د بېلاروس او روسيې اړيکې
| عمومي مالومات | |
|---|---|
| هېواد |
د بېلاروس او روسیې ترمنځ اړیکې د بېلاروس او روسیې ترمنځ دوه اړخیزو اړیکو ته اشاره کوي. دا دواړه هېوادونه ځمکنۍ پوله شریکوي او یو بین المللي اتحادیه يي حکومت جوړوي. د دواړو هېوادونو ترمنځ څو دوه اړخیز تړونونه لاسلیک شوي دي. روسیه د بېلاروس ترټولو لوی او مهم اقتصادي او سیاسي ملګری دی. دواړه د مختلفو نړیوالو سازمانونو غړي دي، چې له هغې ډلې د همګټو هېودونو ټولنه ، د یورواسيا ګمرکونو ټولنه ، د ډله يیز امنیت تړون سازمان ، او ملګري ملتونه يادولای شو.
كله
[سمول]د 1990 لسیزې په پیل کې
[سمول]د شوروي اتحاد له ړنګېدو وروسته، د روسیې نوي حکومت هڅه وکړه چې د ۱۹۹۱ کال د ډسمبر په اتمه د یوه سیمه ییز سازمان په جوړولو سره د خپلواکو مشترک المنافع دولتونو (CIS) په چوکاټ کې ګټې د شوروي اتحاد تر ماتې وروسته خوندي وساتي. په هرصورت، بېلاروس ، د نورو CIS جمهوریتونو په څېر، د روسیې څخه ځان لرې کول پیل کړل، په ځانګړې توګه په هغه وخت کې چې روسيې هڅه کوله چې خپل غورځېدلی اقتصاد په پښو ودروي او د لوېدیځ سره اړیکې ښه کړي. [۱]
د 1990 لسیزې په لومړیو کې، روسیې اندېښنه درلوده چې د بېلاروس په څېر نږدې بهرني هېواد کې د هغې ښکېلتیا به هغه اړیکې له خطر سره مخامخ کړي چې د لوېدیځ سره یې د جوړولو هڅه کوي. په هرصورت، کله چې ناټو ختیځ ته پراختیا پیل کړه، روسیې ځان په یو ستونزمن حالت کې وموند. له یوې خوا، هغه د لوی جیوپولیټیک بلاک له سقوط سره مخ و، چې یو وخت یې پرې کنټرول درلود، او له بلې خوا، هغې احساس کاوه چې لوېدیځ هڅه کوي روسیه د خپلې پخوانۍ امپراتورۍ ټوټو په راټولولو سره له اروپایی نړۍ څخه وباسي. دا خبرې د بېلاروس سره د ښو اړیکو د زیاتوالي لامل شو. [۲]
-
د روسیې فدرالي سوسیالیستي جمهوریت بیرغ (1991-1954)
-
د بېلاروس د شوروي سوسیالیستي جمهوریت بیرغ (1991-1951)
د 1990 لسیزې له نیمایي څخه تر وروستیو پورې
[سمول]د 1990 لسیزې په منځ کې، او په ځانګړې توګه وروسته له هغه چې الکساندر لوکاشینکو د 1994کال په جولای کې واک ته ورسېد، بېلاروس د روسیې سره د یوځای کېدلو او اړيکو ټينګولو لپاره د يو غوره کانديد په توګه کار وکړ. د 1995 کال د فبرورۍ په میاشت کې له بېلاروس سره د دوستۍ، ښه ګاونډیتوب او همکارۍ د تړون له لاسلیکولو وروسته، د روسیې ولسمشر بوریس یلتسین وویل چې «دواړو هېوادونو له پېړیو راهیسې تاریخي تجربې شریکې کړې دي. هغه اعلان وکړ چې دا "زموږ د دواړو هېوادونو د ژور ادغام په اړه د تړون او نورو سندونو لاسلیک کولو لپاره یو بنسټ رامنځته کړی." د ټولو همګټو خپلواکو هېوادون په لړ کې، بېلاروس د خپل جغرافيايي موقعیت له مخې ، له روسیې سره د اړیکو او ملګرتیا او د اصلاحاتو د پرمختګ له امله د دې ډول اړیکو لپاره ترټولو زيات حق لري. [۳]
د ادغام بهیر د 1996 کال د اپریل په دوهمه پیل شو او یو کال وروسته د بېلاروس او روسیې اتحادیه جوړه شوه. د دې پروسې پایله د 1999 کال د دسمبر په 8 نیټه د روسیې او بیلاروس ترمنځ د اتحادیې د دولت رامنځته کول وو. [۴] د بېلاروس او روسیې ترمنځ د اتباعو د مساوي حقونو تړون د دسمبر په 1998 کې لاسلیک شو چې د کارموندنې او طبي پاملرنې او تعلیم ته لاسرسی برخې تر پوښښ لاندې لري.
