راضیه بارکزۍ
راضیه بارکزۍ (په ۱۹۹۵ زېږدیز کال کې زېږېدلې) د افغان ښځو د حقونو فعاله ده. نوموړې د ۲۰۲۱ زېږدېز کال د اګست په میاشت کې د طالبانو پر ضد د ښځو د لومړنیو لاریونونو د رهبري کولو په خاطر په ۲۰۲۱ کال کې د بي بي سي له ۱۰۰ ښځو څخه یوه نومول شوې وه، [۲] وروسته له هغې چې د اګست په مياشت کې طالبانو د افغانستان واګې په لاس کې ونيولې. [۳][۴]
لومړنی ژوند او زده کړه
[سمول]بارکزۍ په فراه ولايت کې زېږېدلې ده. هغه یوازینی ماشوم و چې د خپلو پښتنو والدینو څخه زیږیدلی و. مور یې د کور مېرمن وه، په داسې حال کې چې پلار یې د افغان امنیتي ځواکونو قومندان و.
هغې د هرات پوهنتون کې زده کړې وکړې، هلته یې د سیاسي علومو زده کړې وکړې او د کابل پوهنتون څخه یې د ماسټرۍ سند ترلاسه کړ.
مسلک
[سمول]د ۲۰۱۰ لسیزې په وروستیو کې بارکزۍ د خپلې کورنۍ یوازینۍ نفقه برابروونکې( ګټيالۍ) وه.
هغې په کابل کې د پوهنتون د استادې په توګه او د افغانستان د ټاکنو د خپلواک کمیسیون لپاره په ولسمشرۍ ماڼۍ کې کار کړی دی. له کمیسیون سره د خبرو پر مهال د هغې پنځه وړاندیز شوې پروژې منظورې شوې چې په هغو کې په هرات او ننګرهار ولایتونو کې د امن پارکونو وړاندیزونه او د انلاین سیستم جوړول چې له دې لارې کاروونکي وکولای شي شکایتونه او غوښتنې حکومت ته وسپاري. په ولسمشرۍ ماڼۍ کې د هغې د کار وروستۍ ورځ د ۲۰۲۱ کال د اګست ۱۵ وه، چې له ټولو کارکوونکو غوښتل شوي وو چې د خپل ځان د خوندیتوب لپاره ووځي؛ طالبانو له هغې ورځې وروسته دغه ودانۍ ونیوله.
فعالیت
[سمول]د ۲۰۲۱ کال د اګست په ۱۶ مه، د طالبانو له خوا د افغانستان واک تر لاسه کولو وروسته، بارکزۍ او دوو نورو ښځو د ولسمشرۍ ماڼۍ ته څېرمه د زنبق په څلورلارې کې د نوي حکومت پر ضد د ښځو د لومړي لاریون مشري وکړه. په پایله کې، هغه ونیول شوه او وهل شو. بارکزۍ د انلاین هشتګ #AfghanWomenExist پیل کړ چې لاندې یې په شخصي توګه لاریون تنظیم کړي. هغې د ۲۰۲۱ په سپتمبر کې په لاریونونو کې برخه اخیستو ته دوام ورکړ، د بیانونو په ځواب کې چې وړاندیز یې وکړ چې ښځې به په نوي حکومت کې پوستونه ونه لري. هغې د دغو لاریونونو په ترڅ کې د طالبانو له خوا د سر په ګولیو د وهلو خبر ورکړ او د لاریون کوونکو په وړاندې د اوښلن ګاز او مرچ سپرې څخه کار واخیستل شو.
بارکزۍ او نورو آنلاین تنظیم کونکو د اکتوبر ۱۰، ۲۰۲۱ د افغان میرمنو سره د ښځو د پیوستون نړیواله ورځ اعلان کړه. د ۲۰۲۱ کال په ډسمبر کې بارکزۍ د ښځو د کار او مطالعې د حقونو او د مالي مرستو د اړتیا په اړه په لاریونونو کې ګډون وکړ.
د ۲۰۲۱ کال په وروستیو کې بارکزۍ د طالبانو له خوا د هغې پر وړاندې د مرګ د ګواښونو له امله له افغانستانه وتښتېده. هغې لومړی د ایران مشهد ته سفر وکړ، خو وروسته له دې چې پوه شو چې تر څارنې لاندې وه، ځای پر ځای شوه. هغې د ځای بدلولو ته ادامه ورکړه ځکه چې هغې ته د مرګ ګواښونه ورکول کیدل.
د ۲۰۲۲ کال د نوامبر په لومړیو کې بارکزۍ د ملګرو ملتونو د امنیت شورا په هدف د لیک لیکلو کمپاین په تنظیمولو کې مرسته وکړه او له دغه سازمان څخه یې وغوښتل چې د افغان ښځو سره د مرستې لپاره اقدام وکړي. هغې د ملګرو ملتونو د سرمنشي پر مرستیالې آمنه محمد او د افغان ښځو، نجونو او بشري حقونو لپاره د امریکا پر ځانګړې استازې رینا امیري د طالبانو له چارواکو سره د لیدنې او یا طالبانو ته د افغانستان د مشروع حکومت په توګه د تاییدولو په خاطر نیوکه کړې ده.
د ۲۰۲۳ کال تر جولای پورې بارکزۍ په پاکستان کې له خپلوانو سره اوسېده. هغې په افغانستان کې له فعالانو سره اړیکې ساتلي او د طالبانو د تګلارو، لکه د ښځو سينګارتونونو د تړلو پر ضد یې خبرو ته دوام ورکړی.
سرچينې
[سمول]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ سرچينې تړی: https://www.bbc.com/news/world-59514598. بياځلي سمون: ۱۲ ډېسمبر ۲۰۲۱.
- ↑ Jaafari, Shirin (July 7, 2023). "Women in Afghanistan are devastated by the Taliban's ban on beauty salons". The World from PRX (in انګليسي). بياځلي په 2023-09-20.
- ↑ Shahalimi, Nahid (2022-08-16). We Are Still Here: Afghan Women on Courage, Freedom, and the Fight to Be Heard (in انګليسي). Penguin. ISBN 978-0-593-47291-0. خوندي شوی له اصلي څخه په 2023-09-21. بياځلي په 2023-09-20.
- ↑ Nelson, Soraya Sarhaddi (August 17, 2022). "Afghan women raise their voices in two new anthologies". NPR. خوندي شوی له اصلي څخه په August 17, 2022. بياځلي په September 20, 2023.