عمومي مالومات | |
---|---|
ځانګړې وېشنيزه |
برخې | |
---|---|
برخه د |
په تدریجي بڼه له فوسیلي سون توکو څخه نه ګټنه د صفر کچې ته د فوسیلي سون توکو د تولید او ګټنې د کچې رسول دي څو د هوا د ککړتیا له امله د مړینې او ناروغۍ کچه کمه، اقلیمي بدلونونه محدود او د انرژۍ په برخه کې هېوادونه پر ځان بسیا شي. دغه چاره تجدید منونکې انرژۍ ته د انتقال د روان لېږد برخه ده.
په داسې حال کې چې ډېری هېوادونه لګیا دي د ډبرو پر سکرو باندې چلېدونکې د برېښنا تولیدي کارخونې وتړي، خو د ډبرو له سکرو پرته د برېښنا تولید بیا هم په دومره چټکۍ سره نه شي کولای اقلیمي موخې پوره کړي. له دې سره چې ډیری هېوادونو د پټرولي او ډیزلي موټرو د پلور د پای ته رسولو په موخه نېټې ټاکلي، خو تر اوسه پورې د فوسیلي ګازونو څخه د نه ګټنې لپاره په مهالوېش هوکړه نه ده شوې. [۱][۲][۳][۴][۵]
په تدریجي بڼه له فوسیلي سون توکو څخه د نه ګټنې په اوسنیو هڅو کې د ټرانسپورټ او همدارنګه د کورونو د ګرمولو په سکتورونو کې د فوسیلي سون توکو پر ځای د دوامدارې انرژۍ له منابعو ګټنه شاملېږي. د فوسیلي سون توکو په ځای نیونکو کې د برېښنا شبکه، شین هایدروجن او بایو سون توکي شامل دي. له فوسیلي سون توکو څخه د خلاصون په پالیسو کې د غوښتنه کوونکي او وړاندې کوونکي اقدامات په پام کې نیول کېږي. په داسې حال کې چې غوښتنه کوونکی اړخ د فوسیلي سون توکو څخه په ګټنه کې د کمښت په هڅه کې دی، خو د وړاندې کوونکي اړخ نوښتونه بیا په دې لټه کې دي چې د تولید د کچې د محدودیت په خوا کې انرژي چټکه انتقال شي او د ګلخانه یي ګازونو د تولید کچه راکمه کړي. داسې وړاندیز هم شوی څو داسې قوانین تصویب شي چې د فوسیلي سون توکو کاروونکي شرکتونه اړ کړي، په هماغه کچه کاربن له منځه یوسي په کومه کچه یې چې خپروي. د انرژۍ نړیوال اژانس پخلی کړی، د دې لپاره چې د روانې پېړۍ تر نیمايي پورې د کاربن ستونزې له منځه یووړل شي باید تر ۲۰۳۰ زکال پورې د تجدید منونکې انرژۍ په برخه کې نړیواله پانګونه درې چنده شي چې په دې سره به په دغه برخه کې د پانګونې کلنۍ کچه له ۴ ټریلیون ډالرو واوړي. [۶][۷][۸][۹]
د ډبرو له سکرو څخه ګټنه په ۲۰۱۳ زکال کې د اوج کچې ته ورسېده، خو له دې امله چې د پاریس په هوکړه کې ژمنه وشوه چې باید د نړیوال ګرمښت د کچې زیاتوالی له ۲ سانتي ګراد درجو (۳.۶ فارنهایت درجو) کښته وساتل شي؛ پلان دا ونیول شو چې باید له ۲۰۲۰ زکال څخه تر ۲۰۳۰ زکال پورې د ډبرو له سکرو څخه ګټنه نیمايي ته راښکته شي. په داسې حال کې چې تر ۲۰۱۷ زکال پورې د ټولې نړۍ د اړتیا وړ برېښنا یو پر څلورمه برخه د ډبرو د سکرو پر مټ تولید کېده او همدارنګه یې د ګلخانه يي ګازونو د خپرېدو ۴۰٪ برخه جوړوله. په تدریجي بڼه د ډبرو له سکرو څخه نه ګټنه به په ډېر لنډ مهال کې روغتیايي او چاپېریالي ګټې رامنځته کړي چې په دغه برخه کې به یې د لګښت نه ارزښت زیات وي، همدارنګه پرته له دې چارې د پاریس په هوکړه کې د دوه سانتي ګراد درجو په کچه د نړیوال ګرمښت ساتلو موخه هم لاسرسي وړ نه ده؛ دا په داسې حال کې ده چې اوس مهال هم یو شمېر هېوادونه د ډبرو د سکرو له ګټنې ملاتړ کوي او د هغو څخه د نه ګټنې د چټکتیا اړوند پریمانه مخالف نظریات لري. [۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸]
