{short description|Prominent lay disciple and patron of the Buddha}}
ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ | |
---|---|
သႃႇသၼႃႇ | ၸၢဝ်းပုတ်ႉထ |
ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်း | Sudatta |
ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈသုၼ်ႇတူဝ် | |
ၵူၼ်းမိူင်း | ၵေႃးသလ |
ၼႃႈႁိူၼ်း | Puññalakkhanā |
လုၵ်ႈလၢင်း | Kāla, Mahā-Subhaddā, Cūla-Subhaddā and Sumanā |
ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် | |
ၸိုဝ်ႈၸုမ်ႈ | Chief Male Patron |
ၸၢတ်ႈပၢၼ်သႃႇသၼႃႇ | |
သြႃႇ | ပုတ်ႉထ ၵေႃးတမ |
ပႆႇၺႃႇလဵင်ႉတွင်ႉ | ၵူၼ်းၵႃႉ၊ ၸဝ်ႈယေးငိုၼ်း |
ၼႂ်းမိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိၼၼ်ႉ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၵေႃႉၸိုဝ်ႈသဵင် လိုဝ်းလင်ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈၵၢင် သထေးလူင်ၶဝ် တင်းၼမ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉမၼ်း ႁွင်ႉဝႃႈ ‘‘သုတတ်သ’’ ၼႆသေ ၼၢင်းမေးမၼ်းၸမ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ‘‘ပုၺ်ႇၺလၵ်ႉၶၼၻေႇဝီႇ’’ ၼႆယဝ်ႉ။
သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ ၵႃႉၶၢႆၸူးၵၼ် တင်းသထေးလူင် မိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇဢမ်ႇၶၢတ်ႇဝၢႆး ႁဵတ်းၼၼ်။ ၸွမ်းၼင်ႇ တၢင်းၵႃႉၶၢႆၼၼ်ႉသေ လႆႈႁူႉငိၼ်းဝႃႈ လုၵ်ႈၸၢႆး ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းသုတ်ႉထေႃးတၼ မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈ ၸၢႆးသိတ်ႉထတ်ႉထၼႆႉ မိူဝ်ႈပီမႁႃႇသၵ်ႉၵရၢတ်ႈ (97) လိူၼ်ပႅတ်ႇမူၼ်းၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇထိူၼ်ႇသေ ၵႂႃႇတိုဝ်းၵမ်ထမ်းတြႃးယူႇ လႆႈႁူႉငိၼ်းၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၸၢႆးသိတ်ႉထတ်ႉထ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ လႆႈတိုဝ်းၵမ်တြႃး ႁိုင်ႁူၵ်းပီသေယဝ်ႉ ထိုင်မႃး ပီမိူင်း မႁႃႇသၵ်ႉၵရၢတ်ႉ (103) ၼီႈ လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ် မုၼ်ၶမ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ လႆႈပဵၼ်ၽြႃးယဝ်ႉ လႆႈသွင်ဝႃႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈမႃးဢဝ်ဝႃႇ တီႈၵျွင်းထိူၼ်ႇဝေႇလုဝၼ်ႇ မိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇၼၼ်ႉယူႇ။ သထေးလူင် မိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် ၵႂႃႇတုင်းထွမ်ႇဢဝ် ၶေႃႈၵႂၢမ်းထမ်း ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းယၢမ်းၼၼ်ႉ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃး မိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇၼၼ်ႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။
