ပွင်ႈလိၵ်ႈဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈဢုပ်ႉပိူင်ႇ လႄႈ ပၢႆးမိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ပွတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈယဝ်ႉ။ |
---|
ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၸိူဝ်းယဝ်ႉၵႂႃႇၼၼ်ႉ |
ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၸိူဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းၵႃႈ မိူင်းဢၼ်ၵၢင်းလွတ်ႈဝီႇဝႃႇၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းဢၼ်မီးၵၢင်ၸႂ် တႃႇၶဝ်ႈၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆ တေလႆႈဢဝ် ဝီႇသႃႇယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉ ဢႃႇယုမႂ်ၶၢမ်းမိူင်း (ၽၢတ်ႉၽူတ်ႉ) မၼ်း တီႈဢေႇသုတ်း တေလႆႈမီးဝႆႉတႃႇ 6 လိူၼ်ယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းယိပ်းမႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်းပိူင်ၵဝ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းသွင်မိူင်း တီႈၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉ ထူၵ်းပၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇဝီႇသႃႇ တႃႇၶဝ်ႈၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇ လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး လႆႈတေႃႇထိုင် 30 ဝၼ်းယဝ်ႉ။[1][2][3] ၵူၼ်းမိူင်း ၶွင် ၸိူဝ်းသုၼ်ႇတႅမ်းတတ်းသိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈၶဝ်ႈမိူင်း လႄႈ ဢွၵ်ႇယၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇ တီႈႁူးၶဝ်ႈမိူင်းဢၼ်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၼႆယဝ်ႉ။[2][3]
တႄႇဢဝ် ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 1 ဝၼ်း 2018 တေႃႇ တီႇသႅမ်ႇပႃႇ 30 ဝၼ်း 2020 ၼၼ်ႉ၊ ထူဝ်းရိတ်ႉ ၸိူဝ်းမႃးတီႈ ႁွင်းၵွင်း, မႃႇၵၢဝ်ႈ, ၵျႃႇပၢၼ်ႇ လႄႈ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပႃးဝီႇသႃႇၵေႃႈ လႆႈၶႂၢင်းပၼ် ၶဝ်ႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇယူႇ။[4][5][6] ၶဝ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၶဝ်ႈ/ဢွၵ်ႇ တီႈ ႁူင်းၶဝ်ႈမိူင်းၵူႈတီႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[2][3]
ၵူၼ်းယိပ်း မႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်းထမ်ႇမတႃႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းႁူင်းမိူင်း ၼင်ႇၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉ ထူၵ်းပၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇဝီႇသႃႇသေၵေႃႈ တေၸၢင်ႈၶဝ်ႈမိူင်း မျၢၼ်ႇမႃႇလႆႈ တွၼ်ႈတႃႇ ထွင်ႈတဵဝ်း လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး တႃႇ 14 ဝၼ်း။[1][2][3] ၸွမ်းလူၺ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ သေ၊ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းမႃးတီႈ မိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လႆႈမၼ်ႈၸႂ် ဢမ်ႇလူဝ်ႇဝီႇသႃႆလႄႈ တေၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈၵုင်ႈ၊ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ၼေႇပျီႇတေႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈလိူဝ်ႇ သေၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶဝ်ႈမိူင်း/ ဢွၵ်ႇမိူင်း လႆႈယူႇ။[2][3]
|
ဝၼ်းထိ ဢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ ဝီႇသႃႇ |
---|
သဵၼ်ႈမၢႆဢၼ်ၼႆႉ ပႆႇတဵမ်ထူၼ်ႈၶႃႈ။ လုၵ်ႉတီႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၶဝ်ႈၽိူမ်ႉထႅမ်ပၼ် သေၵေႃႈ ၸွႆႈထႅမ်လႆႈယူႇၶႃႈ။
လွင်ႈၵၢင်းလွတ်ႈ ဝီႇသႃႇ
ဢၼ်လူတ်းပႅတ်ႈ ဝီႇသႃႇ ႁွတ်ႈၽႅဝ်
|
ၽူႈယိပ်းၵမ် မႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်း ထမ်ႇမတႃႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉ ထူၵ်းပၼ်၊ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၼင်ႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈဢဝ် ဝီႇသႃႇ မိူဝ်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ် ၵႃႈတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈၵုင်ႈ၊ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ၼေႇပျီႇတေႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈလိူဝ်ႇသေ တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ တႃႇ 30 ဝၼ်း။[17] ၶဝ်တေလႆႈပၼ် ၵႃႈဝီႇသႃႇ ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ 50 ယဝ်ႉ။[14][15][17][18]
