Alija Đerđelez
Alija Đerđelez (alb. Gjergj Elez Alia, tur. Gürz Ilyas) je popularni legendarni heroj poezije i književnosti u Albaniji i Bosni.[1]
Neki istoričari veruju da je ličnost Alije Đerđeleza inspirisana istorijskom ličnošću prvog Osmanskog sandžak-bega u Smederevskom sanžaku Ali Bega Mihaloglua.[2] .
Alija Đerđelez je u epskim pesmama na Albanskom jeziku poznat kao veliki ratnik.
Alija Đerđelez je legendarni heroj epskih pesama i književnih dela napisanih na Južnoslovenskim jezicima. Neke od pesama koje u nazivu sadrže ime Alije Đerđeleza su:
- Đerđelez Alija i Vuk Despotović
- Marko Kraljević i Đerđelez Alija
- Banović Sekul i Đerđelez Alija
- Oblačić Rade i Đerđelez Alija
- Đerđelez Alija i Starina Novak
- Đerđelez Alija deli mejdan sa Sibinjanin Jankom
- Ženidba Đerđelez Alije
- Sedam kralja traže glavu Đerđelez Alije
- Junaštvo Đerđelez Alije
- Đerđelez Alija i tri gorska hajduka
- Vuk Jajčanin i Đerđelez Alija
- Komlen kapetan traži glavu Đerđelez Alije
- Đerđelez Alija i ban od Karlova
- Zadarski ban i Đerđelez Alija
- Smrt Đerđelez Alije
- Đerđelez Alija ide u Toku
- Tokalija kralj traži glavu Đerđelez Alije
Alija Đerđelez je glavni lik književnog dela Put Alije Đerđeleza koje je napisao Ivo Andrić, dobitnik Nobelove Nagrade za književnost 1961.
- ↑ Fishta, Gjergj; Robert Elsie (2005). The highland lute: (Lahuta e Malcís) : the Albanian national epic. London: I.B. Tauris. str. 402. ISBN 9781845111182. Pristupljeno 11 November 2011.
- ↑ Škrijelj, Redžep (2005) (Serbian). Alamanah 31-32. Podgorica. str. 156. Pristupljeno 22. 6. 2011. »Istoričari Stojan Novaković i Milenko Vukićević su postavili hipotezu da je Đerzelez Alija u stvari Ali-beg, prvi sandžak-beg Smedereva (Semendere) i Srbije po padu Despotovine (1459).«
