Jusuf Buxhovi

Jusuf Buxhovi (Pejë, më 1946) është gazetar, shkrimtar dhe historian shqiptar.

Jeta

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

U lind në Pejë më 4 gusht të vitit 1946. Mësimet e para dhe shkollën e mesme i kreu në Gjakovë. Studioj gjuhë dhe letërsi shqipe në Universitetin e Prishtinës, ku u diplomua në vitin 1968. Studimet pasuniversitare i kreu në degën e historisë së Universitetit të Kosovës në vitin 1979, me temën "Lidhja shqiptare në dokumentet gjermane",ku mori titullin e magjistrit të shkencave të historisë. Karrierën e shkrimtarit e nisi si poet dhe gazetar i kulturës në gazetën “Rilindja” në vitin 1967, të cilën e vazhdoi si korrespondent i saj në Gjermani, deri në fund të vitit 2008. Këtu nis cikli i romaneve triologjikë përpunuar vitet e fundit dhe ku prozatori në mbi dy mijë faqe përcjell dramën e mbijetesës, vazhdimësisë dhe jetës. Rreth krijimtarisë letrare të viteve të fundit të autorit, mund të thuhet se me romanet "Prapë Vdekja I, II, III" (1991-1995) pastaj me "Letrat për Kryeprincin" (2002), "Vera e fundit e Gjin Bardhit" (2003), si dhe "Trilogjinë Gjermane" (Vdekja e Kolonelit, Kujtimet e zonjës Von Braun dhe Kodi i Dashurisë) të botuara në vitet 2004-2006, krijon një cikël tematik të eposit të prozës shqipe, i cili mbështetet mbi qenien ekzistenciale të popullit shqiptar që nga antika e deri në ditët tona. Në këtë mënyrë autori shfaqet me një prosede letrar që është i ndërthurur dhe i ndërlidhur organikisht, ku historia kthehet në një fakt letrar. Këtij kundrimi nuk i kanë shpëtuar as ngjarjet e fundit, veçmas ato të viteve të tetëdhjeta dhe nëntëdhjeta, të cilat gjetën një pasqyrim të denjë në romanin "Kodi i dashurisë" i cili në vitin 2006 u nderua me çmimin kombëtar "Azem Shkreli", si vepra më e mirë e vitit.

Në vazhdën e ktij angazhimi duhet parë edhe pjesën e parë të trilogjisë "Libri i Bllacës" që doli nga shtypi në janar të vitit 2007, dhe pritet që pjesa e dytë dhe e tretë e këtij libri të botohet gjatë këtij viti, pasiqë, sipas autorit ato, si tekste letrare, tashmë janë kryer dhe gjenden në fazën e fundit të daljes nga shtypi.

Në vitet në vazhdim Jusuf Buxhovi vazhdoi veprimtarinë e sukseshme si romansier. Botoi romanet: "Libri i Gjakovës" (2008), "Lufta e fundit e Bashkim Kosovës" (2011), "Dosja e hapur" (2012), "Jeniçeri i fundit" (2013) dhe "Dosja B" (2016).

Krahas letërsisë, Jusuf Buxhovi shënoi suksese edhe si historian. Pas punës së gjatë hulumtuese në arkivat gjermane publikon monografitë "Kongresi i Berlinit 1878" (2008) dhe "Kongresi i Berlinit dhe Lidhja Shqiptare" (2012), si dhe "Nga Shqipëria Osmane te Shqipëria Europiane" (2010). Suksesin më të madh si historian Buxhovi e shënon me veprën pesë-vëllimëshe "Kosova" (2012-2015), e cila pati shtatë botime.[nevojitet citimi] "Kosova" në tri vëllime u botua edhe në anglisht në SHBA nga botuesi "Jalifat Publishing" (2015). Botuesi amerikan ia doli që veprat e përkthyera në anglisht t'i plëasojë në rjetet më të mëdha librare amerikane si dhe në shumë universitete dhe institute amerikanje, ku ka fituar tretmanin e "literaturës alternative për historinë e Europës juglindore". Si projekt i parë historiografik nga një autor i pavaur, "Kosova" u përmbyll në vitin 2017 me vëllimet: VI,VII dhe VIII. Në vitin 2020, autori boti "Kosova - histori e shkurtër", një sintezë të tetë vëllimeve. "Kosova" në tetë vëllime u përcoll edhe me dy vepra që atë e plotësojnë: "Maqedona - nga atika deri te koha jonë" (2019) si dhe "Dardania - antika, mesjeta" (2021).

