" ہو جمالو " سندھی زبان دا اک لوک گیت اوروابستہ رقص اے جو خاص طور پرپورے پاکستان دی سندھی سبھیاچار، خاص طور اُتے سندھ وچ مقبول اے ۔ ایہ گیت تے رقص 19 ويں صدی دے مقامی لوک ہیرو جمالو کھوسو بلوچ دے حوالے توں اے۔ جدید دور وچ ، اس گیت نوں 1947 دے بعد توں دوبارہ مقبول حاصل ہوئی ، عابدہ پروین نے سندھی وچ تے شازیہ خشک نے اردو بولی وچ اس گیت نوں گایااے۔
زیادہ تر ایہ گانا تے ناچ پروگرام دے آخر وچ پیش کيتا جاندا اے جو سندھ دی لڑائیاں تے افسانوی لوک داستاناں دی ترجمانی کردا اے۔ ایہ تہوار تے جشن دے مواقع پرپیش کيتا جاندا اے۔ مرکزی گلوکار جمالو دی بہادری دی تعریف کردے ہوئے بول گاندا اے ، تے ہرمصرعے دے نال رقاص "ہو جمالو!" دے نعرے وی لگاندے نيں، جو مرکزی گلوکار دے گرد گھمدے نيں۔ گانا اختتام دی طرف پہنچدے ہوئے گیت وچ تیزی لیائی جاندی اے۔ کہیا جاندا اے کہ ا س گیت تے رقص دے بعد سحر دی سی کیفیت طاری ہوئے جا تی اے۔
جمالو شیدی برٹش ایسٹ انڈیا کمپنی دی حکمرانی دے دور وچ سکھر وچ پیدا ہوئے جو اس وقت برطانوی مقبوضہ ہند دے بمبئی پریذیڈنسی دے تحت آندا سی، 2021 وچ سکھر پاکستان دے صوبہ سندھ دا حصہ اے ۔ جمالو نوں سکھر وچ برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی دے افسر جان جیکب نے پھانسی دی سزا سنائی سی ، اغلباََ سن 1889 وچ ۔ ايسے سال دے آخر وچ جیکب فارس وچ تعینات ہونے توں پہلے مختصر مدت دے لئی سندھ دا قائم مقام کمشنر بنا سی۔ جمالو (جداں کہ اوہ روايتی طور اُتے اکھوایا جاندا اے ) سکھر پل دے نیڑے جیل وچ رکھیا گیا سی ، جسنوں کچھ عرصہ پہلے ہی انگریزاں نے ٹریناں دے لئی تعمیر کيتا گیا سی ، لیکن حالے اس دی جانچ نئيں کيتی گئی سی۔ مورخ رحیم داد خان مولائی شیدی نے اپنی کتاب "تریخ سکھر" وچ 1889 دے لگ بھگ سکھر تے روڑی نوں ملانے دے لئی لئنسڈاؤن پل تعمیر کيتا گیا۔ [۱] حکومت سندھ نے اعلان کيتا کہ جو وی پل دے اس پار ٹرین چلیا کے لے جائے گا اسنوں انعام دتا جائے گا۔ جمالو نے جیکب نوں اک خط بھیجیا ، جس وچ ٹرین دے ذریعے پل عبور کرنے دی پیش کش کيتی گئی ، اس شرط اُتے کہ اوہ جیل توں رہیا کر دتا جائے تے جے اوہ محفوظ طریقے توں پل پار کر لے تاں اس دی سزا ختم کرکے اسنوں آزاد کر دتا جائے۔ جمالو نے بحفاظت ٹرین وچ سوار ہوئے کے پل پار کر ليا جس اُتے ایسٹ انڈیا کمپنی دے گورنر سندھ نے انہاں نوں انعام وی دتا۔
ان دی اہلیہ نے اس استحصال دے بارے وچ "ہو جمالو" گانا تیار کيتا ، جس دے بعد توں ایہ گیت خطے وچ مشہور ہوگیا ۔ [۲]۔