Beogradski sajam knjiga
Međunarodni beogradski sajam knjiga jedna je od najstarijih i najvažnijih književnih manifestacija u regionu. Njegov osnovni cilj je pružanje mogućnosti izdavačima, autorima, knjižarima, bibliotekarima, distributerima knjiga, kompanijama za multimediju i drugim akterima, da uspostave kontakte, razmene iskustva, sklope poslovne dogovore i ostvare druge vidove poslovne i kulturne saradnje. Svi izdavači iz Srbije i najugledniji izdavači iz regiona na Sajmu predstavljaju svoju godišnju izdavačku produkciju.
Pored izlagačkog, na Sajmu se organizuje i bogat prateći program: konferencije, okrugli stolovi, susreti s piscima, tribine, radionice...
Za posetioce, ljubitelje pisane reči, Sajam knjiga je jedinstvena prilika da na jednom mestu pronađu, i uz posebne sajamske popuste kupe knjige koje ih zanimaju, kao i da upoznaju omiljene i otkriju nove autore i prisustvuju na nekom od brojnih programa.
Sajam knjiga je najposećenija kulturna manifestacija u Srbiji. U 2019. godini Sajam je posetilo 184.532 ljudi. Takođe, Sajam je i izuzetno medijski propraćena manifestacija. Na osnovu podataka organizatora, 2019. godine Sajam je pratilo 1.300 akreditovaih novinara iz Srbije i sveta[1]
Prema istraživanju koje je 2010. godine među građanima Beograda sproveo Strategic marketing, Sajam knjiga je označen kao najveći brend Beograda.
Povodom jubileja – šezdesetogodišnjice od osnivanja, Beogradski sajam knjiga je dobio nagradu Kulturno prosvetne zajednice Beograda Zlatni beočug za 2015. godinu za trajni doprinos u kulturi Beograda.
Osnivač Beogradskog sajma knjiga je Grad Beograd, manifestacijom rukovodi Odbor Sajma knjiga, a izvršni organizator je preduzeće Beogradski sajam. Sajam se tradicionalno održava u oktobru, u halama 1, 1a, 2 i 4 Beogradskog sajma, na površini od oko 30.000m². Sajam traje 8 dana.
Prvi jugoslovenski sajam knjiga održan je 1956. godine na Zagrebačkom velesajmu pod pokroviteljstvom predsednika Josipa Broza Tita. Prisustvovali su mu najznačajniji književnici zemlje, među kojima i Ivo Andrić i Miroslav Krleža. Izloženo je oko 12.000 knjiga svih jugoslovenskih izdavača, ali i izdavača iz Austrije, Čehoslovačke, Holandije, Velike Britanije, Francuske, Italije, Kine, Mađarske, Istočne i Zapadne Nemačke, Poljske, Rumunije, SAD-a, Sovjetskog saveza i Švajcarske.
Naredne, 1957. godine, Sajam je preseljen u Beograd, u kojem je završena izgradnja modernog sajmišta. Knjige je izložilo oko 60 domaćih i 36 stranih izdavača, iz 16 država Evrope, Amerike i Azije. Dogovoreno je da Međunarodni sajam knjiga prati katalog i da traje šest dana. Sajam je održan krajem oktobra u Hali III Beogradskog sajma, a povodom sajamske svečanosti pokrenuta je i revija „Knjiga i svet“. Prvi Beogradski sajam knjiga otvorio je Rodoljub Čolaković, tadašnji potpredsednik SIV-a.
Međunarodni sajam knjiga u Beogradu iz godine u godinu okupljao je sve veći broj izdavača iz bivše Jugoslavije i celog sveta, tako da je posle sajmova u Frankfurtu i Varšavi, postao najveće stecište izdavačkih poslenika iz Evrope, Amerike, Azije i Afrike. U Beogradu su se susretale, i još uvek se susreću, kulture Istoka i Zapada.[2]
Od 11. do 19. septembra 2021. godine biće održan 65. Međunarodni beogradski sajam knjiga.
U okviru Beogradskog sajma knjiga dodeljuje se više nagrada: Izdavač godine, Izdavački poduhvat godine, najbolja dečja knjiga, najlepša knjiga, najlepša dečja knjiga, najbolji mladi dizajner knjige, najbolji izdavač iz dijaspore i posebno priznanje za doprinos u oblasti nauke. Ove nagrade dodeljuju se delima koja po svom kvalitetu i po značaju naučnog i umetničkog dostignuća predstavljaju izuzetan napor izdavača, urednika, pisaca i dizajnera. Za nagradu mogu konkurisati svi izdavači iz Srbije (i dijaspore), izlagači na Sajmu.
Osim ovih, od 2007. godine dodeljuje se i Nagrada Dositej Obradović, i to stranom izdavaču za kontinuirani doprinos u objavljivanju i promociji srpske književnosti. Dosadašnji dobitnici Nagrade su: austrijski izdavač Vizer Ferlag iz Klagenfurta (2007), francuski izdavač Gaia Editions iz Bordoa (2008), mađarski izdavač Jelenkor iz Pečuja (2009), italijanski izdavač Zandonai iz Rovereta (2010), bugarski izdavač Siela iz Sofije (2011) i slovački izdavač Kaligram iz Bratislave (2012) ukrajinski izdavač Piramida iz Lavova (2013), makedonski izdavač Ikona iz Skoplja (2014), španski izdavač Acantilado iz Barselone (2015), ruski izdavač Centar knjiga Rudomino iz Moskve (2016), austrijski izdavač Paul Zsolnay iz Beča (2017), italijanski izdavač Lit Edizioni iz Rima (2018) i grčki izdavač Kastaniotis Editions iz Atine (2019).
