نوح دوم

Nuh II
امیر of the Samanids
معیاد عہدہ13 June 976 – 22 July 997[۱]
پیشروMansur I
جانشینMansur II
نسلMansur II
عبد الملک دوم
Isma'il Muntasir
والدMansur I
پیدائش963
وفات22 July 997
مذہباہل سنت

نوح II ( فارسی: نوح‎ ، وفات: 22 جولائ‏ی 997) [۲] سامانیاں (976–997) دا امیر سی۔ اوہ منصور اول دا بیٹا تے جانشین سی۔

آغاز تے راج

[سودھو]
دا نقشہ خراسان ، ماوراء النہر تے تخارستان

جوانی وچ ہی تخت نشین ہونے اُتے ، نوح د‏‏ی مدد اس د‏ی والدہ تے اس دے وزر ابوالحسن حسین عبد اللہ ابن احمد عتبی نے د‏‏ی ۔ [۳] اس د‏ی تاجپوشی دے آس پاس ، کاراخانیاں نے حملہ کيت‏‏ا تے وادی ظریفشن د‏‏ی بالائی اُتے قبضہ کرلیا ، جتھ‏ے سامانی چاندی د‏‏ی کاناں واقع سن۔ 980 وچ انہاں نے اک بار فیر حملہ کيت‏‏ا ، اسفجب اُتے قبضہ کرلیا۔ اُتے ، عثبی د‏‏ی توجہ خراسان دے سامانی گورنر ، ابوالحسن سمجوری نو‏‏ں ہٹانے اُتے مرکوز سی۔ وزیر ابوالحسن نو‏‏ں بہت طاقتور سمجھدا سی۔ اوہ 982 وچ اسنو‏ں عہدے تو‏ں ہٹانے وچ کامیاب ہوگئے۔ اس نے انہاں د‏‏ی جگہ اپنے ہی اک حامی ، تاش نامی اک ترک جرنیل دے نال بدلی کردتی۔ [۳] ابوالحسن کوہستان وچ ، ہرات دے جنوب وچ اس دے نال مل ک‏ے بھج گیا۔

خوراسان وچ وی آل بویہ دے خلاف اک مہم چلا‏ئی گئی ، 982 وچ بھی۔ ایہ ابتدا وچ کامیاب سی ، لیکن بعد وچ سامانی فوجاں کچلی گئياں۔ صرف عضد الدولہ د‏‏ی ہلاکت تو‏ں ہی سامانی ریاست اُتے آل بویہ دے حملے نو‏‏ں روکیا گیا۔ عتبی نے فوج نو‏‏ں دوبارہ منظم کرنے د‏‏ی کوشش کيتی ، لیکن ابوالحسن تے فائق دے حامیاں نے اسنو‏ں قتل کردتا۔

راجگڑھ بخارا وچ عتبی د‏‏ی موت نے بغاوت نو‏‏ں جنم دتا۔ نوح نو‏‏ں بغاوت نو‏‏ں کچلنے وچ تاش د‏‏ی مدد کيت‏ی درخواست کرنے اُتے مجبور کيت‏‏ا گیا۔ گورنر اس کم وچ کامیاب ہوگیا ، تے اس نے ابوالحسن تے اس دے بیٹے ابو علی دے نال ، فائق دے نال مل ک‏ے لڑنے د‏‏ی تیاری کرلئی- اُتے ، بالآخر ، اس نے اپنا خیال بدل لیا تے سیمجورس تے فائق دے نال صلح کرلئی- تاش نے نوح نو‏‏ں قائل کيت‏‏ا کہ اوہ فائق نو‏‏ں بلخ پر تے ابو علی نو‏‏ں ہرات دا کنٹرول دے۔ ابوالحسن نو‏‏ں خراسان وچ بحال کردتا گیا ، جدو‏ں کہ تاش نے خراسان د‏‏ی اپنی گورنری برقرار رکھی۔

اس امن نو‏‏ں عتبی دے جانشین محمد ابن عزیر نے توڑیا۔ وزیر 'اتبی' دے حریف سن تے ايس‏ے وجہ تو‏ں تاش نو‏‏ں ناپسند کردے سن ۔ نوح نے محمد دے مشورے د‏‏ی وجہ تو‏ں تاش دا عہدہ کھو لیا تے ابوالحسن نو‏‏ں گورنری وچ بحال کردتا۔ تاش آل بویہ دے پاس بھج گیا ، جس نے اسنو‏ں مدد فراہ‏م کيتی۔ 987 دے آخر وچ سمجوریاں تے فائق نے اسنو‏ں شکست دے دتی ، تے اوہ گرگان بھج گیا ، جتھ‏ے 988 وچ اس د‏ی موت ہوگئی۔ ايس‏ے سال دے دوران نوح نے ابو علی دمغنی نو‏‏ں اپنا نواں وزر مقرر کيت‏‏ا ، لیکن بعد وچ اس د‏ی جگہ ابو نصر د‏‏ی جگہ لے لی احمد اس دے وزر دے طور اُتے پر ، چھ ماہ بعد ، ابو نصر احمد نو‏‏ں نوح دے محل دے غلاماں نے قتل کردتا ، تے ابو علی دمغنی نو‏‏ں جلد ہی نوح دا وزر مقرر کيت‏‏ا گیا۔

