ حالانکہ، گَردکُوہ ورگے کجھ نزاری قلعے ۱۲۷۰ تک مزاحمت کردے رہے۔ ایہ منگول مہم نزاری اسماعیلی ریاست دی سیاسی خودمختاری ختم کرن وچ کامیاب رہی، تے علاقے وچ ایلخانی سلطنت قائم ہو گئی۔