Герц Альфред-Отто Федорович

Герц Альфред-Отто Федорович (Herz A.-O.F., 1852/53-1905) - Саха сирин үөрэппит энтомолог, лепидоптеролог, зоолог, этнограф, РЭО чилиэнэ. [1].

Аан бастаан Дрездеҥҥэ О. Штаудингерга, лыахтар кэллиэксийэлэрин харайааччыннан үлэлээбит. Ол сылдьан лыахтар систематикаларын уонна морфологияларын чинчийэр мэтиэдикэни баһылаабыт. Бу сылларга Н.М. Романов диэн нуучча учуонайын уонна улуу кинээһин кытта билсибит. Романов сорудаҕынан Туркменияҕа (Копетдаг, Сумбар өрүс хочото, "Мулла-Кара", 1894), Закавказьеҕа, Бухара уонна Самарканд тулаларыгар (1892, ыам ыйа-бэс ыйа), ону таһынан Ирааҥҥа хас да эспэдииссийэҕэ сылдьыбыт. Онно хомуйбут лыахтара Н.М. Романов кэллиэксийэтигэр ЗИН РАН (С.-Петербург) харалла сыталлар.

Ол эрээри чинчийээччи ол саҕана лепидоптерологтар оччо үөрэтэ илик Илин Сибиирдэригэр барыан баҕарара. Сотору кэминэн ыра санаата туолан киирэн барар. 1883 сылтан 1897 сыллаахха диэри Витим, Бүлүү өрүстэр тардыыларыгар, Өлүөнэ орто сүнньүгэр, Камчааткаҕа сылдьыталыыр. Дьокуускайтан Петропавловскайга кыһыҥҥы айанын уонна Камчааткаҕа сылдьыытын О. Герц сиһилии "Reise von Jakutsk nach Kamtschatka im Jahre 1897" диэн ыстатыйатыгар кэпсиир, бу үлэтэ Романов мемуарыгар бэчээттэммитэ (O.Herz, 1897). Кини хомуйбут кэллиэксийэтин С.Н. Алфераки чинчийбитэ уонна Камчаатка уонна Хотугу Америка лыахтара уруулуу буолуохтарын сөбүн туһунан сабаҕалааһын оҥорбута. Ол эрээри кэлин Камчаатка уонна Хотугу Америка лыахтарын ыккардыгар ситим отой кырата, ол оннугар Сибиир хотугулуу илин өттүнээҕи лыахтара Америка лыахтарыгар ордук чугастара биллибитэ.

1897 с. О. Герц Арассыыйаҕа Сан-Франциско уонна Нью-Йорк нөҥүө төннүбүтэ, онон Сири эргийбитэ. 1898 с. үлэтигэр Витим уонна Бүлүү ыккардыларынааҕы сирдэргэ үөскүүр лыах 88 көрүҥэ киирбитэ, ол иһигэр Parnassius tenedius уонна P. eversmanni, Colias viluiensis уо.д.а. илин сибиирдээҕи көрүҥнэр. Кини көрдөрбүтүнэн, соҕуруу истиэп лыахтара Өлүөнэни батыһан ыраах хоту тиийэллэр эбит.



А.-О.Ф.Герц сүрүн үлэлэрэ:

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
  • Herz, О. 1897. Reise von Jakutsk nach Kamtschatka im Jahre 1890. - Memoires sur les Lepidopteres, 9: 239-299.
  • Herz, О. 1898. Reise nach Nordost Sibirien in das Lenagebiet in den Jahren 1888-1889. - Deutche Entomol. Zeitsohr., "Iris", 10: 209-265.
  • Herz, 0. 1900. Meine Lepidopteren-Ausbeute im nördlichen Buchara und im Seravschan-Gebiete im Jahre 1892. -Ann. Mus. Acad. Sei. Zool. St.-Petersbourg 5(4): 428-457.
  • Herz, О. 1902(1903). Lepidopteren-Ausbeute der Lena-Expedition im Jahre 1901. - Ofv. Finsk. Vet. Soc. Forh., 45, 15: 1-22.
  • Herz, О. 1903. Beitrag zur Kenntnis der Lepidopterenfauna der Tschuktschen-Halbinsel. - Ежегодник Зоол. Музея Императорской Академии Наук, 8: 14-16.
  • Herz, О. 1903. Verzeichniss der auf der Mammuth-Expedition gesammelten Lepidopteren. - Ежегодник Зоол. Музея Императорской Академии Наук, 8: 61-87.
  • Herz, O. 1904. Lepidopteren von Korea. - Ежегодник Зоол. Музея Императорской Академии Наук, 3: 263-390.


Библиография

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
  • Брокгауз и Ефрон, 1993. Энциклопедический словарь. Биографии (репринт). т. 4.- М., "БРЭ", с. 50.
  • Кузнецов Н.Я., 1906. "Герц" - Ежегодн. зоол. муз. Имп. акад. наук, т. XI.
  • Augusta A., Burian Z., 1962. Le livre des mammouths. - Paris, Nouvel office d'edition, p. 8-20.
  • Horn, W., Kahle I., Friese G., Gaedike R., 1990. Collectiones entomologicae. // Teil 1. - Berlin, ADL: 168-169.
  • Korolev V.A., Murzin V.S., 1997. Historical review. In: Guide to the butterflies of Russia and adjacent territories (Lepidoptera, Rhopalocera). Vol. 1.[2]


Быһаарыылар

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
  1. ↑ География и краеведение. Дьокуускай, 2010
  2. ↑ Королёв В.А. ГЕРЦ АЛЬФРЕД-ОТТО ФЕДОРОВИЧ