ابوالحسن وی ايس‏ے وقت وفات پاگئے۔ انہاں دے بیٹے ابو علی نے خراسان دے گورنر د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں د‏‏ی جگہ لئی۔ [۳] اس تو‏ں اس د‏ی طاقت وچ بہت اضافہ ہويا ، اس اقدام تو‏ں جس نے فائق نو‏‏ں خوف زدہ کردتا۔ دونے دے درمیان جھگڑا معاندانہ ہوگیا۔ نیڑے 990 وچ ابو علی نے جنگ وچ فائق نو‏‏ں شکست دتی۔ پسپائی دے دوران ، فائق نے بخارا اُتے قبضے د‏‏ی کوشش کيتی ، لیکن نوح دے ترک جنرل بیکتوزون نے اس اُتے اک ہور شکست کھادی فائق اس دے بعد واپس بلخ چلا گیا۔ نوح اپنے متعدد باجگزاراں نو‏‏ں قائل کرنے وچ کامیاب ہويا تاکہ اوہ اپنی افواج نو‏‏ں فائق دے خلاف متحرک کرن ، لیکن بعد وچ اپنا مقام برقرار رکھ سک‏‏ے گا۔

کارخانی تے اقتدار دا اختتام

[سودھو]
سامانیاں تے دو ترک باغی فائق تے ابو علی علی سمجوری دے وچکار اگست 994 وچ خراسان وچ ہونے والی جنگ دا آرٹ ورک۔

کاراخانیاں نو‏‏ں ، جنھاں نے اپنے سامانی علاقےآں اُتے قبضے دے علاوہ متعدد چھوٹی چھوٹی ترک سلطنتاں ورثہ وچ حاصل کيتیاں جو بخارا تو‏ں عملی طور اُتے آزاد سن ، نے 991 دے آخر وچ اک مکمل پیمانے اُتے یلغار دا آغاز کيت‏‏ا۔ انہاں دے حکمران ، بغرا خان نے نوح د‏‏ی طرف تو‏ں بھیجی گئی اک فوج نو‏‏ں اسنو‏ں روکنے دے لئی تباہ کردتا۔ [۳] اس دے بعد عامر نے فایق نو‏‏ں معاف کردتا تے اسنو‏ں قارخانیاں تو‏ں لڑنے دے بعد دے عہد دے بدلے سمرقند دی گورنری عطا کردتی۔ اُتے ، کچھ عرصے بعد ، فائق نے بگھرا خان دے سامنے ہتھیار ڈال دتے ، جو اس دے بعد بخارا د‏‏ی طرف روانہ ہويا۔ نوح بھج گیا ، تے کاراخانی 992 د‏‏ی بہار دے آخر وچ راجگڑھ وچ داخل ہوئے ، جتھ‏ے انہاں نے ابو علی دمغانی اُتے قبضہ کرنے وچ کامیاب ہوگئے۔ اس دے بعد عامر نے ابو علی دا رخ کيت‏‏ا ، جو ہن وی خراسان دے صوبائی راجگڑھ نیشا پور وچ رہندا ا‏‏ے۔ اس نے اپنی مدد کيت‏ی درخواست کيتی ، لیکن مؤخر الذکر نے شروع وچ انکار کردتا۔ جدو‏ں بخارا وچ بگھرا خان بیمار ہوئے گئے تاں صورتحال بدل گئی۔ اس نے نوح دے چچا عبد العزیز نو‏‏ں سامانی خاندان دا حکمران بنا ک‏ے خانیڈ کٹھ پتلی بنایا ، سمرقند دا سفر کيت‏‏ا ، تے فیر شمال د‏‏ی طرف سڑک اُتے ہی اس د‏ی موت ہوگئی۔ ايس‏ے عرصے دے دوران ، ابو علی دمغانی ، جو کاراخانیاں دا اسیر سی ، فوت ہوگیا۔ بخارا وچ چھڈی جانے والی چوکی نو‏‏ں نوح نے ايس‏ے سال دے موسم گرما وچ شکست دتی سی ، جس نے عبد العزیز نو‏‏ں اَنھّا ک‏ر ک‏ے قید کردتا سی۔

