ෆෙඩ්රිකා ජෑන්ස්

Frederica Jansz
උපත
Colombo, Sri Lanka
ජාතිකත්වයSri Lankan
රැකියාවJournalist
දරුවන්2
ඥාතීන්Jacqueline Fernandez (cousin)[1]

ෆෙඩ්රිකා ජෑන්ස් ශ්‍රී ලාංකික මාධ්‍යවේදිනියක් සහ ද සන්ඩේ ලීඩර් පුවත්පතේ හිටපු කර්තෘවරියකි.

ඇය පුවත්පතේ සිටින කාලය තුළ ශ්‍රී ලංකා රජය දැඩි ලෙස විවේචනය කළාය. ඇයගේ පූර්වගාමියා වූ ලසන්ත වික්‍රමතුංග ඝාතනය කර තිබූ අතර, ජෑන්ස් නිතර බිය ගැන්වීම් හා හිරිහැර කිරීම් සහ ගිනි තැබීම් සහ මරණ තර්ජන රැසකට ගොදුරු විය. [2]

2012 සැප්තැම්බර් මාසයේදී පුවත්පත් ආයතනයේ නව, රජයට හිතවත් හිමිකරු විසින් ඇයගේ තනතුරෙන් නෙරපා හැරීමෙන් පසු, ජෑන්ස් ඇය දැන් ජීවත් වන එක්සත් ජනපදයට සංක්‍රමණය විය.

පෞද්ගලික ජීවිතය

[සංස්කරණය]

ජෑන්ස් ලන්දේසි සම්භවයක් ඇති බර්ගර් ජාතිකයෙක් වන අතර ජැකලින් ෆර්නැන්ඩස්ගේ ඥාති සොහොයුරිය සහ ජටින් රුංතාගේ නෑනා වේ. ඇයට දරුවන් දෙදෙනෙකි. [3] [4]

මාධ්‍ය සහ පුවත්පත් කලාව

[සංස්කරණය]

ජෑන්ස් "ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් යුද්ධය අතරතුර රොයිටර් හි රූපවාහිනී අංශය වන විස්නිව්ස් හි යුද වාර්තාකරුවෙකු ලෙස සිය වෘත්තීය ජීවිතය ආරම්භ කළේය." ඇය රජයේ සොල්දාදුවන් සහ ගරිල්ලා හමුදා සමඟ සම්මුඛ සාකච්ඡා පැවැත්වූ අතර, ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුව ආවරණය කරන ගවේෂණාත්මක මාධ්‍යවේදිනියක් ලෙසද කටයුතු කළාය. "ශ්‍රී ලංකාවේ සිටින එකම මාධ්‍යවේදිනියක් ලෙස ඇය ගෞරවනීය දේශපාලන වාර්තාකාරිනියක ලෙස පෙනී සිටිමින් උදෑසන ප්‍රවෘත්ති රූපවාහිනී වැඩසටහනක නිවේදිකාවක් බවට පත් වූවාය." [5]

සන්ඩේ ලීඩර්

[සංස්කරණය]

ඇය 1994 දී “දේශපාලනිකව පෝෂණය වූ ගවේෂණාත්මක පුවත්පතක්” [5] සහ ශ්‍රී ලංකාවේ “හුදකලා ස්වාධීන හඬක්” ලෙස විස්තර කර ඇති ද සන්ඩේ ලීඩර් පුවත්පතට සම්බන්ධ වූ අතර, [6] ලාල් වික්‍රමතුංග විසින් ප්‍රධාන කර්තෘ ලසන්ත වික්‍රමතුංග ඝාතනයෙන් පසුව 2009 ජනවාරි මාසයේදී එහි කර්තෘ වීමට ඉල්ලා සිටියාය.[7] වික්‍රමතුංගට "මෝටර් බයිසිකල්වලින් පැමිණි මිනිසුන් සැඟවී සිට ඔහුගේ හිසට වෙඩි තබා ඇත." [8] වික්‍රමතුංගට මෙන්ම ජෑන්ස්ටද ඇයගේ වැඩ නිසා මරණ තර්ජන ඇතුළු තර්ජන එල්ල විය. [9] [10] [11] ඇය ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ තමාට මෙම තර්ජන එල්ල වීමට පටන් ගත්තේ කර්තෘ ධුරයට පත්වීමෙන් පසුව බවයි. "ඔබ මෙය ලිවීම නතර නොකළහොත් මම ඔබව කපා දමමි" යනුවෙන් රතු තීන්ත සහිත එක් ලිපියක් මට ලැබුණි," ඇය ටෙලිග්‍රාෆ් වෙත පැවසුවාය. ලසන්ත ඝාතනයට සති තුනකට පෙර ඔහුට එවා තිබූ තර්ජනාත්මක ලිපියක තිබූ අත් අකුරු සමාන විය. [8]