သထေးလူင် မိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် ႁုင်ၶဝ်ႈသွမ်းၽၵ်းသွမ်းသေ တေလူႇတၢၼ်း ၵၢပ်ႈၽြႃးၼႆလႄႈ ဢၼႃႇထိပိၼ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈတွင်ႈထၢမ်သေ ႁူႉလွင်ႈတၢင်းမၼ်းယဝ်ႉ။ လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ ‘‘ၽြႆး ၽြႃး’’ ၼႆလႄႈ ငိၼ်းပဵၼ် ႁူမ်ၸူမ်း ပီႇတိႁႃႈယိူင်ႈ တင်ႈဢဝ် ၸိၵ်းႁူဝ်တေႃႇပၢႆတိၼ်ယဝ်ႉ။ ၸင်ႇတွင်ႈထၢမ် ၵူၼ်းလူင် မိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇၶဝ်ဝႃႈ ‘‘ၽြႃး ၽြႃး ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ လႆႈႁၼ်ယၢပ်ႇ ငိၼ်းယၢပ်ႇ ထူပ်းယၢပ်ႇၼႃႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၶႃႈႁဝ်း ၶႂ်ႈၵႂႃႇထူပ်း ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇတေလႆႈၶႃႈႁိုဝ်’’ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ သထေးလူင် ရႃႇၸၵျူဝ်ႇၶဝ် ၸင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ‘‘ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းၸဝ်ႈယူႇသဝ်းဝႆႉ ၼႂ်းပႃႇႁဵဝ်ႈ တီႈလႅၼ်ထိူၼ်ႇ ဝေႇလုဝၼ်ႇၼၼ်ႉသေ ယၢမ်းလဵဝ် ၵၢင်ဝၼ်းၸမ်တေတူၵ်းယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈၸဝ်ႉၸဝ်ႉမႃး ၸင်ႇမိူဝ်းထူပ်ႈမၼ်းတႃႉ’’ ၼႆယဝ်ႉ။
ၵမ်းၼၼ်ႉ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ ပေႃးမိူဝ်ႈၽုၵ်ႈ ၸဝ်ႉၸဝ်ႉမႃး ၵဝ်ၸင်ႇမိူဝ်းဝႆႈသႃ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ ၼႆသေ ဢမ်ႇဝူၼ်ႉသင် ဢဝ်ၸႂ်ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ မဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်းသေ ၼွၼ်းလပ်းၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ၶၢဝ်းယၢမ်းတဵင်ႈၶိုၼ်းၼၼ်ႉ သထေးလူင်ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇတိုၼ်ႇမႃးသေ ဢဝ်ၸႂ်ၸပ်း ၵုင်ႇၵုၼ်းမုၼ်ငဝ်း ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈဝႆႉယူႇ ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆးယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ပီႇတိသေ ပဵၼ်မႃး သၢႆလႅင်း ႁိူဝ်ႈႁိူင်းပိူင်းသႂ်ၼၼ်ႉ ၽုတ်းဢွၵ်ႇမႃး မိူၼ်ၼင်ႇပိူၼ်ႈဢဝ်ၽၢင်ၾႆးၼမ်ႉမၼ်း ႁဵင်ၽၢင် တႆႈဝႆႉၼၼ်ႉသေ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢင်ဝၼ်းဢွၵ်ႇယဝ်ႉၼၼ်ႉလႄႈ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇဝႃႈ ၵၢင်ဝၼ်းသမ်ႉပေႃးဢွၵ်ႇမႃးယဝ်ႉ ၵဝ်ပႄႉလိုမ်းလူင်လိုမ်းလၢင်လႃႇ ဝႃႈၼႆသေ ၸင်ႇလုၵ်ႉမႃး ႁႅၼ်တူၺ်း ၼိူဝ်ၾႃႉၵၢင်ႁၢဝ် သမ်ႉႁၼ်လိူၼ်လၢဝ်လႅင်းဝႆႉယူႇလႄႈ ‘‘ဢေႃး ယင်းတိုၵ်ႉပဵၼ် ၵၢင်ၶိုၼ်းလူင်ယူႇ မိူင်းယင်းပႆႇလႅင်းလူင်’’ ဝူၼ်ႉဝႃႈ ၼင်ႇၼႆသေလႄႈ ၶိုၼ်းၼွၼ်းၵႂႃႇၶိုၼ်းယူႇ။
ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ယၢမ်းၼၼ် သမ်ႉၶိုၼ်းတိုၼ်ႇမႃးထႅင်ႈ။ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇဝႃႈ မိူင်းလႅင်းယဝ်ႉႁိုဝ်ၼႆ ၸင်ႇလူင်းႁိူၼ်းမၼ်းမႃးသေ ပႆၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၵၢင်ဝဵင်းၼၼ်ႉမႃးယူႇ။ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ၵႂႃႇ ၽၵ်းတူဝဵင်းၸီႇဝၵၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၽီပႂ်ႉၽၵ်းတူၶဝ်ၵေႃႈ ၸင်ႇဝႃႈ ‘‘သထေးလူင်ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၼႆႉ တေၵႂႃႇဝႆႈသႃ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ ဢွၵ်ႇမႃး