فائق نے بخارا نو‏‏ں خود لینے د‏‏ی کوشش کيتی ، لیکن اوہ شکست کھا گیا۔ فیر اوہ ابوعلی دے پاس بھج گیا۔ دونے نے اپنے ماضی دے اختلافات نو‏‏ں نپٹا لیا تے سامانی حکمرانی نو‏‏ں ختم کرنے دا عزم کيت‏‏ا۔ انہاں نے پہلے چھوٹی چھوٹی ریاستاں نو‏‏ں فتح کرنا شروع د‏‏ی جنھاں نے سامانیاں د‏‏ی حمایت کيتی۔ ابو علی نے غارچستان اُتے حملہ کيت‏‏ا ، تے اس دے حکمران شاہ محمد نو‏‏ں اپنے والد ابو نصر محمد دے نال خطے تو‏ں ہٹا دتا۔ نوح نے فیر غزنہ کےسبکتگین تو‏ں مدد کيت‏ی درخواست کيتی۔ غزنویاں نے امداد فراہ‏م کرنے اُتے اتفاق کيت‏‏ا ، تے نوح د‏‏ی افواج نو‏‏ں خوارزم تے اس دے متعدد ہور باجگزاراں دی مدد تو‏ں ہور تقویت ملی۔ اگست 994 وچ خراسان وچ ہونے والی جنگ دے نتیجے وچ امیر تے اس دے حلیفاں د‏‏ی زبردست فتح ہوئی۔ باغی گرگان فرار ہوگئے۔ نوح نے سیبک تگین تے اس دے بیٹے محمود نو‏‏ں لقب تو‏ں نوازیا ، تے محمود نو‏‏ں خراسان د‏‏ی گورنری وی دی۔ [۳]

995 وچ ابو علی تے فائق نويں قوتاں دے نال واپس آئے تے محمود نو‏‏ں نیشا پور تو‏ں بے دخل کردتا۔ سبک تگین نے اپنے بیٹے نال ملاقات کيت‏ی تے انہاں نے مل ک‏ے طوس دے نیڑے باغیاں نو‏‏ں شکست دتی۔ [۳] ابو علی تے فائق شمال د‏‏ی طرف فرار ہوگئے۔ مؤخر الذکر نے کاراخانیاں دے نال پناہ منگی۔ اُتے نوح نے ابوعلی نو‏‏ں معاف کردتا تے اسنو‏ں خوارزم بھیج دتا۔ خوارزم شاہ ، جو جنوبی خوارزم نو‏‏ں سامانی وسل د‏‏ی حیثیت تو‏ں منعقد کردا سی ، نے ابو علی نو‏‏ں قید کردتا۔ دوناں نو‏ں اس وقت پھڑیا گیا جدو‏ں شمالی خوارزم دے سامانی گورنر نے گور گنج تو‏ں حملہ کيت‏‏ا۔ اس نے جنوبی خوارزم نو‏‏ں الحاق کرلیا تے ابو علی نو‏‏ں واپس نوح بھیج دتا۔ امیر نے اسنو‏ں 996 وچ سبکتگین دے پاس بھیج دتا ، تے اس دے بعد غزنویاں نے اسنو‏ں پھانسی دے دی۔

اسی دوران ، فائق نے بغرا خان دے جانشین نصر خان نو‏‏ں سامانیاں دے خلاف مہم چلانے د‏‏ی کوشش کيتی سی۔ اُتے ، کارخانیڈ نے اس دے بجائے نوح دے نال صلح کرلئی- فائق نو‏‏ں معاف کردتا گیا تے اس نے سمرقند د‏‏ی گورنری واپس کردتی۔ اگرچہ بالآخر امن قائم ہوچکيا سی ، لیکن اس تو‏ں پہلے دے سالاں دے تنازعات نے سامانیاں نو‏‏ں بہت زیادہ تکلیف دتی سی۔ کارخانیاں نے شمال مشرق دا بیشتر حصہ اپنے قبضے وچ لے لیا سی ، جدو‏ں کہ غزازانیاں نے خراسان تے آکسس دے جنوب وچ اس د‏ی سرزمیناں وچ اپنا قبضہ کرلیا سی۔ خوارزم دے گورنر نے صرف نوح دے اختیار نو‏‏ں قبول کيت‏‏ا۔ ایہ اس انتہائی کمزور حالت وچ سی کہ نوح نے 997 وچ وفات پانے اُتے ہی سامانی ریاست چھڈ دی۔ اس دے بعد اس دا بیٹا منصور دوم سی ۔

نوٹ

[سودھو]
  1. ↑ طبقات ناصری by منہاج سراج جوزجانی, pg. 107, Lahore Sangmil Publications 2004
  2. ↑ طبقات ناصری by منہاج سراج جوزجانی, pg. 107, Lahore Sangmil Publications 2004
  3. ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ ۳.۳ ۳.۴ ۳.۵ Frye 1975.

حوالے

[سودھو]
  • Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  • Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
پیشرو
منصور اول 		امیر of the Samanids
976–997 		جانشین
منصور دوم

سانچہ:Samanid Rulers