2009 ඔක්තෝම්බර් 22 දින ජෑන්ස් සහ ප්‍රවෘත්ති කර්තෘ මුන්සා මුෂ්තාක් වෙත තැපැල් මගින් අතින් ලියූ මරණීය තර්ජන යවා ඇත. [9] [12] "ඔබ ලිවීම නතර නොකළහොත් අපි ඔබව කපා දමමු" යනුවෙන් එම ලිපි තර්ජනය කර ඇත. ජෑන්ස් දේශසීමා රහිත මාධ්‍යවේදීන්ට පැවසුවේ වික්‍රමතුංග මහතාට තම ලේකම්වරයා ගොනු කළ ලිපියම ලැබී ඇති බවයි. මෙම ලිපි තුනම එකම පුද්ගලයා විසින් ලියා ඇති බව සනාථ කළ ග්‍රැෆික් විද්‍යාඥයෙකු විසින් මෙම ලිපි සංසන්දනය කළ බව ජෑන්ස් පැවසීය. එම ලිපි තුනම එකම අතකින් ලියා ඇති බව [13] තහවුරු කළ ග්‍රැෆික් විද්‍යාඥයෙකු විසින් එම ලිපි සංසන්දනය කළ බව ජෑන්ස් පැවසීය [14] 2010 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී ශ්‍රී ලංකා ගාඩියන් සඟරාව වාර්තා කළේ ශ්‍රී ලංකා හමුදා බුද්ධි අංශ ජෑන්ස් ඝාතනය කිරීමට කුමන්ත්‍රණය කරන බවයි. 2012 ජූලි 6 වන දින දුරකථන ඇමතුමකින් ආරක්‍ෂක ලේකම් ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ විසින් ජෑන්ස්ට තර්ජනය කර අපහාස කරන ලදී.[15][16] ජෑන්ස්ට අනුව ආරක්ෂක ලේකම්වරයා පැවසුවේ "ඔව් මම ඔබට තර්ජනය කළා. ඔබේ වර්ගයේ මාධ්‍යවේදීන් ජරාව කන ඌරන්! . . . මම ඔයාව හිරේ දාන්නම්! . . . මිනිස්සු ඔයාව මරයි! ! ! මිනිස්සු ඔයාට වෛර කරනවා! ! !" . [17] [18]

ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් යුද්ධය අවසානයේ, 2009 දී, ජෑන්ස් ලිපියක් ලිවීය, ශ්‍රී ලංකාවේ ආරක්ෂක ලේකම් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ, කොටි නායකයාට සමාන මනෝවිද්‍යාත්මක පැතිකඩක් බෙදාගත් බව යෝජනා කළේය. [19] 2010 ශීත ඍතුවේ දී, ජෑන්ස්, ශ්‍රී ලංකා හමුදාවේ හිටපු හමුදාපතිවූ, ජනාධිපතිවරණවලදී විපක්ෂ අපේක්ෂකයා සමඟ සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් පැවැත්වීය. ඔහු යුද්ධය අවසානයේ යටත් වෙන්න දෙමළ කොටි කැරලිකාර නායකයින් පිරිසකට හමුදාව වෙඩි තැබූ බවට පැතිර යන කටකතා සනාථ කළේය. ජෑන්ස් කතාව ගෙන ගිය විට, එය විපක්ෂයේ මැතිවරණ පරාජයට හේතු වූ අතර, එමඟින් පුවත්පත ආණ්ඩුවෙත්, විපක්ෂයෙත් සතුරෙක් බවට පත් කළේය. [19]