တၢင်းၽၵ်းတူဝဵင်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးမၼ်း လႆႈၵႂႃႇဝႆႈသႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၵမ်းဢွၼ်တၢင်းၼႆၸိုင် မၼ်းတေပဵၼ် သေႃးတႃႇပၼ်ႇသေယဝ်ႉ တေပဵၼ် ၵေႃႉဢၼ်ယုမ်ႇယမ် ၼပ်ႉထိုဝ်တွၼ်းၵႄးၼႃႇ တမ်ႈတီႈ ရတၼႃႇၸဝ်ႈမျၢတ်ႈ တင်းသၢမ်ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ ဢိုတ်းဝႆႉ ၽၵ်းတူဝဵင်း’’ ဝူၼ်ႉဝႃႈ ၼင်ႇၼႆသေ ၽုၺ်ႇၽၵ်းတူဝဵင်းဝႆႉပၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇဢွၵ်ႇၽၵ်းတူဝဵင်း ၵႂႃႇသေ လႆႈႁၼ် သၢႆလႅင်းလပ်ႉႁၢႆၵႂႃႇ ပဵၼ်ဝႆႉၵၢင်ၶိုၼ်းလပ်းသိင်ႇဝႆႉလႄႈ သထေးလူင် ငိၼ်းပဵၼ်ၸႂ်ၵူဝ် တုမ်ႇၶူၼ်ၼိူဝ်ႉၼင် ပိုဝ်းတင်ႈဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ယၢမ်းၼၼ် သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ မီးၸႂ်ၶႂ်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်း တၢင်းလင်ၶိုၼ်းဝႆႉ။ ၼႂ်းၸႂ်မၼ်း ဢၼ်ယုမ်ႇယမ်ဝႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၸႂ်ပီႇတိႁူမ်ၸူမ်းလႄႈ ႁိူဝ်ႈဢွၵ်ႇသၢႆလႅင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်မွတ်ႇႁၢႆၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
ၵမ်းၼၼ်ႉ ၶုၼ်ၽီၸီႇဝၵ ၸင်ႇမႃးပၼ်ႁႅင်းမၼ်းဝႃႈ ‘‘သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇဢိူၺ်း သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇထႅင်ႈလႄႈ ပေႃးဝႃႈ သထေးလူင် သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇထႅင်ႈၸိုင် တေထူပ်းဢၼ်လီ ဢမ်ႇႁၢင်ႉယဝ်ႉ’’ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ သထေးလူင်ၵေႃႈ ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ ‘‘မီးၵဝ် ၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ၵူၼ်းမႃးၸွမ်း တၢင်းလင်ၵဝ်ၵေႃႈ မီးယူႇလူင်၊ လူဝ်ႇလႆႈၵူဝ်သင်ၼေႃႈ’’ ၼင်ႇၼႆသေ သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၵႂႃႇထႅင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ တီႈတူဝ်မၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸႂ်သတ်ႉထႃႇပသႃႇတ ထမ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းဢွၵ်ႇမႃႈသေ သၢႆလပ်းသိင်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ မွတ်ႇႁၢႆလၢႆၵႂႃႇသေယဝ်ႉ သၢႆလႅင်းၵေႃႈ ၶိုၼ်းႁိူဝ်ႈဢွၵ်ႇမႃး တီႈတူဝ်မၼ်းၶိုၼ်းယူႇ။ ၸႂ်ၵူဝ် ဢ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းၵျွင်းလႅၼ်ထိူၼ်ႇဝေႇလုဝၼသေ ၶၢဝ်းယၢမ်းႁူဝ်မိူင်းသႂ် ၵၢင်ၼႂ်ၼၼ်ႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ပႆတၢင်းယူႇ ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ၵမ်းၼၼ်ႉ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ ‘‘ပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ်ြၽႃးတႄႉၼႆၸိုင် ႁႂ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ တၵ်ႉလၢတ်ႈ ၸိုဝ်ႈၵဝ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ဢၼ်ပေႃႈမႄႈတၢင်ႇပၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉသေၵမ်း’’ ၼင်ႇၼႆသေ ၶဝ်ႈၵႂႃႇၸူး ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ ‘‘ဢေႁိ သုတ်ႉတတ်ႉတ’’ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ သထေးလူင်ၵေႃႈ ၸင်ႇႁူမ်ႁူမ်ၸူမ်းၸူမ်း ယုၵ်ႉမိုဝ်းဝႆႈသႃႇ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ သထေးလူင် ၸင်ႇတွင်ႈထၢမ် တၵ်ႉၸႃႉတၵ်ႉလီတေႃႇ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေယဝ်ႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇႁေႃးတြႃး တႃႇႁွတ်ႈထိုင် ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ
ၵမ်းၼၼ်ႉ ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ ၸင်ႇတၵ်ႉလၢတ်ႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ‘‘မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈ ၵၢင်ၼႂ်ၼၼ်ႉ ၽိတ်ႈပၢင်းဢဝ် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ ရႁၢၼ်းၶဝ်ၸဝ်ႈ ႁႃႈပၢၵ်ႇတင်းသဵင်ႈ ၶႅၼ်းတေႃႈ ယေႃးၶိင်း မိူဝ်းသုင်းသွမ်း ဢၼ်ၶႃတၵ်ႉၵႃႇ တေလူႇၼၼ်ႉသေၵမ်းတီႈၶႃႈ’’ ၼႆယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇယူႇတဵတ်ႇတဵတ်ႇယဵၼ်ယဵၼ်သေ ႁပ်ႉၶၢမ်ႇဢဝ် ၶေႃႈၽိတ်ႈပၢင်း သထေးလူင်ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ သထေးလူင်ၵေႃႈ ၸင်ႇမိူဝ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်း တူမ်ႈႁုင်ၶဝ်ႈသွမ်း ၽၵ်းသွမ်း တီႈႁိူၼ်းဢူၺ်းၵေႃႉမၼ်း သထေးရႃႇၸၵျူဝ်ႇၼၼ်ႉသေ ထိုင်ၵၢင်ၼႂ်မႃး ၸင်ႇမိူဝ်းပၢင်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ရႁၢၼ်းၶဝ် မႃးသုင်းသွမ်းယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၵၢပ်ႈသွမ်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းၸင်ႇလဝ်ႈလၢတ်ႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈဝႃႈ ‘‘ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတီႈၶႃႈ ၶႃႈတၵ်ႉၵႃႇ ယွၼ်းၽိတ်ႈပၢင်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းလႄႈ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ရႁၢၼ်းၶဝ်တင်းသဵင်ႈ ၶႅၼ်းတေႃႈ ယေႃးၶိင်း မိူဝ်းဢဝ်ဝႃႇ တီႈမိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိပုၼ်ႉ သေၵမ်းတီႈၶႃႈ’’ ၼႆယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇတွပ်ႇဝႃႈ ‘‘တၵ်ႉၵႃႇလူင်ဢိူၺ်း ႁဝ်းၸဝ်ႈၼႆႉ မိုတ်ႈတီႈဢၼ်တဵတ်ႇတဵတ်ႇ ယဵၼ်ယဵၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉ’’ ၼႆယဝ်ႉ။ ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇပၢင်း ႁႂ်ႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ် မႃးဢဝ်ဝႃႇ တီႈမိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိပုၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် မိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇ တေႃႇႁွတ်ႈထိုင် မိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိၼၼ်ႉ တၢင်းၵႆမၼ်း မီး 45 ယူႇၸၼႃႇၼႆလႄႈ ၼိုင်ႈယူႇၸၼႃႇလႂ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁဵတ်းၵျွင်းသၢင်ႇၶၢမ်းဝႆႉ ၼိုင်ႈလင် တေႃထိုင် မိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိယဝ်ႉ။ ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ ၸင်ႇပွၵ်ႈမႃးၽႅဝ်ၶိုၼ်း မိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိသေ ႁႃလိူၵ်ႈတူၺ်း ၼႃႈတီႈ တႃႇတေႁဵတ်းၵျွင်း ဢၼ်ႁႂ်ႈပေႃးၵိုင်ႇဢၢပ်ႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၸင်ႇၵႂႃႇႁၼ်မႅၼ်ႈ တီႈသူၼ်သိူဝ်း ၶုၼ်ၵႅမ်မိူင်းတေႇၸၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇမႃးယွၼ်းသိုဝ်ႉဢဝ် သူၼ်သိူဝ်းၵႅမ်မိူင်းတေႇတၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း လႆႈပၼ် 18 ၵုတေႇ (ပၢၵ်ႇပႅတ်ႇသိပ်းလၢၼ်ႉ) ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးယဝ်ႉ ၸင်ႇမႃး ၵေႃႇသၢင်ႈပဵၼ်ၵျွင်း ၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း ၵူႈပိူင်ပိူင်၊ ၵျွင်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ယူႇသဝ်း၊ ႁူဝ်ႉဢုတ်ႇၽႃသင်ႉ၊ ၵျွင်းတၢင်းၶဝ်ႈ၊ ၵျွင်းၸွမ်ၶွမ်၊ ၵျွင်းတႃႇရႁၢၼ်းၶဝ်ၸဝ်ႈ ယူႇသဝ်း၊ ႁူင်းထမ်းလူင် တီႈၵူၼ်းတင်းၼမ်ၶဝ် မႃးဝႆႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ ၵျွင်းၾႆး၊ ၵျွင်းသုင်းသွမ်း၊ ထၢင်ၽၢႆႈၵုတိ လႄႈ ႁွင်ႈၼမ်ႉ၊ သၢင်ႇဝၢင်ႇ၊ တၢင်းလဵပ်ႈဝၢင်းၵျွင်း၊ ၼမ်ႉမေႃႇ၊ ၼမ်ႉၼွင်၊ ၸလွပ်ႈသႃလႃး၊ တီႈယင်ႉတီႈသဝ်း မၢၼ်ႇတၢပ်ႈ ၵၢႆႇၼႃးတႄႇၵႂႃႇ တီႈလႂ်တီႈၼၼ်ႈ ၵေႃႇသၢင်ႈႁဵတ်းဝႆႉ တဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈ လီငၢမ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ လႆႈသိုဝ်ႈဢဝ် သူၼ်သိူဝ်း ၶုၼ်ၵႅမ်မိူင်းၸေႇတၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းပဵၼ်ၵျွင်းမႃးလႄႈ ၸင်ႇတၢင်ႇပၼ် ၸိုဝ်ႈၵျွင်းဝႃႈ ‘‘တေႇတဝၼ၊ ၸေႇတဝၼ်ႇ’’ ၼႆယဝ်ႉ။ ဢၼ်လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈ ႁဵတ်းၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း သဵင်ႈယူႇ (18) ၵုတေႇ (ပၢၵ်ႇပႅတ်ႇသိပ်းလၢၼ်ႉ)ယဝ်ႉ။
ဝၢႆးသေ လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈႁဵတ်းၵျွင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယဝ်ႉၸွတ််ႇတူဝ်ႈလီငၢမ်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ ၸင်ႇၸႂ်ႉၵူၼ်းမၼ်း မိူဝ်းၽိတ်ႈပၢင်း ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၶဝ် ယေႃးၶိင်းမႃးယူႇသဝ်း တီႈၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇ မိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိၼၼ်ႉလႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇဢွၼ်ဢဝ် ရႁၢၼ်းၶဝ် ႁႃႈပၢၵ်ႇတူၼ်သေ ယေႃးၶိင်း မိူဝ်းၸူး မိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်း လုၵ်ႉမိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇသေ မိူဝ်းၸူး မိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈယူႇၸၼႃႇ ၼိုင်ႈယူႇၸၼႃႇလႂ် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ယင်ႉလိုဝ်ႈသဝ်း တီႈၵျွင်းသၢင်ႇၶၢမ်းၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈၶိုၼ်း ၼိုင်ႈၶိုၼ်း ယူႇယဝ်ႉ။
တႃႇတေပႂ်ႉႁပ်ႉ ၽြႆးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇၶပ်ႉၶိုင် ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ပႃႈတႂ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႈ။
ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇဢွၼ်ႁူဝ် တပႄးရႁၢၼ်း ႁႃႈပၢၵ်ႇသေ ယေႃးၶိင်းၶဝ်ႈဝဵင်းသႃႇဝတ်ႉထိသေ သိုပ်ႇမိူဝ်းၸူး ၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇၼၼ်ႉ လီငၢမ်းယူႇယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈမႃး သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ ၸင်ႇၽိတ်ႈပၢင်း ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၶဝ် မိူဝ်းသုင်းသွမ်း တီႈႁိူၼ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၶဝ် သုင်းသွမ်း တဵမ်ထူၼ်ႈလီငၢမ်းယဝ်ႉ မၼ်းၸင်ႇ တွင်ႈထၢမ်ြၽႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ‘ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတီႈၶႃႈ ၶႃႈတၵ်ႉၵႃႇၶဝ် တေလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ် လူႇတၼ်း ယၢတ်ႇၼမ်ႉ ၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇၼႆႉ တီႈၶႃႈ’’ ၼႆယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ‘‘သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇဢိူၺ်ႉ ၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇၼႆႉ ဢဝ်လူႇတၢၼ်း တမ်ႈတီႈ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ဢၼ်ယေႃးၶိင်းမႃးလႄႈ ဢၼ်တိုၵ်ႉတေယေႃးၶိင်းမႃး သီႇၼႃႈမိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႃႉ’’ ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ လၢတ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုပ်ႇႁေႃးတြႃး ဢၼုမေႃးတၼႃႇ (႕) ၵႃႇထႃႇ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။
သီတံ ဢုꧣ်ႁံ ပꩦိႁၼ်တိ၊ တတေႃ ဝႃၮမိၷႃၼိ ၸ သရီသၿေ ၸ မၷသေ၊ သိသိရေ ၸႃပိ ဝုꩦ်ꩧိယေႃ။ (ဝိႁႃႁေႃ - ၵျွင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၸမ်ႉ) သီတၺ်ၸ - ဢၼ်ၵတ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ၊ ပꩦိႁၼ်တိ - ႁႄႉၵင်ႈပၼ်လႆႈ သဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ တတေႃ - ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈ၊ ဢုꧣ်ႁၺ်ၸ - ဢၼ်မႆႈၼၼ်ႉၵေႃႈ၊ ပꩦိႁၼ်တိ - ႁႄႉၵင်ႈပၼ်လႆႈ သဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ဝႃၮမိၵႃၼိၸ - ၶဵၼ်လူင် သိူဝ်ႁၢႆႉ မီႁၢႆႉ တႄႇၵႂႃႇ တူဝ်ထိူၼ်ႇႁၢႆႉတင်းသဵင်ႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ၊ ပꩦိႁၼ်တိ - ႁႄႉၵင်ႈလႆႈ သဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ မၵသေၸ - လိူၵ်ႇ၊ ယုင်း၊ မႅင်းမူၼ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ၊ ပꩦိႁၼ်တိ - ႁႄႉၵင်ႈပၼ်လႆႈ သဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ သိသိရေၸႃပိ - ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်ၵတ်းၼႃႇ (ဢုတုသိရ) လိူၼ်ၵမ်လႄႈ လိူၼ်သၢမ် ဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ် ၶဵၼ်ၵတ်းလူင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ၊ ပꩦိႁၼ်တိ - ႁႄႉၵင်ႈပၼ်လႆႈ သဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ဝုတ်ᥪိယေႃၸႃပိ - ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းသေ ၸၢင်ႈထူပ်းၺႃးၽူၼ်လူင် လူမ်းလူင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ၊ ပꩦိႁၼ်တိ - ႁႄႉၵင်ႈပၼ်လႆႈ သဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။
