نور قطب عالم
| شیخ | |
|---|---|
| نور قطب عالم | |
| (بنگالی وچ: নূর কুতুব আলম) | |
| مقام پیدائش |
|
| وفات | سنہ 1415
|
| عملی زندگی | |
| تلمیذ خاص | جلال الدین محمد شاہ |
| پیشہ | عالم ، لکھاری ، شاعر |
| مادری زبان | بنگالی |
| پیشہ ورانہ زبان | بنگالی ، عربی |
| تحریک | سلسلہ چشتیہ |
 باب اسلام
| |
ترمیم  | |
Shaykh Nūr Quṭb ʿĀlam Pāndavī | |
|---|---|
| ذاتی | |
| پیدائش | |
| وفات | 1415-1416 AD |
| مدفن | Shash Hazari Dargah, Malda district |
| مذہب | Islam |
| عروج | Late 14th to early 15th century |
| اولاد | Rafaq ad-Din Shaykh Anwar |
| والدین |
|
| فرقہ | Sunni |
| نسب نامہ | Khalid ibn al-Walid |
| فقہی مسلک | Hanafi |
| رشتہ دار | Akhi Siraj (grandfather) Azam Khan Khalidi (brother) |
| سلسلہ | Chishti Order |
| مرتبہ | |
| استاذ | Alaul Haq Hamiduddin Nagauri |
نور قطب عالم ( عربی: نور قطب عالم , بنگالی: নূর কুতুব আলম ) ۱۴ویں صدی دے بنگال دے اسلامی اسکالر سن ۔ سابقہ بنگالی راجگڑھ حضرت پانڈوا وچ مقیم، اوہ بنگال سلطنت دے اک سینئر عالم علاء الحق دے بیٹے تے جانشین سن ۔ اوہ راجہ گنیش دے خلاف بنگال دی مسلم حکمرانی نوں بچانے تے بنگالی ادب دی دوبھاشی روایت نوں اگے ودھانے وچ اپنی کوششاں دے لئی جانیا جاندا اے۔ [۱]
مڈھلا جیون تے خاندان
[سودھو]نور قطب عالم حضرت پانڈوہ دے شہر وچ اک بنگالی مسلمان گھرانے وچ پیدا ہوئے سن جو خالد بن الولید ، اک عرب کمانڈر تے اسلامی پیغمبر محمد دے ساتھی سن، جنہاں دا تعلق قریش دے قبیلہ بنو مخزوم توں سی۔ [۲] عالم دے کزن، چچا تے دادا سبھی سلطانی بنگال دے ملازم سن، انہاں دے بھائی اعظم خان دے نال، وزیر (وزیراعظم) دے طور اُتے خدمات انجام دے رہے سن ۔ انہاں دے والد علاء الحق بنگال دے درباری عالم سن تے سکندر شاہ دے دور حکومت وچ اس دے خزانے دی ذمہ داری انہاں نوں سونپی گئی سی۔ انہاں دے دادا، شیخ اسد خالدی، لاہور توں بنگال ہجرت کر گئے تے سلطنت دے وزیر خزانہ دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں۔ عالم غیاث الدین اعظم شاہ دے اسيں جماعت سن، راج نگر، بیر بھوم وچ قاضی حمید الدین ناگوری دے زیرِ تعلیم سن ۔ [۳]
کیریئر
[سودھو]نور قطب عالم ہر طرح دی دستی مزدوری کيتا کردے سن ۔ اوہ ذاتی طور اُتے اپنے والد تے خانقاہ وچ آنے والے فقیراں دے کپڑے دھو کر، پانی تے ایندھن لے کے، وضو دے لئی پانی نوں مسلسل گرم رکھنے تے بیت الخلاء دی صفائی کرکے انہاں دی خدمت کردا سی۔ اپنے بچےآں دے علاوہ شیخ رفیق الدین ( شیخ زاہد دے والد) تے شیخ انور عالم حسام الدین مانک پوری تے شاہ کاکو دے استاد وی سن ۔ [۴]
عالم نے اپنے آپ نوں روحانیت وچ مصروف رہنے نوں ترجیح دتی، جس دا ثبوت انہاں دے بھائی وزیر اعظم خان دی حکومت کیتی طرف توں ملازمت کرنے دی درخواست نوں مسترد کرنے توں اے۔ [۵] آپ نے کئی بار حج ( مکہ دی زیارت) کيتی۔