له ۲۰۱۸ زکال وروسته ۳۰ هېوادونه او ګڼ شمېر فرعي ملي ادارې او سوداګریز شرکتونه په تدریجي بڼه د ډبرو د سکرو په ګټنه کې د کمښت له اتحادیې سره مل شول او هر یوه یې ځانته اعلامیه خپره کړه چې څه ډول کولای شي له کومې وقفې پرته د ډبرو له سکرو څخه د نه ګټنې په صورت کې برېښنا تولید کړي. ورته مهال په ۲۰۱۹ زکال کې هغه هېوادونه له دغې اتحادیې سره مل نه شول چې لا یې هم د ډبرو د سکرو پر مټ برېښنا تولید کوله او په دغه برخه کې یې نوي تولیدي مراکز جوړول. د ډبرو له سکرو څخه د عادلانه لېږد د پروګرام ملاتړ د بیارغونې او پرمختګ په برخه کې د اروپايي اتحادیې بانک کوي. [۱۹][۲۰][۲۱]
په ۲۰۱۹ زکال کې د ملګرو ملتونو د سازمان عمومي منشي څرګنده کړه چې هېوادونه باید له ۲۰۲۰ زکال وروسته د ډبرو د سکرو پر مټ د برېښنا د تولید کوونکو نوو سټېشنونو له جوړولو لاس واخلي او یا به هم ځانونه له یوې «بشپړې فاجعې» سره مخ کړي. [۲۲]
له دې سره هم چین په ۲۰۲۰ زکال کې یو شمېر دغه ډول کارخونې جوړې کړې، خو په نړیواله کچه د جوړو شوو کارخونو له شمېر څخه د تړل شوو شمېر زیات و: د ملګرو ملتونو عمومي منشي وویل چې د اقتصادي همکارۍ او پراختیا د سازمان غړي هېوادونه باید تر ۲۰۳۰ زکال او نوره نړۍ باید تر ۲۰۴۰ زکال پورې د ډبرو د سکرو پر مټ د برېښنا تولید ودروي. [۲۳]
خام نفت د تصفیې له بهیر وروسته په پټرولو، ډیزلو او بېلابېلو نورو سون توکو اوړي. دغه تصفیه شوي محصولات په لومړۍ درجه کې د معمولي موټرو، ټېلرو، رېل ګاډو، الوتکو او بېړیو د چلن په موخه کارول کېږي. د دغو ډول تېلو څخه د ګټه اخیستونکو وسایطو تر ټولو مشهور ځای نیونکي د انساني قوې پر مټ ټرانسپورټ، عامه ټرانسپورټ، برېښنايي نقلیه وسایط او په بایو سون توکو باندې چلېدونکي وسایط دي. [۲۴]
له طبیعي ګازو څخه د برېښنا د تولید په برخه کې په پریمانه کچه ګټنه کېږي چې د یو کیلو واټ برېښنا پر حساب یې د ګلخانه یي ګازونو د تولید کچه ۵۰۰ ګرامه ده. ورته مهال د ودانیو د ګرمولو لارې چارې هم د کاربن ډای اکسایډ د تولید مهمه منبع جوړوي. سربېره پر دې د ګازونو په نل لیکو کې رامنځته کېدونکي درځونه په اتومسفیر کې د میتان لویه منبع جوړوي.
په یو شمېر هېوادونو کې د لنډ مهال لپاره د ډبرو د سکرو پر ځای له طبیعي ګازو څخه د ځای نیونکو سون توکو په توګه کار اخیستل کېږي، څو وروسته وکولای شي د هغو ځای په تجدید منونکو منابعو او یا هم هایدروجني اقتصاد ډک کړي. [۲۵][۲۶][۲۷]
اوس مهال په یو شمېر برخو کې په تدریجي بڼه د طبیعي ګازو څخه نه ګټنه هم د پراختیا په حال کې ده، د بېلګې په توګه د ګازو د سیسټمونو د بدلون په برخه کې د اروپايي شبکې (ENTSOG) له خوا په مخ پر زیاتوالي بڼه له هایدروجن ګټنه او همدارنګه د ودانیو په جوړولو کې نوي معیارونه ترویج کېږي څو د طبیعي ګازو پر مټ د کورونو د ګرمښت کچه را کمه کړي. [۲۸][۲۹][۳۰]
هغه لاملونه چې په معمول ډول په تدریجي بڼه د فوسیلي سون توکو څخه د نه ګټنې اړوند یادول کېږي په لاندې ډول دي:
په میلیونونو شمېر له وخته وړاندې مړینې د فوسیلي سون توکو پر مټ د هوا د ککړېدو له امله دي. دغه ککړتیا کېدای شي د کورونو د ګرمونې او اشپزۍ په څېر د کور دننه چارو او یا هم د موټرو په واسطه د ګلخانه یي ګازونو د تولید په څېر له کور بهر چارو څخه سرچینه واخلي. د یو اټکل له مخې هر کال د وخته مخکې مړینو د کچې ۶۵٪ برخه د هوا ککړتیا ته اړوندېږي چې په کال کې ۳.۵ میلیونه تنه کېږي. په لندن کې د حفظ الصحې او استوايي ناروغیو د پوهنتون (London School of Hygiene & Tropical Medicine) د پرفیسور انډي هینز په خبره، د روغتیا په برخه کې په تدریجي بڼه د فوسیلي سون توکو څخه د نه ګټنې ګټه چې د پیسو له مخې اندازه کېږي (د اقتصاد پوهانو له خوا د هر هېواد لپاره د ژوندانه د ارزښت څخه په ګټنې اټکل کېږي) په پام وړ کچه د پاریس په هوکړه کې د منفي دوه سانتي ګراد درجو موخې ته د رسېدو له لګښت زیاته ده. [۳۳][۳۴][۳۵][۳۶]
