ابنِ صفی

ابن صفی دا اصل نام اسرار احمد ہئی۔ آپ اردو ادب دے نامور ناول نگار تے شاعر ہن۔ آپ دے تحریراتی کماں وچ جاسوسى دنيا "فریدی حمید سیریز"تے عمران سیریز شامل ہن۔ اس دے علاوہ آپ افسانے تے طنز و مزاح وی لکھدے ہن۔

ابتدائی حالات

ابن صفی 26 جولائی 1928ء کوں الہ آباد، اتر پردیش دے ہک گاؤں نارا وچ صفی اللہ تے نذیرا (نضیراء) بی بی دے گھر پیدا تھئے۔ اردو زبان دے شاعر نوح ناروی رشتے وچ ابن صفی دے ماموں لگدے ہن۔ اگست 1952ء وچ ابن صفی اپݨی والدہ تے بھیݨ دے ہمراہ پاکستان آ گئے جتھاں انہاں نے کراچی دے علاقے لالو کھیت دے سی ون وچ 1953ء توں 1958ء تک رہائش اختیار کیتی۔ انہاں دے والد 1947ء وچ کراچی آ چکے ہن۔

ادبی خدمات

سن 1948ء وچ عباس حسینی نے ماہنامہ نکہت دا آغاز کیتا۔ شعبہ نثر دے نگران ابن سعید (پروفیسر مجاور حسین رضوی) ہن جبکہ ابن صفی شعبہ شاعری دے نگران مقرر تھئے۔ رفتہ رفتہ اوہ مختلف قلمی ناواں توں طنز و مزاح تے مختصر کہانیاں لکھݨ لگے۔ انہاں قلمی ناواں وچ طغرل فرغان تے سنکی سولجر جیہے اچھوتے ناں شامل ہن۔ سن 1948ء وچ نکہت وچ انہاں دی پہلی کہانی فرار شائع تھئی۔

1951ء دے اواخر وچ بے تکلف دوستاں دی محفل وچ کہیں نے آکھا ہئی کہ اردو وچ صرف فحش نگاری ہی مقبولیت حاصل کر سڳدی ہے۔ ابن صفی نے اس ڳال توں اختلاف کیتا تے آکھا کہ کہیں وی لکھݨ والے نے فحش نگاری دے اس سیلاب کوں اپݨی تحریر دے ذریعے روکݨ دی کوشش ہی نی کیتی۔ اس تے دوستاں دا موقف ہئی کہ جب تک بازار وچ اس دا متبادل دستیاب نہ ہوسی، لوگ ایہو کجھ پڑھدے رہسن ۔ ایہو اوہ تاریخ ساز لمحہ ہئی جیہرلے ابن صفی نے ایسا ادب تخلیق کرݨ دی ٹھانی کہ بہت جلد لکھاں پڑھن والیاں دی توجہ دا مرکز بݨ ڳئے۔ عباس حسینی دے مشورے نال اس دا ناںجاسوسى دنيا قرار پایا تے ابن صفی دے قلمی ناں توں انسپکٹر فریدی تے سارجنٹ حمید دے کرداراں تے مشتمل سلسلے دا آغاز تھیا جس دا پہلا ناول دلیر مجرم مارچ 1952ء وچ شائع تھیا۔

اسرار پبلیکیشنز دا قیام

ناول بھیانک آدمی کوں ماہانہ جاسوسی دنیا نے نومبر 1955ء وچ کراچی دے نال نال "الہ آباد" توں بیک وقت شائع کیتا ہئی۔ اکتوبر 1957ء وچ ابن صفی نے اسرار پبلیکیشنز دے ناں نال ہک ادارہ قائم کیتا جس دے تحت جاسوسی دنیا دا پہلا ناول ٹھنڈی آگ شائع تھیا۔ 1958ء وچ ابن صفی، لالو کھیت توں کراچی دے علاقے ناظم آباد منتقل تھی گئے۔ جنوری 1959ء وچ ابن صفی اسرار پبلیکیشنز کوں فردوس کالونی منتقل کر چکے ہن تے ایویں انہاں کوں اپݨی تخلیقات کوں پروان چڑھاوݨ کیتے ہک آرام دہ ماحول میسر آ گیا۔ ناظم آباد دی رہائش گاہ وچ اوہ 1980ء وچ اپݨے انتقال تک مقیم رہے۔

