په افغانستان کې د کوېډ-۱۹ وبا

په افغانستان کې د کوېډـ۱۹ ( COVID-19 ) وبا د نړۍ په کچه په ۲۰۱۹ کال کې د کورونا ویروس ناروغۍ یوه برخه ده، چې د کورونا ویروس ۲ د سخت تنفسي علایمو (SARS-CoV-2) له امله رامنځته کېږي. د دې ویروس خپرېدل په افغانستان کې هغه وخت تصدیق شو، کله چې د ۲۰۲۰ کال د فبروري په ۲۴ په هرات کې د دې لومړۍ پېښه تائید شوه. [۱]

د ۲۰۲۳ کال د اپریل تر ۲۷ نېټې پورې ۲۱۴،۱۱۲ مثبتې او ۷،۸۸۸ مړینې پېښې تائید شوې وې. د ۲۰۲۱ کال د سپټمبر تر ۱۳ نېټې پورې ۱۱۸،۱۸۰ کسان ورغېدل. په افغانستان کې د کوېډ-۱۹ تر ټولو زیاتې پېښې کابل وې چې شمېر يې ۱۸۸۹۶ ؤ، ورپسې هرات کې ۹۳۴۳ پېښې او  بلخ کې ۳۴۳۱ پېښې وې. که څه هم د ۲۰۲۰ کال د اګست په ۵ د عامې روغتیا وزارت د یوې رسمي سروې په راپور راغلي وو چې د هېواد نږدې دریمه برخه نفوس یا نږدې ۱۰ مېلیون خلک په کوېډ-۱۹ اخته شوي وو.   [۲][۳][۴][۵]

مخینه

[سمول]

ریښې

[سمول]

د روغتیا نړیوال سازمان (WHO) د ۲۰۲۰ کال د جنورۍ په ۱۲ تائید کړه چې د چین د هوبي په ووهان کې د خلکو په یوه ډله کې یو نوی کورونا ویروس د تنفسي ناروغۍ لامل و، چې راپور یې د ۲۰۱۹ کال د دسمبر په ۳۱ نېټه WHO ته ورکړل شو. د کوېډ-۱۹ د مړینو سلنه د ۲۰۲۳ کال SARS په پرتله خورا ټیټ ؤ، خو سرایت یې ډېر لوړ ؤ او ټولو مړینو شمېر يې زیات ؤ. د افغانستان د موډل پر بنسټ مشهابت کونه څرګندوي چې د وخت توپیر لرونکي تکثیر شمېر ( ) لپاره ۹۵٪ د باور انتروال له ۰،۱ څخه ټیټ ؤ او د ۲۰۲۲ کال له نومبر څخه تر د ۲۰۲۱ کال  فبروري پورې راټیټ شو.   [۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲]

له ایران څخه ډله ییز راستنېدونکي

[سمول]

د ۲۰۲۰ کال په مارچ میاشت کې په ټول ایران کې د وبا د خپرېدو له امله لږ تر لږه ۱۵۰ زره افغانان له دې هېواد څخه د هرات ولایت اسلام قلعه پولې ته راستانه شول. د یوې میاشتې په اوږدو کې هره ورځ تر ۱۰۰۰ ډېر کسان له پولې تېرېدل. په هرات ولایت کې د ۲۰۲۰ کال د مارچ او اپریل ترمنځ د پېښو شمېر ۲۰۰ ته پورته شو. د چمن او تورخم په پوله په دریو ورځو کې څه باندې ۶۰ زره افغانان له پاکستانه راستانه شوي دي.    [۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸]

د ۲۰۲۰ کال فبروري میاشت

[سمول]

د فبرورۍ په ۲۳ لږ تر لږه د هرات درې اوسېدونکي چې په هغه وروستیو کې د ایران له قم څخه راستانه شوي وو، شکمن وو چې په کوېډ-۱۹ ناروغۍ اخته وي. د وینې نمونې یې د نورو ازموینو لپاره کابل ته واستول شوې. افغانستان د کوېډ-۱۹ لومړۍ پېښه تائید کړه چې په هرات کې له درېیو کسانو څخه یو یې ۳۵ کلن سړی ؤ.   [۱۹][۲۰]

د ۲۰۲۰ کال مارچ میاشت

[سمول]

د مارچ له ۱ څخه تر ۱۴ پورې – لومړنۍ خپرېدنه

[سمول]

په هرات ولایت کې درې نوې پېښې د مارچ په ۷ ثبت شوې، چې په دې سره په افغانستان کې د ټولو مثبتو پېښو شمېر څلورو ته لوړ شو.   [۲۱]

د مارچ په ۱۰ د هرات ولایت څخه بهر په سمنګان ولایت کې لومړۍ پېښه ثبت شوه، په دې معنی چې په افغانستان کې ټولټې پنځه پېښې ثبت شوې. ماښام خوا ته دا شمېر اوو ته لوړه شو. [۲۲][۲۳]

د مارچ په ۱۴ نېټه لسمه مثبته پېښه تائید شوه. د افغانستان د عامې روغتیا وزارت اعلان وکړ چې په بلخ او کاپیسا ولایتونو کې لومړۍ مثبتې پېښې ثبت شوې دي. سمنګان کې هم د کرونا ویروس وبا دریمه مثبته پېښه ثبت شوه. په همغه ورځ یوولسمه پېښه هم اعلان شوه. د بلخ ولایت ناروغ له مثبتې ازموینې وروسته تښتېدلی ؤ. [۲۴][۲۵][۲۶]

د مارچ په ۱۴ په افغانستان کې له کرونا ویروس څخه لومړۍ رغېدلی کس په هرات کې د یوه ناروغ په توګه ثبت شو، چې دا لومړۍ مثبته پېښه هم وه. [۲۷]