په تدریجي بڼه د فوسیلي سون توکو څخه نه ګټنه د نړیوال ګرمښت څخه د مخنیوي په برخه کې لویه چاره ده ځکه چې د نړۍ اویا سلنه ګلخانه یي ګازونه له دغه سون توکو سرچینه اخلي، خو اړتیا ده چې له ۲۰۲۰ زکال وروسته څلور چنده چټک حرکت وشي څو د پاریس د هوکړې موخو ته لاسرسی وموندل شي. دغې اقلیمي موخې ته د رسېدو په موخه باید هېوادونو او شرکتونو ته اړوندې د فوسیلي سون توکو ډیرۍ زېرمې په ځمکه کې پرېښودل شي. [۳۷][۳۸][۳۹][۴۰]
تجدید منونکې انرژۍ ته لېږد کولای شوي د انرژۍ د نویو کارخونو او یا هم اړتیا وړ تجهیزاتو د جوړولو په موخه په پام وړ کچه کاري شونتیاوې رامنځته کړي، هماغه ډول چې جرمني او د هغو د بادي برېښنا تولیدي چارې یې څرګندویې کوي.[۴۱]
دغه موضوع کولای شو په فرانسې او د هغو په اټومي صنعت کې هم وګورو. فرانسه شاوخوا ۷۵٪ خپله برېښنا له اټومي انرژۍ څخه ترلاسه کوي او په دې سره یې د اټومي ټکنالوژۍ د پراختیا په برخه کې په سلګونو ساختماني کارکوونکو، انجینرانو او د تشعشعاتو څخه د خوندیتوب په برخه کې متخصصینو ته کاري شونتیاوې برابرې کړې دي. [۴۲][۴۳]
هغه هېوادونه چې د فوسیلي سون توکو په ځانګړې توګه د ډبرو د سکرو زېرمې نه لري، خو د نفتو او طبیعي ګازو زېرمې لري، تر ډېره پورې له فوسیلي سون توکو څخه د لرې کېدو له امله د انرژۍ په برخه کې د ځانونو خپلواکۍ ته اشاره کوي.
په سویس کې د اوسپنې د پټلۍ د ټولې شبکې د برېښنايي کولو پرېکړه وروسته له هغه وشوه چې دواړو نړیوالو جګړو ته په پام (چې پر مهال یې سویس بې پلوه و) دغه هېواد ته د ډبرو د سکرو واردات له ستونزې سره مخ شول. له دې امله چې سویس د اوبو پر مټ د تولید کېدونکې انرژۍ لپاره پریمانه منابع لري، برېښنايي رېل ګاډي (د هغو رېل ګاډو پر خلاف چې د بخار او یا هم د ډیزلو پرمټ چلېږي) کولای شي د دغه هېواد د کورنیو منابعو پر مټ کار وکړي او د ډبرو د سکرو وارداتو ته اړتیا کموي. [۴۴][۴۵]
په ۱۹۷۳ زکال کې د نفتو کړکېچ د نړۍ په ډېرو برخو کې د انرژۍ اړوند پالیسۍ بدلې کړې څو د فوسیلي سون توکو له وارداتو څخه (په پریمانه کچه) خپلواک شي. همدا و چې د فرانسې دولت د اټومي انرژۍ یو ډیر هیله من پلان اعلان کړ چې له امله یې دغه هېواد وکولای شول د ۱۹۸۰مې لسیزې په وروستیو کې په نږدې بشپړه توګه خپل د برېښنا سکتور د ډبرو دسکرو، ګازو او نفتو پر ځای په هستوي انرژۍ متکي کړي. [۴۶][۴۷]
{{cite web}}
: External link in |خونديځ تړی=
(help); Unknown parameter |تاريخ الأرشيف=
ignored (help); Unknown parameter |خونديځ-تړی=
ignored (help); Unknown parameter |مسار الأرشيف=
ignored (help)
peak production in 2013
In the next phase of this partnership, we must focus even more strongly on working with business to accelerate the development of solutions that are critical to achieve net zero, such as energy storage and clean hydrogen production.
The International Energy Agency has told us that to meet the goals of the Paris Agreement, the global transition to clean power needs to move four times faster than our current pace.