2012 දී ජෑන්ස්ට දැනගන්නට ලැබුණේ රාජපක්ෂ සිය බිරිඳ වෙනුවෙන් බලු පැටියෙකු ස්විට්සර්ලන්තයේ සිට ශ්‍රී ලංකාවට ප්‍රවාහනය කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවයට අයත් මගී ගුවන් යානයක් යැවීමට සැලසුම් කර ඇති බවයි. [5] ජෑන්ස් ඔහුගෙන් ප්‍රකාශයක් ඉල්ලා සිටි විට ඔහු කෝපයෙන් මෙසේ කීවේය: “ඔබත් මමත් එකම උත්සවයක සිටිමින් මම ඔබට පෙන්වා දෙනවා නම්... එහි සිටින මිනිසුන්ගෙන් සියයට 90ක් ඔබ මැරෙනවා දැකීමට කැමති වනු ඇත... ඔවුන් ඔබව මරා දමයි.” [19] [20] "ගෝඨා ගොස් බෙර්සර්ක්" යන ශීර්ෂ පාඨය යටතේ ඇය ඔහුගේ තුප්පහි කතාවේ සම්පූර්ණ පිටපත මුද්‍රණය කළාය. [8] මෙම ලිපිය "ඔහුට එරෙහිව විශාල පසුබෑමක්" ඇති කළ බව ජෑන්ස් පැවසීය, ඒ සඳහා ඔහු ඇයට "කිසිදා සමාව නොදෙන" බව වාර්තා විය. “ලසන්ත ගිය පාරේම මටත් යන්න හොඳ අවස්ථාවක් තියෙනවා කියලා මිනිස්සු කිව්වා."[8] ඇය එම කතාව පල කිරීමෙන් පසුව, ඇයට "යතුරුපැදිවලින් පසුපසින්" ගොස් "මරණ තර්ජන එල්ල කළාය." [19] 19 වන වගන්තිය සහ PEN ජාත්‍යන්තර කණ්ඩායම් ඇයගේ ආරක්ෂාව ගැන කනස්සල්ල පළ කළ අතර තර්ජන පිළිබඳව පරීක්ෂණයක් ඉල්ලා සිටියේය. [21]

සේවයෙන් පහ කිරීම

[සංස්කරණය]

2012 සැප්තැම්බර් මාසයේදී, ශ්‍රී ලංකා ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂගේ හිතවතෙකු වූ අසංග සෙනෙවිරත්න, ද සන්ඩේ ලීඩර් සහ එහි සහෝදර පුවත්පත වන ඉරුරේස හි 72% ක කොටස් මිලදී ගත්තේය. [22] [23] ඔහු එම පත්‍රය මිලදී ගත්තේ රජයේ මුල්‍ය ආධාර ඇතිවය. [8] ජෑන්ස්ට අනුව, ශ්‍රී ලංකා රජය සහ රාජපක්ෂ පවුල විවේචනය කරන ලිපි පළ කිරීම නවත්වන ලෙස සෙනෙවිරත්න ඇගෙන් ඉල්ලා සිටියේය. [22] [23] ඇය එය ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර 2012 සැප්තැම්බර් 21 දින ඇය කර්තෘ ධුරයෙන් නෙරපා හරින ලදී. [23] [24] ඇය වෙනුවට සකුන්තලා පෙරේරා පත් කළා. [25] [26] "මම කාර්යාලයේ වාඩි වී සිටියදී පවා නව කළමනාකාරිත්වය විසින් නව සංස්කාරකවරයෙකු පත් කරන ලදී," ජෑන්ස් 2013 ජූලි මාසයේදී පැවසීය [27] සෙනෙවිරත්න ඇය සේවයෙන් පහ කිරීම පිළිබඳ ජෑන්ස්ගේ වාර්තාව විවාද කළේය. [23]

ජෑන්ස්ට අනුව, ශ්‍රී ලංකා රජය සහ රාජපක්ෂ පවුල විවේචනය කරන ලිපි පළ කිරීම නවත්වන ලෙස සෙනෙවිරත්න ඇගෙන් ඉල්ලා සිටියේය. ඇය එය ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර 2012 සැප්තැම්බර් 21 දින ඇය කර්තෘ ධුරයෙන් නෙරපා හරින ලදී. [22] [23] ඇය වෙනුවට සකුන්තලා පෙරේරා ද සන්ඩේ ලීඩර් කර්තෘ ධූරයට පත් විය. [28] සෙනෙවිරත්න ජෑන්ස් ප්‍රකාශ ප්‍රතික්ෂේප කරයි. [23]