တတေႃ ဝႃတႃတပေႃ ေ᧠ႃရေႃ၊ သၺ်ၸႃတေႃ ပꩦိႁၺ်ၺတိ။ လေ᧣တ်ထၺ်ၸ သုၶတ်ထၺ်ၸ၊ ᧢ႃယိတုၺ်ၸ ဝိပသ်သိတုံ။ ဝိႁႃရၻႃၼံ သံ᧠သ်သ၊ ဢၷ်ၷံ ၿုၻ်ေᥪၼ ဝ᧣်᧣ိတံ။ တတေႃ - ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈ၊ ဝိႁႃရေၼ - ၵျွင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၸမ်ႉ၊ သၺ်ၸႃတေႃ - ၸွမ်းၼင်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းသေ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးလႄႈ၊ ေ᧠ႃရေႃ - ႁၢႆႉၵျၢမ်းလႄႈ၊ ဝႃတႃတဝေႃ - လူမ်းႁႅင်း လႅတ်ႇမႆႈႁႅင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ ပꩦိႁၺ်ၺတိ - ႁႄႉၵင်ႈပၼ်လႆႈယူႇယဝ်ႉ။ လေ᧣တ်ထၺ်ၸ - ႁႂ်ႈပေႃးယူႇလႆႈၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ သုၶတ်ထၺ်ၸ - ႁႂ်ႈယူမူၼ်ႈသိူဝ်းၸႂ်ၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ᧢ႃယိတုၺ်ၸ - ႁႂ်ႈပေႃးၼင်ႈသမႃႇထိလႆႈ လီလီၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ဝိပသ်သိတုၺ်ၸ - ႁႂ်ႈပေႃးတိုဝ်းၵမ် ၼင်ႈၽႃႇဝၼႃႇ ဝိပတ်ႉသၼႃႇၵမ်ႇမထၢၼ်းလႆႈၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ သံ᧠သ်သ - တီႈသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၼၼ်ႉ၊ ဝိႁႃရၻႃၼံ - လူႇတၢၼ်းၵျွင်းၼၼ်ႉ၊ ဢၷ်ၷံ - မျၢတ်ႈတွၼ်းၼႃႇယဝ်ႉ။ ၿုၻ်ေᥪၼ - ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၵူႈတူၼ်တူၼ်ၶဝ်၊ ဝ᧣်᧣ိတံ - ယွင်ႈယေႃး ဢၢမ်းဢေႃးတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။
တသ်မႃႁိ ပ᧣်ꩦိတေႃ ပေႃသေႃ၊ သမ်ပသ်သံ ဢတ်ထမတ်ထၼေႃ။ ဝိႁႃရေ ၵႃရယေ ရမ်မေ၊ ဝႃသယေတ်ထ ၿႁုသ်သုတေ။ တသ်မႃႁိ - ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ၊ ဢတ်ထမတ်ထၼေႃ - ပုၼ်ႈပၢင်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇ ပေႃးတေလႆႈ ၸၢမ်ႇပူၺ်ႈ ၽွၼ်းလီ မိူင်းၽီ မိူင်းၵူၼ်း မိူင်းၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၼၼ်ႉ၊ သမ်ပသ်သံ သမ်ပသ်သၼ်တေႃ - မေႃဝူၼ်ႉဝႆႉ တႃႇတၢင်းၼႃႈလႄႈ၊ ပ᧣်ꩦိတေႃ ပေႃသေႃ - ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈမီးပၺ်ႇၺႃႇ ႁၼ်ၼႃႈ ႁၼ်လင်ၶဝ်ၸမ်ႉ၊ ရမ်မေ - ပဵၼ်တီႈယူႇ သႃႇသိူဝ်းၸႂ်လႄႈ၊ ဝိႁႃရေ - ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ်ႇၵျွင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ ၵႃရေယေ ၵရယျေ - ႁဵတ်းသၢင်ႈလူႇတၢၼ်းယဝ်ႉ၊ ဢတေ်ထ - တီႈဢၼ်ႁဝ်းလူႇတၢၼ်းဝႆႉ ၵၢၼ်ၵျွင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ ၿႁုသ်သုတေ - ၽူႈမီးတၢင်းႁူႉယႂ်ႇ တၢင်းႁၼ်ၼမ် ၸဝ်ႈတူၼ်ၵွၼ်းၵျွင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ ဝႃသယေ ဝႃသယျေ - လီပၢင်းယူႇသဝ်း ၼင်ႈၵျွင်းၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
