Hvat (mera za dužinu)

Hvat je starinska mera za dužinu i iznosi 1,896484 metara, zaokružuje se na 1,8965 metara.

Kvadratni (četvorni) hvat je prema tome 3,596712 kvadratnih metara.

Carica Marija Terezija je 1756. donijela propise koji su ujednačili veličinu hvata u cijeloj srednjoj Europi, te uvela hvat kao jedinstvenu mjeru za dužinu . Paralelno s tim propisom počele su izmjere pojedinih područja, pretežno na području Hrvatske, te se stoga danas hvat Marije Terezije često naziva i hrvatski hvat.

Hvat ili sežanj se u početku računao na temelju prosječne udaljenosti između vrhova prstiju raširenih ruku, a ponegdje je definiran i kao tisućiti dio nautičke milje (1,852 metra).

U starim dokumentima, npr. u vezi zemlje koja je svojevremeno nacionalizavana, površina zemlje može biti izražena u starim merama.

Mere površine

Mere površine izvedene iz kvadratnog hvata.

• kvadratni hvat = 3,59 m²
• motika = 200 kvadratnih hvati = 719,34245 m²
• jutro ili katastarsko jutro ili dan oranja = 8 motika = 1.600 kvadratnih hvati = 5754,7396 m² (zaokruženo 5755 m²)
• lanac = 10 motika = 7193,4245 m²

Dan oranja se definiše i kao 4.000 m². Prema srpskom Zakonu o šest dana zemlje od 24. decembra 1873. (po novom 5. januar 1874), dan oranja je definisan kao "1.600 kv. hvata"^[1]

Manje jedinice

• hvat = 6 stopa = 18 šaka = 72 palca
• stopa = 3 šake = 12 palaca = 0,31608 metara
• šaka = 4 palca = 0,10536 metara
• palac = 0,02634 metara
• crta = 2159 mm

Ovde se očigledno ne radi o engleskoj jedinici palac ili Inč koji je 0,0254 metara.

Povezano

• Aršin
• Lakat

Izvori

1. Влада Милана Обреновића. Књ. 1^{[mrtav link]}, str. 322, Slobodan Jovanović (Digitalna NBS)