Plebejske igre

Gravura Flaminijevog cirka, Giacomo Lauro, 1641.

Plebejske igre (lat. Ludi plebeii) naziv je rimskog religijskog festivala koji se održavao svake godine od 4. do 17. novembra.[1] Ove su igre (ludi) uključivale i teatarske predstave (ludi scaenici) i sportska nadmetanja.

Plebejske igre organizovali su plebejski edili. Prema jednoj antičkoj vesti, ovaj je festival priređivan u Flaminijevom cirku, koji se povezivao s plebejcima, pripadnicima nižeg društvenog sloja u Rimu.[2] Svi drugi festivali održavali su se u Velikom cirku. Flaminijev cirk dao je izgraditi plebejski cenzor Gaj Flaminije 220. pne., pa je možda i prvi festival održan iste te godine pod njegovim pokroviteljstvom.[2] Naime, poznato je da su Plebejske igre priređivane svake godine počev od 220. pne.,[3] ali su poreklom možda bile mnogo starije.[2]

Na plebejskim igrama proslavljala se političko oslobođenje plebejaca, ali predanje se ne slaže u tome da li se radilo o oslobođenju od tiranije Tarkvinijevaca u doba kraljevstva ili od dominacije patricija, svojevrsnog naslednog plemstva iz doba rane republike.[4] Jedna sholija uz Cicerona navodi obe mogućnosti. Plebejci su možda proslavljali ovaj festival i u vreme kad on nije bio zvanično uvršten u rreligijski kalendar, sve dok se plebejci nisu u svojim pravima potpuno izjednačili s patricijima; Ciceron je, kako se čini, smatrao da su to bile najstarije rimske igre (ludi).[5][6] Možda bi bilo najtačnije reći da su Plebejske igre kao javni festival ustanovljene 220. pne.[7] Kako rituali Plebejskih igara značajno nalikuju ritualima Rimskih igara (Ludi Romani), T. P. Wiseman izneo je tezu da je Plebejske igre ustanovio upravo plebs kao simbol potvrde vlastitog identiteta, i to možda još u 5. ili 4. veku pne.[8]

Tokom ovog festivala 13. novembra organizovana je Jupiterova gozba (Epulum Iovis), 14. novembra konjička povorka, a od 15. do 17. novembra igre u cirku (ludi circenses, uglavnom utrke dvokolica). Stoga Valerije Maksim, jedini izvor koji navodi lokaciju na kojoj su priređivane Plebejske igre, možda greši kad kaže da su se one održavale u Flaminijevom cirku,[9] s obzirom na to da u Flaminijevom cirku nije bilo trkačke staze za dvokolice.[10] Sastavni deo festivala verovatno je činila i cirkuska povorka, slična procesiji koja se održavala tokom Rimskih igara. Plautova komedija Stiho premijerno je prikazana na Plebejskim igrama 200. pne.[2]

Tit Livije navodi da su se 216. pne. igre morale ponoviti tri puta zbog ritualne pogreške (vitium) koja je omela pravilno odvijanje festivalskih događaja.[2]

Povezano

[uredi | uredi kod]

Reference

[uredi | uredi kod]
  1. ↑ Datumi prema CIL i2 335.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Davis 2010, str. 266
  3. ↑ Rüpke 2010, str. 225
  4. ↑ Wiseman 2000, str. 112
  5. ↑ Ciceron, Protiv Vera II, V, 36.
  6. ↑ Beard, North & Price 1998, str. 66‒67
  7. ↑ Warde Fowler 1908, str. 252
  8. ↑ Wiseman 1995, str. 134
  9. ↑ Valerije Maksim, I, 7, 4.
  10. ↑ Wiseman 1995, str. 211

Literatura

[uredi | uredi kod]
  • Beard, Mary; North, J. A.; Price, S. R. F. (1998). Religions of Rome: A History. Vol. I. Cambridge University Press. 
  • Davis, P. J. (2010). "Games", Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome. Oxford University Press. 
  • Rüpke, Jörg (2010). "Communicating with the Gods", A Companion to the Roman Republic. Blackwell. 
  • Warde Fowler, William (1908). The Roman Festivals of the Period of the Republic. London. 
  • Wiseman, T. P. (1995). Remus: A Roman Myth. Cambridge University Press. 
  • Wiseman, T. P. (2000). "The Games of Hercules", Religion in Archaic Republican Rome and Italy: Evidence and Experience. Edinburgh University Press.