سرچينې

[سمول]
  1. ↑ "Afghanistan confirms 1st case of coronavirus". www.aa.com.tr. Archived from the original on 24 February 2020. نه اخيستل شوی 2020-03-10.
  2. ↑ "MOPH-COVID-19 Dashboard". covid.moph-dw.org. Archived from the original on 14 July 2020. نه اخيستل شوی 2020-07-02.
  3. ↑ "Current Cases of COVID-19". tolonews.com. Archived from the original on 24 April 2020. نه اخيستل شوی 2020-04-23.
  4. ↑ "10 Million Afghans Likely Infected and Recovered From COVID-19: Survey | Voice of America - English". www.voanews.com (په انګليسي). Archived from the original on 9 December 2020. نه اخيستل شوی 2020-11-29.
  5. ↑ "Survey finds at least 10 million Afghans infected with COVID-19". Ariana News (په انګليسي). 5 August 2020. Archived from the original on 14 December 2020. نه اخيستل شوی 2020-11-29.
  6. ↑ "Novel Coronavirus Information Center". Elsevier Connect. Archived from the original on 30 January 2020. نه اخيستل شوی 15 March 2020.
  7. ↑ Reynolds, Matt (4 March 2020). "What is coronavirus and how close is it to becoming a pandemic?". Wired UK. ISSN 1357-0978. Archived from the original on 5 March 2020. نه اخيستل شوی 5 March 2020.
  8. ↑ "Crunching the numbers for coronavirus". Imperial News. Archived from the original on 19 March 2020. نه اخيستل شوی 15 March 2020.
  9. ↑ "High consequence infectious diseases (HCID); Guidance and information about high consequence infectious diseases and their management in England". GOV.UK (په انګليسي). Archived from the original on 3 March 2020. نه اخيستل شوی 17 March 2020.
  10. ↑ "World Federation Of Societies of Anaesthesiologists – Coronavirus". www.wfsahq.org. Archived from the original on 12 March 2020. نه اخيستل شوی 15 March 2020.
  11. ↑ "Crunching the numbers for coronavirus". Imperial News. Archived from the original on 19 March 2020. نه اخيستل شوی 15 March 2020.
  12. ↑ "Future scenarios of the healthcare burden of COVID-19 in low- or middle-income countries". MRC Centre for Global Infectious Disease Analysis at Imperial College London. Archived from the original on 2 February 2021. نه اخيستل شوی 18 February 2021.
  13. ↑ "Coronavirus: Herat emerges as Afghanistan's epicentre". www.aljazeera.com. Archived from the original on 30 June 2020. نه اخيستل شوی 2020-04-14.
  14. ↑ "From Iran's hot zone, Afghans flee home, spreading virus". MyNorthwest.com. 2020-04-05. Archived from the original on 11 June 2020. نه اخيستل شوی 2020-04-14.
  15. ↑ "Helping the most vulnerable return home to Afghanistan - Afghanistan". ReliefWeb (په انګليسي). Archived from the original on 11 June 2020. نه اخيستل شوی 2020-04-14.
  16. ↑ "Coronavirus – Now is not the time to forget Afghanistan and its neighbours". United Nations High Commissioner for Refugees (په انګليسي). Archived from the original on 22 June 2020. نه اخيستل شوی 2020-04-14.
  17. ↑ "Coronavirus outbreak fears in Afghanistan amid influx from Iran". www.aljazeera.com. Archived from the original on 7 July 2020. نه اخيستل شوی 2020-04-14.
  18. ↑ Asher, Saira (2020-04-09). "The porous borders where the virus cannot be controlled". BBC News (په انګليسي). Archived from the original on 6 July 2020. نه اخيستل شوی 2020-04-14.
  19. ↑ "3 Suspected Cases of Coronavirus Reported in Afghanistan". TOLOnews. Archived from the original on 27 May 2020. نه اخيستل شوی 23 February 2020.
  20. ↑ "Afghanistan confirms first coronavirus case in province bordering Iran". Reuters. 24 February 2020. Archived from the original on 1 July 2020. نه اخيستل شوی 10 March 2020.
  21. ↑ "Afghanistan's confirmed coronavirus cases rises to four - health ministry spokesman". Reuters (په انګليسي). 2020-03-07. Archived from the original on 9 March 2020. نه اخيستل شوی 2020-03-09.
  22. ↑ "5 Positive Coronavirus Cases Reported in Afghanistan". TOLOnews (په انګليسي). Archived from the original on 11 March 2020. نه اخيستل شوی 2020-03-10.
  23. ↑ "7 Positive Coronavirus Cases Reported in Afghanistan". TOLOnews (په انګليسي). Archived from the original on 24 June 2020. نه اخيستل شوی 2020-03-10.
  24. ↑ "Afghanistan Bans All Sports Events Over Coronavirus Spread". TOLOnews (په انګليسي). Archived from the original on 20 March 2020. نه اخيستل شوی 2020-03-14.
  25. ↑ "Update: 11 Tested Positive for Coronavirus In Afghanistan". TOLOnews (په انګليسي). Archived from the original on 21 June 2020. نه اخيستل شوی 2020-03-14.
  26. ↑ "Update: 11 Tested Positive for Coronavirus In Afghanistan". TOLOnews (په انګليسي). Archived from the original on 21 June 2020. نه اخيستل شوی 2020-03-14.
  27. ↑ "First Recovery From COVID-19 in Afghanistan". TOLOnews (په انګليسي). Archived from the original on 26 March 2020. نه اخيستل شوی 2020-03-22.