San Andrés Machaqa munisipyu

San Andrés Machaqa munisipyu Municipio San Andrés de Machaca
Inkawi pruwinsya	Wallqanqa
	Unancha
.
Mama llaqta	Buliwya
Tinkurachina siwikuna
Suyu	Chuqiyapu suyu
Pruwinsya	Inkawi pruwinsya
Kantunkuna	9
Llaqtakuna
Uma llaqta	San Andrés Machaqa (San Andrés de Machaca)
Simikuna	aymara simi, kastilla simi, qhichwa simi
Runakuna	5.833 (1992) 6.299 (2001)
Runa ñit'inakuy	- runa / km²
Hallka k'iti kanchar	1.502 km²
Hanaq kay
Kamasqa wata	7 ñiqin aymuray killapi 2002 watapi
Kuraka	Erasmo Ticona Quenta (2008)
Umalliq	Filomena Sarzuri Cruz (2008)
Karu rimay yupay
Pacha suyu	UTC-4
Llika tiyanan	[www.]
Inkawi wamanip munisipyunkuna

San Andrés Machaqa (kastilla simipi: San Andrés de Machaca; aymara simi: machaqa musuq,^[1]) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Andrés Machaqa (San Andrés de Machaca) llaqtam. .

Allpa saywachi

• Urqukuna:
• Quchakuna: Aripunu qucha (Laguna Aripuno)
• Mayukuna: Huchusuma mayu

Kantunkuna

Isqun kantunmi kan:^[2][3]

• Chunkara Quta (Chuncarcota de Machaca) - 400 runa (2001)
• Kuncha Qullu (Conchacollo de Machaca) - 915 runa
• Lakinamaya (Laquinamaya) - 1.089 runa
• Mawri (Mauri) - 616 runa
• Nasa Q'ara (Nazacara) - 494 runa
• San Andrés Machaqa (San Andrés de Machaca) - 1.344 runa
• Sombra Pata - 262 runa
• Art'asiwi (Villa Artasivi de Machaca) - 873 runa
• Phusuma (Villa Pusuma Alto de Machaca) - 317 runa

Runakuna

Munisipyupiqa astawan aymara runakunam tiyanku.

Runa llaqta	%
Qhichwa	0,3
Aymara	96,0
Waraniyi, Chikitus, Moxos	0,1
Mana indihina	3,3
Huk indihina runa llaqta	0,4

Pukyu: obd.descentralizacion.gov.bo

Simikuna

Munisipyupiqa aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. ^[4]

Simi	Rimaqkuna
Qhichwa simi	67
Aymara simi	5.637
Waraniyi simi	1
Huk indihina simi	16
Kastilla simi	4.100
Hawa simi	16
Indihina similla	1.995
Indihina simi kastilla simipas	3.649
Kastilla similla	451

Munisipyupi paqarisqa

Kaypipas qhaway

• Chiripa
• Iwawi (mawk'a llaqta)
• Lukurmata
• Qhunqhu Wankani
• Tiwanaku

Pukyukuna

1. katari.org - Diccionario Quechua - Aymara al español. Machaqa: Nuevo..
2. www.lexivox.org
3. Instituto Nacional de Estadística
4. obd.descentralizacion.gov.bo / Observatorio Bolivia Democrático (kastilla simi)

