څمکني
څمکني چې څوکني يا چمکني يې هم بولي د پښتنو يوه مشهوره قبيله ده. پښت پوهان دا ټبر د پښتنو د سړبن ټولنيزې ډلې څخه شمېري چې بيا په سړبني پښتنو کې د کند په ښاخ پورې اړه لري. کند په خپل وار په دوو لويو څانگو وېشل شوی دی:
د پښتو نا زکخيا ل شا عر حميد ما شو خيل دغه دوه څا نگې دا سې يا دې کړي دي: چې دا ستا د نا مې بوی اخلي حميده! څه به نه وي خوش د ما غه غوري، خښي د ا سي روايتو نه شته دي چې د غو ر يا خيلو او لاده په پيل کې د کند هار په ار غستان کې ميشته وه، چې د وخت په تير يدو سره د غز ني لو يد يزو او سهيلي بر خو ته را غلل چې په اغلب گو ما ن سره ٩١٠ هجري کال او د با بر د وا کمنۍ لو مړۍ شپې او ور ځې وې٠ ويل کيږي چې په هغه وخت کې ددغې قبيلې خلک پوونده او د څړ او ما لدارۍ په چارو بو خت وو٠ څر نگه چې ورو سته ددغې قبيلې د خلکو په شمير کې ز يا تو الی راغی نو بيا د غز ني نه د کا بل پر لوري را و ليږ ديدل ا و بيا له هغه ځا يه د ننگر هار خواته لاړل٠ کله چې غور يا خيل ننگر هار ته ورسيدل ، نو څمکنيو د سپين غره په لمنو کې استو گنه غوره کړه٠ تا ريخ حيات افغاني د افضل خان د تا ريخ مر صع په حو ا له د خپلو ورو ڼو نه ددې قبيلې د بيلتون وجه خپگان بولي او ا خو ن در ويزه هم د نورو ورو ڼو نه د څمکني جلا والی مرور تو ب ښودلی دی، خو ښا يې پو ر تنی ر وايت افسا نوي بڼه ولر ي٠ د څمکنيو د استو گنې سيمې: څمکني يا څو کني په لا ند نيو سيمو کې مېشته دي
الف- د پکتيا په ولا يت کې:[سمول]د پکتيا ولايت څمکني ددغه و لا يت د څمکنيو په او لسو الۍ کې چې د دغې قبيلې په نا مه ور ته د څمکني و لسو الي وا يي٠ څمکني يوه ښکلي دره ده چې د پيواړ د غا ښي جنوب لو يد يز خو اته مو قعيت لري، شمال ته يې د منډ هير مشهور ځنگل او لو يد يز خو اته يې د بکياد غر ونه را څر خيد لي دي٠ ب- په تيرا ه کې:[سمول]د څمکنيو د قبيلې هغه شمير خلک چې په تيراه کې ميشته دي د پړه څمکني په نا مه يې يا دوي چې د تيراه په ښکلو غر و نو کې استو گنه لري چې د سپين غره په سهيلي بر خو کې ژ وند کوي٠ ختيز ته يې اپر يدي او او رکزي، لو يد يز ته يې توري، شمال ته يې سپين غر او د جنوب خو اته د تو ري او او ر کزي قبيلو سره گډه پو له لري٠ پړه څمکني د افغا نستان نه د سپين غره په و ا سطه جلا شوي دي او کله يې چې خلک افغا نستان ته سفر کوي نو د اپرېد يو او کو رمې له لارې تگ او ر ا تگ کوي٠ ددوی سيمه د اداري پلوه د کو رمې په ايجنسۍ پورې ا ړ ه لري او زياتره د کړ مان په دره کې ژ وند کوي٠ پړه څمکني خوار يکښ او جنگيالي خلک دي ٠ ښځي او نا ر ينه يې ټول په گډه کار کوي٠ ددوی د سيمي زيا تره با راني او للمي دي، خو د مو سم د سو ړ و الي په و جه د غنمو، جوارو او او ر بشو ډيره ښه کر نه پکې کيږي، خو د غه ځمکې ددوی ور ځنۍ اړ تياوې نه پوره کوي٠ همداراز ددوی په سيمه کې ډول ډول ميوي لکه مڼې، زرد الو ، انگور،شفتالو هم پکې پيدا