Od 2002. godine Beogradski sajam knjiga ima i svog počasnog gosta – zemlju čija se književnost i izdavačka produkcija posebno prezentuju. Zemlja počasni gost dobija istaknuto mesto na Sajmu knjiga u parteru hale 2. Na svom štandu, kao i u sajamskim salama za promocije, počasni gost ima mogućnost da predstavi svoje izdavaštvo i kulturu, u okviru programa susreta sa autorima, na predavanjima i stručnim seminarima.
Počasni gost je u prilici da na Sajmu predstavi autore iz svoje zemlje, prevodioce, izdavače, distributere kao i sve one koji su na različite načine u vezi sa knjigom. Uspostavljanje snažnih i živih kulturnih veza jedan je od najvažnijih ciljeva manifestacije, i u tom smislu, institucija počasnog gosta izuzetno je značajna.
Dosadašnji počasni gosti bili su: Norveška (2002), Kanada (2003), Francuska (2004), Velika Britanija (2005), SAD (2006), Italija (2007), Japan (2008), Grčka (2009), Švedska (2010), zemlje portugalskog govornog područja (2011) i Mađarska (2012), Poljska (2013), Kina (2014), Rusija (2015), Iran (2016), književnost na nemačkom jeziku - Nemačka, Austrija, Švajcarska i Lihtenštajn (2017), Maroko (2018) i Egipat (2019).
Sajam knjiga okuplja sve značajnije autore iz Srbije i mnoge ugledne pisce iz regiona. Sajam tradicionalno otvaraju renomirani domaći autori. U prvoj deceniji 20. veka Sajam su svečano otvarali: Svetlana Velmar Janković, Vida Ognjenović, David Albahari, Milovan Danojlić, Ljubomir Simović, Goran Petrović, Dušan Kovačević, Dragoslav Mihailović, Dragan Velikić, Laslo Vegel,
Svetislav Basara, Radmila Lazić, Ljubivoje Ršumović, Milosav Tešić, Emir Kusturica, dr Dragan Stanić, Miro Vuksanović, Matija Bećković i Milovan Vitezović.
Svake godine Sajam poseti barem jedan savremeni svetski poznati književnik. Između ostalih, na Sajmu su bili: Alan Rob-Grije, Erika Džong, Nacuki Ikezava, Klaudio Magris, Ljudmila Ulicka,
Čarls Simić, Elizabet Abot, Toni Parsons, Peter Handke, Patrik Beson, Osa Lind, Tanasis Valtinos, Fler Jegi, Giš Džen, Naim Katan, Geir Polen, Jevgenij Vodolaskin, Erlend Lu, Zahar Prilepin...
Od 2005. godine na Sajmu se organizuje tzv. Školski dan koji podrazumeva organizovane posete učenika, studenata, profesora i školskih bibliotekara, kao i niz njima namenjenih pratećih programa.
Već na prvi, površan pogled može se videti želja da Sajam bude otvoren prozor sa dvostrukim vidikom, sa vidikom za našeg čoveka u strani svet knjige i vidikom za stranca na put i razvitak knjige u književnostima naših naroda. Pored izdanja na jezicima svih naših naroda i narodnosti, na njemu učestvuje oko 70 izlagača iz 18 zemalja... U vezi sa Sajmom organizovana je, uz saradnju stručnjaka, izložba u čast 100-godišnjice V.I. Lenjina, zatim međunarodna izložba slavističkih izdanja naših kuća i stanova....
– Ivo Andrić (1970)
Pogledajte ovu ogromnu količinu tajni oko sebe! Na Sajmu knjiga se uvek osetim više tužna nego radosna: Da poživimo stotine godina, ne bismo stigli otvoriti sve ove školjke bisera ljudske misli, pune vatre srca i oluja mašte...
– Desanka Maksimović (1988)
...Danas književnost živi od pokojnih klasika i od živih čitalaca koji sada postavljaju novo pitanje: možemo li voleti jednu knjigu, a ne koliko je cenimo ili koliko je lepa... Tražite, dakle, ovde, večeras, knjigu koju ćete moći da volite. Time možda pomažete ovoj planeti da preživi...
– Milorad Pavić (1990)
...Sajam knjiga predstavlja jedno divno središno mesto na kojem mogu samo da sretnem pisce koje poznajem i da vidim, pregledam i upoznam se sa celokupnom domaćom produkcijom. Dakle, Sajam knjiga je najdivnije vreme za mene u Beogradu.
– David Albahari (2004)
- ↑ Izveštaj sa 64. Međunarodnog beogradskog sajma knjiga.
- ↑ „Radovan Popović: Prvi sajam knjiga”. Arhivirano iz originala na datum 2011-09-18. Pristupljeno 2011-06-16.