2000 کال
[سمول]وروسته له هغه چې ولادیمیر پوتین واک ته ورسېد، هغه د بېلاروس سره د اړیکو له حالت څخه خپله ژوره ناخوښي څرګنده کړه او د 1999 په تړون یې نیوکه وکړه، د هغه پالیسي دا وه چې په دې تړون کې حقیقي مواد ځای پرځای کړي. د هغه وړاندیز دا و، چې د فدراسیون ماډل کې اتحادیې او اتحاد ته دوام ورکړي، دا په دې مانا وه چې بېلاروس به د روسیې فدراسیون سره یوځای شي یا د اروپایي اتحادیې په څېر یو اتحادیه جوړه کړي. مګر بېلاروس انکار وکړ او په پخواني وضعیت پاتې شو. [۵]
په هرصورت، داسې برېښي چې روسیې ته د بېلاروس ستراتیژیک ارزښت د نړیوالو بدلونونو او پرمختګونو له امله دوام ومومي. په دې فعالیتونو کې د 2001 کال د سپټمبر د 11 له بریدونو وروسته د شوروي څخه وروسته په فضا کې د متحده ایالاتو نظامي فعالیت، د لوېدیځ په لور د ختیځې اروپا هېوادونو د دریځ بدلون، په پولنډ یا چک کې د ناټو د توغندیو دفاعي سیسټم ځای پرځای کول شامل دي. جمهوریت ، او له هرڅه پورته، د رنګي انقلابونو ظهورد دواړو هېوادونو د نظامي، سياسي او اقتصادي ادغام د پروسې د پاتې کېدو سبب وګرځېده. [۶]
په دې پوهېدل چې د بېلاروس سره بشپړ یوځای کېدل به ګران وي، روسیې خپله بهرنۍ پالیسي ډېره عملي لوري ته واړوله. په دې پالیسي کې دوه اصلي اهداف توپیر کېدی شي، لومړی د هغه اقتصادي بوج کمول چې بېلاروس په خپل اقتصاد باندې تحمیل کړي، او دویم یې په بېلاروس کې د انرژۍ د ترانسپورت بنسټونه په غاړه اخیستې وه. دغو دوو موخو د دواړو هېوادونو ترمنځ تر ټولو زیاتې شخړې او ګازي جګړې اغېزمنې کړې دي.
د 2010 لسیزه او د روسیې او اوکراین ترمنځ جګړه
[سمول]له 2014 راهیسې، په هېواد کې د روسیې د نفوذ منلو کلونو وروسته، لوکاشینکو د روسیې سره د کریمیا د يوځای کېدو او د اوکراین په ختیځ کې د پوځي مداخلې له امله د روسیې او اوکراین د جګړې له پیل وروسته د بېلاروس د هویت په بیا رغولو ټینګار وکړ. د لومړي ځل لپاره، هغه په بیلاروس په روسي ژبه چې ډېری خلک يې وايي وينا وکړه: "موږ روسي نه یو - موږ بېلاروس یو" او وروسته یې د بیلاروس ژبې کارولو ته وهڅول. د سوداګرۍ ناانډولۍ، سرحدي شخړې، او د اختلافي غږونو په وړاندې د رسمي چارواکو ډېر نرم چلند د روسیې سره د اوږدې مودې ګرمو اړیکو کمزوری کولو برخه وه. [۷]
د 2017 کال د سپتمبر په 14، د بېلاروس او روسیې ترمنځ اړیکې د پوځي تمریناتو سره بېرته عادي حالت ته راستنې شوې. [۸] [۹]
په 1995 کې، د بېلاروس سره د روسیې پوله ویجاړه شوه. په هرصورت، په 2014 کې، پوله د بېلاروس لوري ته بیارغول شوې وه. په بدل کې، د 2017 په فبروري کې، روسیې د سمولینسک سیمه یوه سرحدي سیمه جوړه کړه. [۱۰]
2020: کړکېچنې اړیکې او پوخلاینه
[سمول]بیلاروس او روسیه دواړه د شوروي اتحاد غړي هېوادونه وو. په تاریخي لحاظ، روسیې تل بېلاروس د روسیې خاوره ګڼلې ده. د بېلاروس کلمه چې په سلاویک ژبه کې ژباړل شوې د "سپینې روسیې خلک " مانا لري. د 2020 کال د جنوري په 24 ، د بېلاروس او روسیې ترمینځ د نوي کړکیچ نښې رامینځته شوې کله چې د بېلاروس ولسمشر الکساندر لوکاشینکو په ښکاره ډول د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین په دې تورن کړ چې بېلاروس د روسیې برخه جوړوي. [۱۱] دا د بیلاروس لپاره د روسیې اقتصادي سبسایډي کمولو لامل شو.