එක්සත් ජනපදයේ නැවත පදිංචි කිරීම

[සංස්කරණය]

ඇය සේවයෙන් පහ කිරීමට පෙර, මරණ තර්ජන පවසමින් ජෑන්ස් ඕස්ට්‍රේලියාවේ නැවත පදිංචි වීමට මානුෂීය වීසා බලපත්‍රයක් සඳහා කොළඹ ඕස්ට්‍රේලියානු මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය හරහා ඉල්ලුම් කර තිබුණි. [29] ඇයගේ අයදුම්පත 2012 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී ප්‍රතික්ෂේප කරන ලදී [30] [31] "හිමිකම් පෑම සිදුකරන අවස්ථාවේ ඇය ශ්‍රී ලංකාවෙන් පිටත නොසිටිය යන පදනම මත." [32] කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාවේ එක්සත් ජනපද තානාපතිවරයා "ජෑන්ස් සමඟ මිත්‍ර වී ඇයට සහ ඇගේ පුතුන්ට එක්සත් ජනපදයට ඇතුළු විය." [5] එක්සත් ජනපද වීසා බලපත්‍රයක් නිකුත් කර ඇති ඇය සහ ඇගේ පුතුන් දෙදෙනා 2012 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී සියැටල් වෙත පැමිණියාය. ඇය සරණාගතභාවය සඳහා ඉල්ලුම් කර වොෂින්ටනයේ Puyallup හි පදිංචි වූ අතර එහිදී ඇය අභ්‍යන්තර මෝස්තරයේ රැකියාවක් සොයා ගත්තාය. [19] ඇය වොෂින්ටන් ප්‍රාන්තය තෝරා ගත්තේ ඇයගේ ඥාති සොහොයුරෙකු සිටින කැනඩාවට සමීප වීම නිසාය. [5]

2012 නොවැම්බරයේදී ඇය පැවසුවේ තමා නැවත කිසි දිනෙක ලංකාවට නොඑන බවයි. "මට ආපසු යාමක් නැත, කිසිසේත් නැත. මම මේකෙන් පණපිටින් ගොඩ එන්න ලැබීම වාසනාවක් කියලා මට හිතෙනවා." [20] 2013 ජූනි මාසයේදී ජෑන්ස් පැවසුවේ ශ්‍රී ලංකාව ගැන සිතීම ඇයට "දරුණු වේදනාවක්" ඇති කළ බවයි. "මට අතපසු වන ලෞකික දේවල් එයයි - මම ශ්‍රී ලංකාවේ එකම වැලි, බොරළු පාරක් ගැන සිහින දකිමි. මට මගේ නිවස එපා වෙනවා. මම මගේ රටට ආදරය කළ අතර මට කිසි විටෙකත් පිටව යාමට අවශ්‍ය නොවීය, නමුත් ඒ සියල්ල මා පිටුපසින් තැබීමට මට බල කිරීමට සිදු විය. මම ආපසු හැරී බලන තාක් මට ඉදිරියට යා නොහැක. සෑම දිනකම මම ටිකක් ශක්තිමත් වෙනවා." [5]

ජෑන්ස් 2014 මැයි මාසයේදී ඔස්ලෝ නිදහස් සංසදයේදී කතා කිරීමට නියමිතය [33]

ගෞරව සහ සම්මාන

[සංස්කරණය]

ජෑන්ස් 2004 වසරේ ශ්‍රී ලංකාවේ කර්තෘ සංසදයේ වසරේ මාධ්‍යවේදියා සම්මානය දිනා ගත්තේය [34]