တေသံ ဢၼ်ၼၺ်ၸ ပႃၼၺ်ၸ၊ သတ်ထ သေၼႃသၼႃၼိၸ။ ၻၻယျေ ဢုတုၽူတေသု၊ ဝိပ်ပသၼ်ၼေၼ ၸတေသ။ ဢုတု᧤ူတေသု - မီးၸႂ်သိူဝ်းသႂ်လီလႄႈ၊ တေသံ - ၸဝ်ႈၵွၼ်းၵျွင်းတူၼ်ဢၼ် တၢင်းႁူႉယႂ်ႇ တၢင်းႁၼ်တဵမ်ထူၼ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ ဢၼ်ၼၺ်ၸ - ၶဝ်ႈသွမ်းလႄႈသင်၊ ပႃၼၺ်ၸ - ၼမ်ႉၵတ်းၼမ်ႉယဵၼ် လႄႈသင်၊ ဝတ်ထ သေၼႃသၼႃၼိ ၸ - ၽႃႈလိူင်သၢင်ႇၵၢၼ်း ၶူဝ်းၼုင်ႈ တီႈယူႇတၼ်းသဝ်းလႄႈသင်၊ ဝိပ်ပသၼ်ၼေၼ ၸတေသႃ - မီးၸႂ်ယုမ်ႇယမ် ၵုင်ႇၵုၼ်းမုၼ်ငဝ်း ရတၼႃႇသၢမ်ၸဝ်ႈ၊ ၵၢမ်ႇလႄႈ ၽွၼ်းလီၵၢမ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ၊ ၻၻယျေ - လူႇတၢၼ်း ယိုၼ်ႈပၼ်ယူႇယဝ်ႉ။
တေ တသ်သ ᥪမ်မံ ၻေသေၼ်တိ၊ သၿ်ၿၻုၵ်ၶ ပၼူၻၼံ။ ယံသေႃ ᥪမ်မံ ဢိၻၺ်ၺႃယ၊ ပရိၼိၿ်ၿႃတိ ၼႃသဝေႃ။ တေ - ၸဝ်ႈၵွၼ်ၵျွင်း တူၼ်ဢၼ်တၢင်းႁူႉႁၼ် တဵမ်ထူၼ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ တသ်သ - တမ်ႈတီႈၼိူဝ် တၵ်ႉၵႃႇ ဢၼ်လူႇတၢၼ်း ၶဝ်ႈၼမ်ႉသွမ်းပၢၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ သၿ်ၿၻုၵ်ၶ ပၼူၻၼံ - လွင်ႈဢၼ် ပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ ဝူတ်ႈၶၢၼ်ၸႂ် တင်းသဵင်ႈသေလႄႈ၊ ᥪမ်မံ - တြႃးလီမျၢတ်ႈ ၽူႈၵူၼ်းလီၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ ၻေသေၼ်တိ - ႁေႃးသင်ႇလၢတ်ႈပၼ်ယူႇယဝ်ႉ၊ သေႃ - တမ်ႈတီႈ တၵ်ႉၵႃႇလူႇတၢၼ်း ၵျွင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ ဢိᥪ - ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ၊ ယံ ᥪမ်မံ - ဢၼ်ပဵၼ်တြႃး ၽူႈၵူၼ်းလီၶဝ်ၼၼ်ႉ၊ ဢၺ်ၺႃယ - ႁူႉႁၼ်သေ တိုဝ်းၵမ်ဢဝ် ၸွမ်းသေလႄႈ၊ ဢၼႃသဝေႃ - တူၵ်းပဵၼ် ရႁၢၼ်းတႃႇၵၼ်သေယဝ်ႉ၊ ပရိၼိၿ်ၿႃတိ - ၶဝ်ႈၸၢမ်ႇပူၺ်ႈ တီႈမိူင်းၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ ၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢဝ်တင်းတြႃး ဢၼုမေႃးတၼႃႇ ၵႃႇထႃႇသေ ႁေႃးပၼ် သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇယဝ်ႉ။ ပွႆးယၢတ်ႇၼမ်ႉ ၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇၼၼ်ႉ ႁဵတ်းသၢင်ႈ ႁိုင်ၵႂႃႇ ၵဝ်ႈလိူၼ်သေ လႆႈၸႂ်ႉၸၢႆႇသဵင်ႈငိုၼ်း သိပ်းၵဝ်ႈ ၵုတေႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဢၼ်သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ လႆႈလူႇတၢၼ်း ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇၵျွင်း ၸေႇတဝၼ်ႇၼႆႉ (႑) သိုဝ်ႉဢဝ် ၼႃႈလိၼ်ၵျွင်း - သိပ်းပႅတ်ႇၵုတေႇ (႒) ၵေႃႇႁဵတ်းသၢင်ႈၵျွင်း - သိပ်းပႅတ်ႇၵုတေႇ (႓) ႁဵတ်းပွႆးယၢတ်ႇၼမ်ႉၵျွင်း - သိပ်းၵဝ်ႈ ၵုတေႇ။ ႁူမ်ႈလေႃးၵၼ်တင်းသဵင်ႈ လႆႈလူႇတၢၼ်းငိုၼ်း 54 ၵုတေႇ (ႁႃႈပၢၵ်ႇသီႇသိပ်းလၢၼ်ႉ) သေ ၵမ်ႉထႅမ်ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇ ၵႂႃႇလီလီငၢမ်းငၢမ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇပၼ်ၸုမ်ႈ ဢေႇတတၵ်ႈမၼ်းဝႃႈ ‘‘ဢတေ ၻၵ်ၵံ ᧤ိၵ်ၶဝေ မမ သႃဝၵႃၼံ ၻႃယၵႃၼံ ယၻိတံ သုၻတ်ထေႃ ၵႁပတိ ဢ᧣ႃထပိ᧣်ꩦိၵေႃ - ၼႂ်းၵႃႈ လုၵ်ႈႁၵ်ႉတပႄးလႄႈ ဢုပႃႇသၵႃႇၵဝ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်လူႇ ၵၢၼ်တၢၼ်းတင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ သုတတ်ႉတၼႆႉ လူႇတၢၼ်း ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ လီတႄႉယဝ်ႉ၊ မျၢတ်ႈတႄႉယဝ်ႉ’’ ၼႆယူႇ။