د 2020 کال په جولای کې، د بېلاروس او روسیې ترمنځ اړیکې په مینسک کې د 33 روسي پوځي قراردادیانو له نیول کېدو وروسته کړکیچنې شوې. [۱۲] لوکاشینکو بیا پر روسیه تور ولګاوه چې د واګنر ګروپ په نامه د یوه خصوصي روسي پوځي شرکت ۲۰۰ جنګیالي بېلاروس ته د اګست د میاشتې د نهمې نېټې د ولسمشرۍ له انتخاباتو مخکې د بې ثباته کولو لپاره د استولو هڅه پټوي. [۱۳]
د اګست په 5، 2020، د روسیې د امنیت مشر دیمتري میدویدیف بېلاروس ته خبرداری ورکړ چې قراردادیان خوشې کړي. لوکاشینکو دا ادعا هم وکړه چې روسیه په راتلونکو ټاکنو کې د نفوذ لپاره د واګنر ګروپ کارولو لپاره د خپلو هڅو په اړه دروغ وايي. [۱۴]
د ولسمشریزو ټاکنو او د نویو لاریونونو له پیل وروسته، لوکاشینکو د اګست په پای کې اشاره وکړه چې بېلاروس به له روسیې سره خبرې اترې وکړي ترڅو د یو ملیارد ډالرو په ارزښت د خپل حکومت پور بېرته تمویل کړي. [۱۵] د سپتمبر په 14، لوکاشینکو په سوچي کې له پوتین سره ولیدل، چیرته چې پوتین ژمنه وکړه چې بېلاروس ته 1.5 ملیارد ډالر پور ورکړي. [۱۶]
د 2022 په فبروري کې، روسي ځواکونو ته اجازه ورکړل شوه چې د بېلاروس له خاورې څخه د اوکراین د اشغال یوه برخه تنظیم کړي. [۱۷] لوکاشینکو وویل چې د اړتیا په صورت کې د بېلاروس ځواکونه کولی شي په برید کې برخه واخلي. [۱۸]
-
په مسکو کې د بېلاروس سفارت
-
په مینسک کې د روسیې سفارت
| بیلاروس </br> </br> </br> </br> د بیلاروس جمهوریت </br> </br> </br> </br> |
روسیه </br> </br> </br> </br>د روسیې فدراسیون </br> </br> </br> </br>Российская Федерация | |
|---|---|---|
| رسمي بیرغ او نښان |  </img>90x90px</img>
|
 </img>106x106px</img>
|
| نفوس | 9,408,400 | 144,386,830 (د کریمیا پرته) |
| ساحه | 207,595 km2 (80,153 مربع میل) | 17,098,246 km2 (6,601,670 مربع میل) |
| د نفوس کثافت | 45.8/کیلومتره 2 (118.6/مل مربع) | 8.4/کیلومتره 2 (21.8/مل مربع) |
| حکومت | د جمهوري ریاست واحد اساسي قانون | نیمه صدارتي اساسي قانون فدرالي جمهوریت |
| سرمایه | کينډۍ:د هېواد مالومات Minsk</img>کينډۍ:د هېواد مالومات Minskکينډۍ:د هېواد مالومات Minsk</img>کينډۍ:د هېواد مالومات Minsk – 2,020,600 | کينډۍ:د هېواد مالومات مسکو</img>کينډۍ:د هېواد مالومات مسکوکينډۍ:د هېواد مالومات مسکو</img>کينډۍ:د هېواد مالومات مسکو – 12506468 |
| ترټولو لوی ښار | ||
| رسمي ژبه | بیلاروس </br> روسي |
روسي |
| د دولت اوسنی مشر | لومړی وزیر رومن ګولوچینکو (۲۰۲۰ – اوس مهال) | لومړی وزیر میخایل میشوستین (۲۰۲۰ – اوس مهال) |
| د دولت اوسنی مشر | ولسمشر الکساندر لوکاشینکو (۱۹۹۴ – اوس مهال) | ولسمشر ولادیمیر پوتین (1999-2008، 2012-اوسنۍ) |
| لوی مذهبونه | د بیلاروس 48.3٪ </br> </br> 41.1 سلنه غیر مذهبي </br> </br> 7.1% رومن کاتولیک </br> </br> د نورو مذهبونو 3.3 سلنه |
د روسیې د ارتودوکس کلیسا 71٪ </br> </br> 15٪ غیر مذهبي </br> </br> 10% اسلام </br> </br> ۴٪ نور مذهبونه |
| توکمیز ګروپونه | 83.7٪ بیلاروسیان </br> </br> د روسیې 8.3٪ </br> </br> 3.1% د پولادو </br> </br> ۱.۷٪ اوکراینیان </br> </br> نور 3.2٪ |
۸۰،۹ سلنه روسان </br> </br> 3.9% تاتاریان </br> </br> ۱.۴٪ اوکراینیان </br> </br> 1.1% باشکیر </br> </br> 12.7٪ نور |
| GDP (نوم) | ۶۳.۵۸۲ میلیارده ډالره </br> د سړي سر 6744 ډالر |
1.702 ټریلیون ډالر </br> $11,601 په سر کې |
| GDP (PPP) | 200.089 ملیارد ډالره </br> د سړي سر 21,223 ډالر |
4.135 ټریلیون ډالر </br> $28,184 په سر کې |
| اسعارو | بیلاروسی روبل (Br) – BYN | روسي روبل (₽) – روبل |
| د بشري پرمختیا شاخص | 0.817 ( ډیر لوړ ) - 2017 | 0.824 ( ډیر لوړ ) - 2017 |
| بهرنيان | په بیلاروس کې 706,992 روسان | 521443 بیلاروس په روسیه کې |
.svg&action=edit&redlink=1){kind=link}
اړوند پوښتنې
[سمول]- دروژبا پایپ لاین
سرچینې