යොමු කිරීම්

[සංස්කරණය]
  1. ^ Gayathry (19 February 2012). "Sri Lanka's Missing:Where are they?". Salem-News.com. සම්ප්‍රවේශය 8 August 2015.
  2. ^ "Frederica Jansz sacked". TamilNet. 22 September 2012.
  3. ^ "Australia turns down Frederica's resettlement application". Sunday Island. 7 October 2012. 2013-02-19 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
  4. ^ Hardy, Michael (2 March 2011). "Sri Lanka: Living Dangerously". The American Scholar. සම්ප්‍රවේශය 29 October 2012.
  5. ^ a b c d e f Padgett, Lauren (24 June 2013). "Internationally Renowned Journalist Struggles to Find Work in Puyallup". puyallup patch. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: Invalid <ref> tag; name "puyal" defined multiple times with different content
  6. ^ Westhead, Rick (13 July 2012). "Sri Lanka: Tip about a puppy and a plane has political edge for Sunday Leader journalist". Toronto Star. 3 November 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 21 May 2023.
  7. ^ "Frederica Jansz sacked from editor post". Adaderana. 21 September 2012.
  8. ^ a b c d e Blair, David (18 October 2013). "Sri Lanka: the newspaper editor who was murdered and his successor who was threatened". The Telegraph. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: Invalid <ref> tag; name "threat" defined multiple times with different content
  9. ^ a b "Sri Lanka editors receive death threats for Channel-4 video comments". TamilNet. 27 October 2009.
  10. ^ Reddy, B. Muralidhar (27 October 2009). "Sri Lankan Editors receive threats". The Hindu.
  11. ^ . London. May 2012. p. 150. {{cite book}}: Missing or empty |title= (help)CS1 maint: location missing publisher (link)
  12. ^ "And now they come for us". The Sunday Leader. 24 October 2009. 2013-02-19 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2023-05-21. {{cite news}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  13. ^ "Plot to kill the editor of the Sunday Leader". Sri Lanka Guardian. 7 October 2010.
  14. ^ "New threats to privately-owned print media". Reporters Without Borders. 26 October 2009. 2013-04-15 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
  15. ^ "Interview with editor who was threatened by defence secretary". Reporters Without Borders. 12 July 2012. 16 September 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 28 October 2012.
  16. ^ Pidd, Helen (12 July 2012). "Sri Lankan journalists protest against state media suppression". The Guardian.
  17. ^ Jansz, Frederica (8 July 2012). "Gota Goes Berserk". The Sunday Leader. 20 October 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 28 October 2012. {{cite news}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  18. ^ Saravanamuttu, Paikiasothy (12 July 2012). "Gotabaya Rajapaksa: Too full with Power to Exercise it?". The Daily Mirror. 2013-02-21 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
  19. ^ a b c d e Stuteville, Sarah (5 July 2013). "Journalist flees Sri Lanka media crackdown, seeks safety in Northwest". Seattle Globalist. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: Invalid <ref> tag; name "crack" defined multiple times with different content
  20. ^ a b Doherty, Ben (10 November 2012). "Editor flees Sri Lanka after fearing for her life". Sydney Morning Herald. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: Invalid <ref> tag; name "smh" defined multiple times with different content
  21. ^ "Promoting freedom of expression and literature". 23 July 2021.
  22. ^ a b c Haviland, Charles (21 September 2012). "Sri Lanka Sunday Leader editor Frederica Jansz sacked". BBC News.
  23. ^ a b c d e f Doherty, Ben (6 October 2012). "Australia denies asylum to Sri Lankan editor facing government death threats". The Age.
  24. ^ Pathirana, Saroj (14 April 2012). "Senior rugby players avoid national team". BBC Sinhala.
  25. ^ "The Office Bearers". Sri Lanka Rugby Football Union. 9 October 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 28 October 2012.
  26. ^ "Ex Co Members". Sri Lanka Cricket. 8 October 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
  27. ^ "Boston Lanka With Frederica Jansz". Boston Lanka. 10 July 2013. 20 August 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 12 June 2014.
  28. ^ "Frede Out And Saku In – Frederica Is Sacked, Not Resigned". Colombo Telegraph. 21 September 2012.
  29. ^ Doherty, Ben (6 October 2012). "Case dismissed: death threats not persecution". The Age.
  30. ^ "Sacked SL editor says Oz asylum denied due to her lack of info". The Indian Express. 6 October 2012.
  31. ^ Obeyesekere, Srian (7 October 2012). "Federica Rejected". The Nation. 11 October 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 28 October 2012.
  32. ^ "Australia denies asylum for Sri Lanka editor Frederica Jansz". 5 October 2012.
  33. ^ "Archived copy" (PDF). 21 April 2014 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2014-07-29.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  34. ^ . p. 170. {{cite book}}: Missing or empty |title= (help)
මාධ්‍ය කාර්යයාල
පූර්වප්‍රාප්තිකයා
ලසන්ත වික්‍රමතුංග 		ද සන්ඩේ ලීඩර් හි කර්තෘ
2009–2012 		අනුප්‍රාප්තික
සකුන්තල පෙරේරා