ابن صفی دے بقول، انہاں دے صرف اٹھ ناولاں دے مرکزی خیال کہیں ٻیاں توں مستعار گھدے ہن باقی دے 245 ناول مکمل طور تے انہاں دے اپݨے ہن۔

نکہت پبلیکیشنز نال وابستگی

عباس حسینی دی ملکیت وچ الہ آباد دے نکہت پبلیکیشنز دے تحت بھارت وچ ابن صفی دے ناولاں دی اشاعت عمل وچ آندی رہی۔ عباس حسینی نے کانپور توں ابن صفی دے کرداراں تے جعلی ناشراں دے خلاف زبردست مہم چلائی ہئی۔^[١]

ابن صفی اور پی ٹی وی

1977ء وچ انہاں دے ہک ناول ڈاکٹر دعاگو کوں پاکستان ٹیلی ویژن نے ٹیلی فلم دی حیثیت نال پکچرائز کیتا ہئی۔ مشہور اداکار قوی خان نے اس وچ عمران دا کردار ادا کیتا ہئی۔ لیکن کجھ سیاسی الجھناں دی وجہ توں ناظرین ایہ ٹیلی فلم ݙیکھݨ توں محروم رہے۔ روزنامہ جنگ نے اپݨی 18، اکتوبر 1979ء دی اشاعت وچ ایہ خبر شائع کیتی۔ "ایہ جملہ ول ول سݨن وچ آندا ہے کہ فلاں فلاں مصنف کوں بعید نما نے بلیک لسٹ کر ݙتا، لیکن کہیں مصنف نے بعید نما کوں بلیک لسٹ کر ݙتا ہووے ایہ عجیب ڳال ہے۔ ابن صفی دا آکھݨ ہے کہ اوہ اس وقت تک بعید نما دے کہیں پروگرام وچ حصہ نہ گھنسن جے تک ایہ نہ ݙسا ونجے کہ انہاں دے ناول ڈاکٹر دعاگو کوں ٹیلی کاسٹ کیوں نی کیتا گیا؟"

وفات

24 جولائی 1980ء کوں انہاں دی طبیعت معمول توں زیادہ خراب تھی گئی۔ اس بیماری کوں تقریباً ݙاہ مہینے توں زائد دا عرصہ تھی چکا ہئی۔ ݙو ݙینہہ بعد، 26 جولائی، 1980ء کوں (یعنی اپݨی سالگرہ دے ہی ݙینہہ) اوہ اس جہان توں رخصت تھئے۔ مشاق احمد قریشی نے لحد وچ اتارا۔ تدفین قبرستان پاپوش نگر وچ تھئی۔ بقول شاعر "اک دھوپ تھی جو ساتھ گئی آفتاب کے۔ "

