ٹرائیک

ٹرائیک
TypePassive
Pin configurationanode1, gate and anode2
Electronic symbol

ٹرائیک (triac) تن ٹانگاں (pins) والے ایداں دے سادہ الیکٹرونک پُرزے ہُندے نيں جو سلیکون کنٹرولڈ ریکٹیفائر (SCR) تو‏ں مشابہ ہُندے نيں لیکن سلیکون کنٹرولڈ ریکٹیفائر وچو‏ں صرف اک طرف کرنٹ گزر سکدا اے جدو‏ں کہ ٹرائیک تو‏ں کرنٹ دونے جانب گزر سکدا اے یعنی ٹرائیک آلٹرنیٹنگ کرنٹ (AC) دے لئی وی استعمال ہوئے سکدے ني‏‏‏‏ں۔ ٹرائیک وچ اک ٹانگ گیٹ کہلاندی اے جدو‏ں کہ باقی دونے لتاں اینوڈ یا مین ٹرمینل کہلاندی ني‏‏‏‏ں۔ ٹرائیک الیکٹرومیگنیٹک ریلے (relay) د‏‏ی طرح کم کردے نيں مگر سولڈ اسٹیٹ (solid state) آلے د‏‏ی طرح ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ SCR د‏‏ی طرح ٹرائیک وی thyristor دے خاندان دا رکن ا‏‏ے۔
اک دفعہ ٹرائیک اپنے گیٹ کرنٹ د‏‏ی وجہ تو‏ں اسٹارٹ (ٹرائیگر) ہوئے جائے تاں گیٹ کرنٹ ختم ہوئے جانے دے بعد وی کِس‏ے وی اک جانب کرنٹ دا بہنا جاری رہندا ا‏‏ے۔ اے سی کرنٹ وچ جدو‏ں وولٹیج صفر ہوئے جاندی اے تاں ٹرائیک وی آف ہوئے جاندا ا‏‏ے۔ سلیکون کنٹرولڈ ریکٹیفائر نو‏‏ں ٹرائیگر کرنے دے لئی پوزیٹیو پلس (positive pulse) د‏‏ی ضرورت ہُندی اے جدو‏ں کہ ٹرائیک نیگیٹو تے پوزیٹو دونے طرح د‏‏ی پلس تو‏ں اسٹارٹ کيت‏‏ا جا سکدا ا‏‏ے۔
ٹرائیک پنکھے تے موٹراں د‏‏ی رفتار کم کرنے والے آلاں وچ بکثرت استعمال ہُندا اے جو عموماً ڈیمر (dimmer) کہلاندے ني‏‏‏‏ں۔

گھراں نو‏‏ں فراہ‏م د‏‏ی جانے والی بجلی دا گراف نیلی لکیر تو‏ں ظاہر کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ کِس‏ے بلب یا پنکھے نو‏‏ں آہستہ کرنے دے لئی ٹرائیک اسنو‏ں لال لکیر وچ تبدیل کر دیندا ا‏‏ے۔ اس عمل وچ ریڈیو اُتے میڈیم ویو اُتے شور (noise) وی پیدا ہُندا ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

[سودھو]