کيږي٠ دغه خلک په خپلو منځو کې شخړې نه کوي او ډير سو له خو ښو ونکي خلک دي٠ د پړه څمکنيو مشهورې څا نگې او ښا خو نه د ادي: ازي خيل،خا ني خيل، خو اجه خيل، اسيا بي، غر بينه او گا نداره٠ په پيښور کې :[سمول]يو شمير څمکني د پيښور په شپږ ميلۍ کې او سيږي چې ددوی کلی د ستر او لوی ستا نه حضرت ميا عمر(ر حمته ا لله عليه) د مزار په و جه مشهور کلی دی او د څمکنيو په نا مه يا ديږي٠ همد ا راز د څمکنيو ختيز ته په اته کيلو مترۍ کې د ازي خيلو کلی پر وت دی٠ ازي خيل د څمکنيو يو ه پښه ده٠ په پيښور کې د څمکنيو دنورو مشهورو محلو نو مو نه دادي: قا در خيل، يا سين خيل، بهرام خيل،مصطفی خيل، خو ا جه خيل، چو غه خيل، با زار گهړي، د قصا بانو محله، د مو چيانو محله، د قا ضيانو محله،خا لق اباد،اول نمبر او دويم نمبر کو ټهۍ، سيدان،مسکين اباد، زرين اباد، ميا گان، جمرود اباد،جان خان گهړۍ،حا جي اباد او بابا خيل٠ د څمکنيو د قبيلي ښا خو نه:[سمول]١- ازي خيل: چې د در په خان خيل،درې پلاره، ابراهيم خيل، خو تي زي، نصر خيل، حسين خيل، لشکري خيل او قمر خيلو په څا نگو ويشل شوي دي٠ ٢-خاني خيل: چې د مموت خيل،مدي خيل،گو ر گه خيل، مبارک خيل،سلطان خيل،مصطفی خيلو، تو له خيل،جمال خيل او شير خا ن خيل په څا نگو و يشل شوي دي٠ ٣-خو اجه خيل: چې په دري خيل،مير زا خيل، گل شير خيل، جلال خيل، لنگر خيل، شوي خيل، حکيم خيل، ولي خيل او فتح خيل په څا نگو ويشل شوي دي٠ ويل کيږي چې د څمکنيو د قبيلي مجمو عي شمير که هغه په افغا نستان کې دي او که په پښتو نخوا کې دي د ي د ٥٠٠٠٠ زرو تنو په شا او خوا کې ښو دل شوي دي٠ د څمکنيو د قبيلي مشهور خلک:[سمول]1- د څمکنيو حضرت ميا عمر ( رح) چې د څمکنيو په ميا عمر هم مشهور دی او مزار يې د پيښور په څمکنيوکې د خا صو او عا مو زيارت ځای دی٠ ددغه ستر ستانه په اړوند په پښتو کې يوه داسي لنډۍ شته: " په پيښور کې وليان ډير دي*** کږې جنډې په ميا عمر ولاړې دينه" ددغه ستر ستانه ددرناوي او ستر مقام له کبله د افغا نستان د جلال اباد په ښار کې يو ښوونځی هم شته چې دميا عمر په ښوونځي سره يا ديږي٠ ٢-حا جي در يا خان با با عبدل خيل چې لوی علمي شخصيت و او په اسلا مي علو مو کې يې لوی لاس درلود٠ ويل کيږي چې نو موړی د څمکنيو د ميا عمر صا حب استا د هم و او مزار يې د پيښور په څمکنيو کې دی٠ ٣- ار وا ښادهد ايت الله خا ن څمکنی چې دصو به سر حد د اسا مبلي سپيکر و٠ ٤-حا جي محمد څمکنی چې يو وخت د افغا نستان په و لسي جر گه کې د پکتيا ولايت د څمکنيو د ولسوالی منتخب استازی و او بيا په ١٣٦٥ لمرېز کا ل کې د يوې لنډې مو دې له پاره د جمهوري ريا ست مؤ قتي سر پر ست پا تې شوی دی٠ ٥- ارواښاد فضل ا لر حمن څمکنی په ولسي جر گه کې د پکتيا د خلکو منتخب استازی چې سږ کال د اپر يل په ميا شت کې د مجا هد ينو د بر يا ليتوب د ورځې د لما نځلو په مر اسمو کې د ډزو په تر څ کې په شها دت ور سيد٠
سرچينې[سمول]
|