راجہ گنیش دی بغاوت دے بعد بنگالی مسلماناں دے ظلم و ستم دے نال، نور قطب عالم نے جونپور دے سلطان ابراہیم شرقی نوں بنگال نوں آزاد کرنے دے لئی اک خط لکھیا۔ اس نے اپنے والد دے شاگرد اشرف جہانگیر سمنانی نوں وی اک خط بھیجیا، جو جونپور وچ سن، شرقی توں وی درخواست کيتی۔ درخواست دا جواب دیندے ہوئے، ابراہیم شرقی بنگال دی طرف ودھے، جس توں گنیش دی حکمرانی نوں خطرہ سی۔ گنیش نے عالم توں حملہ روکنے دی درخواست کيتی، لیکن عالم دی شرط ایہ سی کہ اوہ اسلام قبول کرے۔ پر، گنیش دی بیوی نے اپنے شوہر نوں مذہب تبدیل کرنے توں منع کيتا تے اس دے بجائے انہاں نے اپنے بیٹے جادو نوں شیخ نوں پیش کيتا۔ عالم دی رہنمائی دے نال، جادو محمد ناں دے نال مسلمان ہويا، تے جلال الدین محمد شاہ دے طور اُتے تخت اُتے بیٹھیا۔ اس دے بعد عالم نے شرقی توں بنگال واپس جانے دی درخواست کيتی، حالانکہ اس نے انکار کر دتا، اس طرح بنگال-جون پور تصادم جاری رہیا۔ [۴]
کم
[سودھو]نور قطب عالم نے ۱۲۱ توں ودھ کتاباں لکھایاں نيں، جو انہاں دے مرید حسام الدین مانک پوری نے مرتب کيتی نيں۔ انہاں دی دو عظیم لکھتاں مغیث الفقرہ تے انیس الغرباء نيں ۔ سابق دا اک مخطوطہ خلیفہ باغ، بھاگلپور ، بہار دی اک نجی لائبریری وچ محفوظ اے۔ اک ہور نامکمل نسخہ کلکتہ وچ ایشیاٹک سوسائٹی آف بنگال دی لائبریری (مجموعہ نمبر ۴۶۶) وچ مؤخر الذکر کتاب (مجموعہ نمبر ۱۲۱۲ تے ۱۲۱۳) دے دو نسخےآں دے نال محفوظ اے۔ [۶]
عالم نے مختلف اہم شخصیتاں نوں کئی خطوط وی لکھے۔ انہاں وچوں تیرہ نوں عبد الحق دہلوی نے مکتوبات نور قطب عالم (نور قطب عالم دیاں لکھتاں) دے عنوان توں مرتب کيتا سی تے دہلی دے نیشنل آرکائیوز آف انڈیا وچ محفوظ نيں۔
موت تے میراث
[سودھو]عام طور اُتے ایہ منیا جاندا اے کہ عالم دی وفات ۸۱۸ ہجری ( ۱۴۱۵-۱۶ ) وچ ہوئی، اس تریخ دی تریخ نور بنور شد (روشنی وچ چلی گئی) اے۔ [۷] ایہ اس دے مزار دے محافظاں دے قبضے وچ موجود کتاب دے نال نال ۱۷واں صدی دی کتاب میرات الاسرار دی تریخ توں وی واضح ہُندا اے۔ [۴] اس دی موت دے بعد گنیش نے بنگال اُتے کنٹرول حاصل کرنے دی دوسری کوشش کيتی حالانکہ چند سال بعد گنیش دی موت ہوگئی۔
انہاں نوں شش ہزاری درگاہ وچ اپنے والد دے پاس دفن کيتا گیا، بنگال دی وڈی درگاہاں وچوں اک؛ حضرت پانڈوا وچ واقع اے تے بنگال دے دوسرے ہم عصر علماء جداں جلال الدین تبریزی توں ملحق اے۔ بعد دے سلطان جداں علاء الدین حسین شاہ (r. 1494–1519) مزار اُتے سالانہ دورہ کيتا کردے سن تے شش ہزاری درگاہ توں منسلک خیرات گھر تے مدرسہ نوں برقرار رکھنے دے لئی کئی پنڈ دینے دے لئی مشہور نيں۔ اس دے علاوہ، انہاں دی اولاد وچوں اک نے انہاں دے اعزاز وچ قریبی قطب شاہی مسجد بنوائی۔ شہنشاہ جہانگیر دے دور وچ ، انہاں دے مزار دے محافظ انہاں دی اولاد تے جانشین میاں شیخ مسعود سن، جنہاں نوں شاہ مقام وی کہیا جاندا اے۔ بہارستان غیبی دے مصنف مغل جنرل مرزا ناتھن نے سابق نوں خراج عقیدت پیش کيتا تے مزار اُتے کئی دن رات گزارے۔ [۸]
حوالے
[سودھو]- ↑ "The development of Bengali literature during Muslim rule". https://web.archive.org/web/20170809050525/https://blogs.edgehill.ac.uk/sacs/files/2012/07/Document-6-Billah-A.-M.-M.-A-The-Development-of-Bengali-Literature-during-Muslim-Rule.pdf. Retrieved on 7 نومبر 2016.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
| ||||||||||||||||||