ابنِ صفی دے اردو ناولاں دی فہرست

1. دلير مجرم– 1952
2. خوفناک جنگل – 1952ء
3. عورت فروش کا قاتل – 1952ء
4. تجوری کا راز – 1952ء
5. فریدی اور لیونارڈ – 1952ء
6. پُراسرار کنواں – 1952ء
7. خطرناک بوڑھا – 1952ء
8. مصنوعی ناک – 1952ء
9. پُراسرار انجبی – 1952ء
10. احمقوں کا چکر – 1952ء
11. پہاڑوں کی ملکہ – 1952ء
12. موت کی آندھی – 1953
13. ہیرے کی کان – 1953ء
14. تجوری کا گیت – 1953ء
15. آتشی پرندہ – 1953ء
16. خونی پتھر – 1953ء
17. بھیانک جزیرہ – 1953ء
18. عجیب آوازیں – 1953ء
19. ' رقاصہ کا قتل – 1953ء
20. نیلی روشنی – 1953ء
21. شاہی نقارہ – 1953ء
22. خون کا دریا – 1953ء
23. قاتل سنگریزے – 1953ء
24. پتھر کی چیخ – 1954
25. خوفناک ہنگامہ – 1954ء
26. دوہرا قتل – 1954ء
27. چار شکاری – 1954ء
28. بے گناہ مجرم – 1954ء
29. لاشوں کا آبشار – 1954ء
30. مونچھ مونڈنے والی – 1954ء
31. گیتوں کے دھماکے – 1954ء
32. سیاہ پوش لٹیرا – 1954ء
33. برف کے بھوت – 1954ء
34. پُرہول سناٹا – 1954ء
35. چیختے دریچے – 1954ء
36. خطرناک دشمن – 1955
37. جنگل کی آگ – 1955ء
38. کچلی ہوئی لاش – 1955ء
39. اندھیرے کا شہنشاہ – 1955ء
40. پُراسرار وصیت – 1955ء
41. موت کی چٹان – 1955ء
42. نیلی لکیر – 1955ء
43. تاریک سائے – 1955ء
44. سازش کا جال – 1955ء
45. خونی بگولے – 1955ء
46. لاشوں کا سوداگر – 1955ء
47. ہولناک ویرانے – 1955ء
48. لیونارڈ کی واپسی – 1956ء
49. پاگل خانے کا قیدی – 1956ء
50. شعلوں کا ناچ – 1956ء
51. گیارہواں زینہ – 1956ء
52. سرخ دائرہ – 1956ء
53. خونخوار لڑکیاں – 1956ء
54. سائے کی لاش – 1956ء
55. پہلا شعلہ – 1956ء
56. دوسرا شعلہ – 1956ء
57. تیسرا شعلہ – 1956ء
58. جہنم کا شعلہ – 1956ء
59. زہریلے تیر – 1957ء
60. پانی کا دھواں – 1957ء
61. لاش کا قہقہہ – 1957ء
62. ڈاکٹر ڈریڈ – 1957ء
63. شیطان کی محبوبہ – 1957ء
64. انوکھے رقاص – 1957ء
65. پُراسرار موجد – 1957ء
66. طوفان کا اغوا – 1957ء
67. رائفل کا نغمہ – 1957ء
68. ٹھنڈی آگ – 1957ء
69. جاپان کا فتنہ – 1957ء
70. دشمنوں کا شہر– 1957ء
71. لاش کا بلاوا– 1958ء
72. گارڈ کا اغوا – 1958ء
73. شادی کا ہنگامہ– 1958
74. زمین کے بادل –
75. وبائی ہیجان – 1958ء
76. اونچا شکار – 1958ء
77. آوارہ شہزادہ– 1958ء
78. چاندنی کا دھواں – 1958ء
79. سینکڑوں ہمشکل – 1958ء
80. لڑاکوں کی بستی – 1959ء
81. الٹی تصویر – 1959ء
82. چمکیلا غبار – 1959ء
83. انوکھی رہزنی – 1959ء
84. دھواں اُٹھ رہا تھا – 1959ء
85. فرہاد 59 – 1959ء
86. زہریلا آدمی – 1963ء
87. پرنس وحشی – 1960ء
88. بیچارہ/بیچاری
89. ستاروں کی موت – 1964ء
90. ستاروں کے چیخیں – 1964ء
91. ساتواں جزیرہ – 1965ء
92. شیطانی جھیل – 1965ء
93. سنہری چنگاریاں – 1965ء
94. سہمی ہوئی لڑکی – 1966ء
95. قاتل کا ہاتھ – 1966
96. رُلانے والی– 1966ء
97. تصویر کا دشمن– 1967ء
98. دیو پیکر درندہ– 1967ء
99. ٹسڈل کی بیداری – 1967ء
100. خوفناک منصوبہ – 1968ء
101. تباہی کا خواب – 1968ء
102. مہلک شناسائی – 1968ء
103. دھواں ہوئی دیوار – 1969ء
104. خونی ریشے – 1969ء
105. تیسری ناگن – 1969ء
106. ریگم بالا – 1970ء
107. بھیڑیے کی آواز – 1970ء
108. اجنبی کا فرار – 1971ء
109. روشن ہیولٰی – 1971ء
110. زرد فتنہ – 1971ء
111. ریت کا دیوتا – 1972ء
112. سانپوں کا مسیحا – 1973
113. ٹھنڈا جہنم – 1973
114. عظیم حماقت – 1974
115. زہریلا سیارہ– 1975
116. نیلم کی واپسی – 1976
117. مورثی ہوس – 1976
118. دہشت گر – 1977
119. شکاری پرچھائیاں – 1978
120. پرچھائیوں کے حملے – 1978
121. سایوں کا ٹکراؤ – 1978
122. ہمزاد کا مسکن – 1978
123. صحرائی دیوانہ – 1979

حوالے

1. ابن صفی دے ناں توں شائع تھیوݨ والے ݙو جعلی ناول 'سایے کا قتل' تے 'روشنی کی آواز'، محمد عارف اقبال، ہفت روزہ ہماری زبان، 15-21 جولائی، 2016ء، شمارہ 27، جلد 75، صفحات 1-2، 7