[سمول]- ↑ Two Decades of the Russian Federation’s Foreign Policy in the Commonwealth of Independent States: The Cases of Belarus and Ukraine Archived 20 November 2011 at the Wayback Machine., Ef.huji.ac.il, p. 17
- ↑ Doklad ‘Rossiia-SNG’: nuzhdaetsia li v korrektirovke pozitsiia Zapada? (Moscow: Sluzhba vneshnei razvedki Rossii, 1994)
- ↑ “Yeltsin on Protecting CIS Border,” Itar-Tass (22 February 1995), in Russia and the Commonwealth of Independent States: Documents, Data, and Analysis, ed. Zbigniew Brzezinski and Paige Sullivan (New York: Armonk, 1997), p. 311.
- ↑ Two Decades of the Russian Federation’s Foreign Policy in the Commonwealth of Independent States: The Cases of Belarus and Ukraine Archived 20 November 2011 at the Wayback Machine., Ef.huji.ac.il, p. 18
- ↑ Two Decades of the Russian Federation’s Foreign Policy in the Commonwealth of Independent States: The Cases of Belarus and Ukraine Archived 20 November 2011 at the Wayback Machine., Ef.huji.ac.il, pp. 20–21
- ↑ Two Decades of the Russian Federation’s Foreign Policy in the Commonwealth of Independent States: The Cases of Belarus and Ukraine Archived 20 November 2011 at the Wayback Machine., Ef.huji.ac.il, pp. 24–25
- ↑ The Strange Death of Russia's Closest Alliance, Global Voices, 21 February 2017
- ↑ https://www.npr.org/sections/thetwo-way/2017/09/14/550969326/nato-nervous-as-russia-belarus-team-up-for-cold-war-style-war-games.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help); Unknown parameter|Title=ignored (|title=suggested) (help); Unknown parameter|Work=ignored (|work=suggested) (help) - ↑ https://www.washingtonpost.com/world/russian-war-games-aim-to-head-off-another-color-revolution/2017/09/14/53aa93d8-9896-11e7-af6a-6555caaeb8dc_story.html.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help); Unknown parameter|Title=ignored (|title=suggested) (help); Unknown parameter|Work=ignored (|work=suggested) (help) - ↑ https://www.gazeta.ru/army/2017/02/01/10504535.shtml.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help); Unknown parameter|Title=ignored (|title=suggested) (help); Unknown parameter|Work=ignored (|work=suggested) (help) - ↑ "Lukashenka Accuses Moscow Of Pressuring Belarus Into Russian Merger". RadioFreeEurope/RadioLiberty.
- ↑ "Belarus: Lukashenko accuses Russian mercenaries, critics of plotting attack | DW | 31.07.2020". DW.COM.
- ↑ "Belarusian President Accuses Russia Of Trying To Cover Up Vagner Group Election Plot". RadioFreeEurope/RadioLiberty.
- ↑ https://www.bbc.com/news/world-europe-53648640.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help); Unknown parameter|Date=ignored (|date=suggested) (help) - ↑ "Russia to extend $1.5 bln loan to Belarus". geopolitics.news. 14 September 2020. بياځلي په 23 July 2022.
{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link) - ↑ "Belarus protests: Putin pledges $1.5bn loan at Lukashenko meeting". BBC. 14 September 2020.
- ↑ https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/h_82bf44af2f01ad57f81c0760c6cb697c.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help); Unknown parameter|Date=ignored (|date=suggested) (help); Unknown parameter|Title=ignored (|title=suggested) (help) - ↑ Rodionov, Maxim (25 February 2022). "Belarusian troops could be used in operation against Ukraine if needed, Lukashenko says". Reuters. بياځلي په 26 February 2022.