မျၢၼ်ႇမႃႇ လႆႈပိုတ်ႉၸႂ်ႉ ပိူင် ဢီးဝီႇသႃႇ မႃး မိူဝ်ႈပီ 2014 သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃႇ 1 ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢီးဝီႇသႃႇၼႆႉ ထူၵ်းပၼ်တီႈၼိူဝ်ဢွၼ်ႇလၢႆ ဢၼ်ပဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ လႄႈ တၢင်းယိူင်းဢၢၼ်း ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ဢီးဝီႇသႃႇၼႆႉ ထူၵ်းပၼ် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းႁဵတ်းၵၢၼ် သၢမ်ဝၼ်းသေ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းထူၵ်းပၼ်ယဝ်ႉ မၼ်းတေၸႂ်ႉလႆႈ တႃႇ 90 ဝၼ်း သေ (ပေႃးပဵၼ်ထူဝ်းရိတ်ႉ) ၶႂၢင်းပၼ် တႃႇယူႇသဝ်း 28 ဝၼ်း၊ (ပေၵႃးပဵၼ်တႃႇ ၽူႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ်မီး လွင်ႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇဝႆႉၼႆ) ယူႇသဝ်းလႆႈ 70 ဝၼ်း။ ၵႃႈၶၼ် တႃႇ ဝီႇသႃႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼႆႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ US$70 သေ ဢီးဝီႇသႃႇ တႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ US$50 ယဝ်ႉ။[3][19] ပေႃးပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃႇယု လဵၵ်ႉသေ 7 ၶူပ်ႇၼႆတႄႉ ဝီႇသႃႇထူၵ်းပၼ်လၢႆလၢႆ ဢမ်ႇဢဝ်ၵႃႈမၼ်း။[20]
သဵၼ်ႈမၢႆမိူင်း ဢၼ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈမႄႇၶႂၢၵ်ႈမႃး သွင်ၵမ်း၊ ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းတႄႉ ပဵၼ်ၼႂ်း လိူၼ်ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 2014၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၼႂ်း လိူၼ်ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 2015။ ဢၼ်ပဵၼ် ဢီးဝီႇသႃႇ တႃႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈသိုပ်ႇမိုတ်ႈမႃး ၼႂ်း လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 2015 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၽူႈယိပ်းၵမ် ဢီးဝီႇသႃႇ ၼႆႉ တေလႆႈလုၵ်ႉတီႈ ႁူးၶဝ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႄဝႆႉတီႈ ၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉသေ တေလႆႈၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်း -[3][2][19]
ၵူၼ်းမိူင်း ၶွင် မိူင်းၸိူဝ်းၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၼမ်ႉၵတ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈ -
|
မၢႆတွင်း-
1 - မိူင်းဢၼ်ၼမ်ႉၵတ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢီးဝီႇသႃႇ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး/ထူဝ်းရိတ်ႉ ဢိၵ်ႇတင်း ဝီႇသႃႇ-ၾရီး ဢမ်ႇၼၼ် ဝီႇသႃႇၽွင်းႁွတ်ႈၽႅဝ်ႇ။
2 - မိူင်းဢၼ်ၼမ်ႉၵတ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢီးဝီႇသႃႇ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး/ထူဝ်းရိတ်ႉ။
# - ၵူၼ်းမိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၶဝ်ၼႆႉ ၼမ်ႉၵတ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈ တႃႇ ဢီးဝီႇဝႃႇ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး/ထူဝ်းရိတ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ထၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ တၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ မီးၼမ်ႉၵတ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢီးဝီႇသႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉၵူၺ်း။
ဢမ်ႇမီး မၢႆ - မိူင်းဢၼ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢီးဝီႇသႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ ဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း။
ပိူင် ဢီးဝီႇသႃႇၼႆႉ မိူဝ်းၼႃႈမႃး တေၸၢင်ႈမႄႇၶႂၢၵ်ႈပၼ် တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းတၢင်ႇၸိူဝ်းလႄႈ ဢွင်ႈတီႈၶဝ်ႈၸူးမိူင်းသေ တေၸၢင်ႈၶဝ်ႈပႃး လွင်ႈထူၵ်းပၼ် ဝီႇသႃႇတၢင်ႇမဵဝ်းယူႇ။[21]