လႅင်းပွႆႉ၊ ဝဵင်း

ဝဵင်းလႅင်းပွႆႉ လိုၚ်ဗၟဲ ဝေင်ꩻယောင်ႏပွယ်ꩻ
ဝဵင်း
ဝဵင်းလႅင်းပွႆႉ ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႄဢွင်ႈတီႈဝဵင်း
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 17°7′N 97°49′E / 17.117°N 97.817°E / 17.117; 97.817ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 17°7′N 97°49′E / 17.117°N 97.817°E / 17.117; 97.817
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
မိူင်း	ယၢင်း
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ၸႄႈတွၼ်ႈၽဢၢၼ်ႇ
ၸႄႈဝဵင်း	ၸႄႈဝဵင်းလႅင်းပွႆႉ
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	လၵ်းၸဵင်ၶၢဝ်းယၢမ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ (UTC+6:30)

ဝဵင်းလႅင်းပွႆႉ (မၢၼ်ႈ: လှိုင်းဘွဲ့မြို့, ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Hlaingbwe Town) ၼႆ့ ပဵၼ် ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၸႄႈဝဵင်းလႅင်းပွႆႉ၊ ၸႄႈတွၼ်ႈၽဢၢၼ်ႇ၊ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် ၽင်ႇႁွင်ႈလႅင်းပွႆႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၵိင်ႇမႄႈၼမ်ႉ ၼမ်ႉၵျႅင်း ဢၼ်မီး ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဝဵင်းၽဢၢၼ်ႇ ယၢၼ်ၵႆ 24 လၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ဝဵင်းၼႆႉ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၽၢႆႇတူၵ်း မီး သီႇၽႃႇလူင်ႇ လႄႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇၽၢႆႇၸၢၼ်း မီး ႁူၵ်းၽႃႇလူင်ႇယဝ်ႉ။

ပထဝီႇလွင်ႈၵူၼ်း

ၸွမ်းလူၺ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ပီ 2014 သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း တီႈၼိူဝ်ဝဵင်းလႅင်းပွႆႉၼႆႉ မီး 11,511 ၵေႃႉ^[1]ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းယူႇသဝ်းတီႈ ဝဵင်းလႅင်းပွႆႉၼႆႉ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် ပဵၼ်ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ သေတႃႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်ၵိူဝ်းယမ် ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ၊ မုတ်ႇသလိမ်ႇ လႄႈ ၸိူဝ်းၵိူဝ်းယမ် ၽီၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

သၢႆပိုၼ်း

မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး မွၵ်ႈ 150 ပီၼၼ်ႉ ဢၼ်ယၢၼ်ၵႆမွၵ်ႈလၵ်းၼိုင်ႈတင်း ဢွင်ႈတီႈဝဵင်းလႅင်းပွႆႉယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ယၢမ်ႈမီးမႃး ဝဵင်းၵဝ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ပၼ်ႇၵရၼ်ႇတူင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်သၢပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ၼၼ်ႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ၽူႈႁႅင်းယႂ်ႇၶဝ် ၵႆႉဢွင်ႇပႄႉ ၽူႈႁႅင်းဢေႇၼၼ်ႉလႄႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းထႆး လႆႈၶဝ်တိုၵ်း ပၼ်ႇၵရၼ်ႇတူင်ႇသေ ႁွင်ႉဢဝ်ၵူၼ်းတီႈ ဝဵင်းပၼ်ႇၵရၼ်ႇတူင်ႇၼႆႉ ၶဝ်ႈၵႂႃႇတီႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်ထႆးယဝ်ႉ။ ၶႃႈသိုၵ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၶဝ်တိၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ မၵ်းမၼ်ႈၶဝ်ႈပဵၼ် တႂ်ႈမိုဝ်းထႆးသေၵေႃႈ ၶိုၼ်းပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈလွတ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၶိုၼ်းၵႂႃႇတင်ႈတီႈ ဢွင်ႈတီႈဝဵင်းၵဝ်ႇပၼ်ႇၵရၼ်ႇတူင်ႇသေ ၶိုၼ်းဢွၼ်ၵၼ် ႁူမ်ႈၵၼ်တင်ႈဝဵင်းတီႈ ဢွင်ႈတီႈဝဵင်းလႅင်းပွႆႉယၢမ်းလဵဝ်သေၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ယူႇသဝ်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။

ငဝ်ႈငႃႇၸိုဝ်ႈ

မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး မွၵ်ႈ 150 ပီၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းဢၼ်ယူႇသဝ်းမႃးတီႈ ဝဵင်းလႅင်းပွႆႉၼႆႉ ပဵၼ် ယၢင်း လႄႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမွၼ်း ၵူၺ်းသေ ဢွင်ႈတီႈဝဵင်းလႅင်းပွႆႉ ဢၼ်ိၶုၼ်းတႄႇၶိုၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်တီႈ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပေႃးဢဝ် ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းမွၼ်း ဝႃႈ လႅင်းပလွႆး ၼႆသေ ႁိုင်မႃး ပဵၼ်မႃး လူဝ်ႇပလွႆး လႄႈသင်၊ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈ ပဵၼ်မႃး လႅင်ပလွႆး၊ လႅင်ပွႆး၊ လႅင်းပွႆး၊ လႅင်းပွႆႉ ၼႆသေ လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးၼႆ လႆႈငိၼ်းၵႂၢမ်းၽူႈယႂ်ႇၶဝ် မွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈၼၼ်ယဝ်ႉ။

ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး

ၵၢၼ်ငၢၼ်းပိူင်လူင် ဢၼ်ၵူၼ်းဝဵင်းလႅင်းပွႆႉၶဝ်ႁဵတ်းၼႆႉ ဢဝ်မႆႉလွင်ႈၸွမ်းၼမ်ႉလႅင်းပွႆႉသေ လုၵ်ႉတီႈ ႁွင်ႈၵျူင်ႇတူဝ်းတေႃႉထိုင် ဝဵင်းမေႃႇလမႅင်ႇသေၶၢႆ၊ ႁဵတ်းၵၢၼ်လွင်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵုၼ်ႇသိၼ်ဢၼ်ဢွၵ်ႇတီႈ လႅင်းပွႆႉၼႆႉ ပဵၼ် ၶဝ်ႈ၊ ထူဝ်ႇလိၼ်၊ ယႃႈယႃ၊ မၢၵ်ႇၽိတ်ႉ၊ ၼမ်ႉဢွႆႈ၊ မၢၵ်ႇဢုၼ်၊ ၼမ်ႉၽိုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းၽူၼ်မႃး ဢဝ် ၶဝ်ႈသၢၼ်၊ ၼမ်ႉဢွႆႈ၊ ထူဝ်ႇလိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေႃႉၸွမ်းၼမ်ႉလႅင်းပွႆ့သေ ၵႂႃႇၶၢႆထိုင် ဝဵင်းမေႃႇလမႅင်ႇယဝ်ႉ။

သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း

လုၵ်ႉဢဝ်ဝဵင်းလႅင်းပွႆႉ တေႃႇထိုင် ဝဵင်းမေႃႇလမႅင်ႇၼႆႉ ပေႃးဢဝ်တင်းသၢႆတၢင်းၼမ်ႉဝႃႈ ၵႆ 80 လၵ်းယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢမ်ႇၵႂႃႇလႆႈၵမ်းသိုဝ်ႈ။ လုၵ်ႉဢဝ် ၼမ်ႉလႅင်းပွႆႉ လႆႈၵႂႃႇၸူး ၼမ်ႉၵျူင်ႇတူဝ်းဢွၼ်တၢင်းသုၵ်ႉ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈ ၸင်ႇသိုပ်ႇၵႂႃႇၸူး မေႃႇလမႅင်ႇယဝ်ႉ။ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉႁိူဝ်း လႄႈ ပေးယဝ်ႉ။ ႁိူဝ်းသၢင်းၽေႃးလူင်တႄႉ ဢမ်ႇၵႂႃႇလႆႈ။ ပေႃးဢဝ်တၢင်းလိၼ်ဝႃႈ လုၵ်ႉဢဝ် ဝဵင်းလႅင်းပွႆႉ တေႃႇထိုင် ဝဵင်းၽဢၢၼ်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းၵႃး ၵႆ 24 လၵ်းသေ တေႃႇထိုင် ဝဵင်းသူၺ်ႇၵုၼ်း ၵႆ 14 လၵ်း၊ တေႃႇထိုင် ဝၢၼ်ႈပၢႆႇၵျူင်ႇ ၵႆ 12 လၵ်း၊ တေႃႇထိုင် ဝၢၼ်ႈထီလူင် ၵႆ 11 လၵ်းယဝ်ႉ။

ဢွင်ႈတီႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်

တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလႅင်းပွႆႉၼႆႉ မီးလွႆတေႃးၼ ဢၼ်ဢွၵ်ႇ ဝူႇၽရမ်ႇ၊ ဢႅၼ်ႇထီႇမူဝ်ႇၼီႇ၊ ၸိုၼ်း၊ သွတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလႅင်းပွႆႉ၊ တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈၵေႃႉလႅင်းၼၼ်ႉ မီး ၽြႃးၵျႅၵ်ႉမယေႃး၊ တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈၵမေႃႉဢၶျူးၼၼ်ႉ မီး ၽြႃးၵျွၵ်ႉပူႇတေႃႇ လႄႈ တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈဝိၼ်းၸဵင်ႇၼၼ်ႉ မီး ၽြႃးၵျႅၵ်ႉပုယေႃးၸိူဝ်းၼႆႉသေ ပေႃးထိုင် လိူၼ်သီႇမူၼ်းမႃး ၸတ်းႁဵတ်းပွႆးၽြႃးၵျႅၵ်ႉမယေႃးယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

1. (မေႇ 2015) ၽိုၼ်လိၵ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်းာ, သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း လႄႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ပီ 2014 သွႆႉ-2. ၼေႇပျီႇတေႃႇ: ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ႁႅင်းငၢၼ်း၊ ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း လႄႈ ၵၢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်း, 51.