Hawa t'inkikuna

• San Andrés Machaqa munisipyu: yupaykuna, saywitu

	Chuqiyapu suyu
	Uma llaqta: Chuqiyapu
	Pruwinsyakuna: Abel Iturralde • Antikuna • Aruma • Bautista Saavedra • Chinchay Yunka • Eliodoro Camacho • Franz Tamayo • Gualberto Villarroel • Inkawi • Inkisiwi • José Manuel Pando • José Ramón Loayza • Lariqaqa • Manqu Qhapaq • Muñecas • Paqaqi • Pedro Domingo Murillo • Qarañawi • Umasuyu • Urin Yunka
	Munisipyukuna (uma llaqtakuna): Achakachi (Achakachi) •Achuqalla (Achuqalla) • Altu llaqta (Altu llaqta) • Ankuraymi (Ankuraymi) •Apulu (Apulu) • Asunta (Asunta) • Awqapata (Awqapata) • Ayata (Ayata) • Ayu Ayu (Ayu Ayu) • Batallas (Batallas) • Ch'ililaya (Ch'ililaya) • Chakarilla (Chakarilla) • Charasani (Charasani) • Charaña (Charaña) • Chulumani (Chulumani) • Chuma (Chuma) • Chuqiyapu (Chuqiyapu) • Huchusuma (Huchusuma) • Ichuqa (Ichuqa) • Inkisiwi (Inkisiwi) • Irupana (Irupana) • Isquma (Isquma) • Ixiamas (Ixiamas) • Jesús de Machaca (Jesús de Machaca) • K'ayruma (K'ayruma) • Kaqwata (Kaqwata) • Kiyawaya (Kiyawaya) • Kurawara (Kurawara) • Kuru Kuru (Kuru Kuru) • Kurwa (Kurwa) • Laqha (Laqha) • Likuma Pampa (Likuma) • Luriway (Luriway) • Malla (Malla) • Mapiri (Mapiri) • Miqapaka (Miqapaka) • Muqu Muqu (Muqu Muqu) • Pakaqi Nasaqara (Nasaqara) • Pallqa (Pallqa) • Papil Pampa (Papil Pampa) • Patakamaya (Patakamaya) • Pilichuku (Pilichuku) • Pukarani (Pukarani) • Q'alamarka (Q'alamarka) • Q'alaq'utu (Q'alaq'utu) • Q'aqyawiri (Q'aqyawiri) • Qarañawi (Qarañawi) • Q'imi (Q'imi) • Qallapa (Qallapa) • Qarapuku Chawaya (Qarapuku) • Qataqura (Qataqura) • Qullana (Qullana) • Qullqincha (Qullqincha) • Qullqiri (Qullqiri) • Qumanchi (Qumanchi) • Qumpaya (Qumpaya) • Qupaqhawana (Qupaqhawana) • Quripata (Quripata) • Quruyqu (Quruyqu) • San Andrés de Machaca (San Andrés de Machaca) • San Buenaventura (San Buenaventura) • San Pidru Tikina (San Pidru Tikina) • Santiago de Machaca (Machaqa) • Santiago Wata (Santiago Wata) • Sapahaqi (Sapahaqi) • Sika Sika (Sika Sika) • Surata (Surata) • Takakuma (Takakuma) • Taraqu (Taraqu) • Tipuani (Tipuani) • Titu Yupanki (Titu Yupanki) • Tiwanaku (Tiwanaku) • Tiyupunti (Tiyupunti) • Tumarapi (Tumarapi) • Umala (Umala) • Umanata (Umanata) • Waki (Waki) • Wanay (Wanay) • Warina (Warina) • Waychu (Waychu) • Wiyacha (Wiyacha) • Yaku (Yaku) • Yanakachi (Yanakachi) • Yuraqk'aspi (Yuraqk'aspi)
	Amachasqa sallqa suyukuna: Apulupampa sallqa pacha suyu • Madidi mamallaqta parki • Pilón Lajas kawsay pacha risirwa • Purani Churikimpaya • Qutapata mamallaqta parki
	Wallakuna: Apulupampa walla • Chuqiyapu walla • Kimsa Krus walla • Qhapaq Walla
	Urqukuna: Akhamani • Anallaqsi • Chachakumani • Chakaltaya • Chawpi Urqu • Ch'iyar Juqhu • Illampu • Illimani • Jach'a Waracha • Janq'u Uma • Kalwaryu urqu • Katantika • Kunturiri • Mururata • Qalsata • Q'asiri • Uchuy Allpamayu • Wayna P'utuqsi
	Quchakuna: Chalalan • Chilata • Ch'iyar Quta • Illampu chullunku qucha • Lichiquta • Milluni • Q'ululu • Santa Rusa • Such'i • Titiqaqa • Wiñaymarka
	Mayukuna: Beni • Heath • Huchusuma • Llika • Mayutata • Mercedes • Qaqa • Quijarro • Tampupata • Untujawi • Parawa • Secure • Tampupata • Tuychi • Vagantes • Yanamayu • Yata • Yuraqmayu
	Wat'akuna yaqa wat'akunapas: Chilliqa wat'a • Killawat'a • Qhuchiwat'a • Qupaqhawana yaqa wat'a • Suriki wat'a • Taraqu yaqa wat'a • Titiqaqa wat'a • Yampupata yaqa wat'a
	Runa llaqtakuna: Aphru-buliwiyanu • Araona • Aymara • Chiman runa • Kallawaya • Qhichwa • Takana
	Rimaykuna: aymara • kastilla • qhichwa • waraniyi
	Runakuna: José Ballivián • Manuel Isidoro Belzu • Tupaq Katari • Ismael Montes • Bartolina Sisa • José Manuel Pando
	Mawk'a llaqtakuna: Iskanwaya • Iwawi • Pachataka • Qhunqhu Wankani • Qulli Qulli chullpakuna • Sampaya • Wisk'achani
	Karu puriy: Killa Qhichwa • Quijarro phaqchakuna • San Félix phaqcha

	Suyukuna (Buliwya)
	Beni ·  Chuqichaka ·  Chuqiyapu ·  Pando ·  P'utuqsi · ·  Quchapampa ·  Santa Krus ·  Tarija ·  Uru Uru