Për merita shkencore në historiografi, në vitin 2017, Ministria e Kulturës dhe Sportit e Qeverisë së Kosovës ia ndau çmimin "Historian i Vitit".[nevojitet citimi]

Vepra

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. "Cirku", tregime, "Rilindja" – 1972
  2. "Pioni", tregime ,  "Rilindja" - 1975
  3. "Matanëkrena" – roman, "Rilindja" - 1976
  4. "Çaste" -  vështrime letrare, "Rilindja" -1978
  5. "Dinozauri" – dramë, "Rilindja" - 1979
  6. "Shënimet e Gjon Nikollë Kazazit" – roman, "Rilindja" - 1982
  7. "Ura e Fshejit" – novela, "Rilindja" - 1983
  8. "Pranvera e zhveshur" - dy drama, "Rilindja" - 1984
  9. "Nata e shekujve" -  roman, "Rilindja" - 1985. (Fitoi Çmimin vjetor të   Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës)
  10. "Galeria e të vdekurve" -  roman, "Rilindja" - 1987
  11. "Libri i të mallkuarve"- roman triptik , "Rilindja" -1989. ( Fitoi çmimin letrar "Hivzi Sulejmani")
  12. "Prapë vdekja 1" - roman, "Rilindja" - 1991 (Fitoi Çmimin vjetor të Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës)
  13. "Prapë vdekja 2"  -  roman, "Rilindja" -1993
  14. "Prapë vdekja 3" - roman, "Rilindja" - 1995
  15. "Qyteti i dënuar me vdekje"- roman, "Faik Konica" - 2000
  16. "Letrat për Kryeprincin"- roman, "Faik Konica" - 2003
  17. "Vdekja e Kolonelit" – roman, "Faik Konica" - 2004
  18. "Vera e fundit e Gjin Bardhit" – roman, "Faik Konica" - 2004
  19. "Kujtimet e zonjës Von Braun"- roman, "Faik Konica" - 2005
  20. "Kodi i dashurisë"- roman, "Faik Konica" - 2006. (Fitoi çmimin kombëtar "Azem Shkreli", si vepra më e mirë e vitit)
  21. "Udhëtimi i Mendim Drinit"- roman, "Faik Konica" - 2006.
  22. "Libri i Bllacës  1 - Shënime nga psikiatria" – trilogji, "Faik Konica" - 2007.
  23. "Libri i Bllacës  2 - Bota e përmbysur e Urtakut" – trilogji,"Faik Konica" - 2007.
  24. "Libri i Bllacës  3 - Etër e bij" – trilogji, "Faik Konica" - 2007.
  25. "Fletëza gjermane" – publicistikë, "Faik Konica" - 2008.
  26. "Kongresi i Berlinit 1878" – historiografi, "Faik Konica" - 2008.
  27. "Libri i Gjakovës" – roman, "Faik Konica" - 2008.
  28. "Kthesa historike 1 - Vitet e Gjermanisë dhe Epoka e LDK-së” –  historiografi. Botoi “Faik Konica” – 2008.
  29. “Jeta lakuriqe”, tregime. Botoi “Faik Konica” – 2009.
  30. "Kthesa historike  2 - Shteti paralel dhe rezistenca e armatosur” – historiografi. Botoi “Faik Konica” – 2009.
  31. ”Kthesa historike 3 -  Lufta e Perëndimit për Kosovën” – historiografi. Botoi “Faik Konica”, 2009.
  32. "Nga Shqipëria Osmane te Shqipëria Europiane”, historiografi. Botoi “Faik Konica”,Prishtinë, 2010.
  33. “Kosova” I,II,III – historiografi. Botoi “Faik Konica” Prishtinë – “Jalifat Publishing” Houston, 2012.
  34. “Jeniçeri i fundit”, roman. Botoi “Faik Konica” Prishtinë – “Jalifat Publishing” Houston, 2013.
  35. “Dosja e hapur”, roman. Botoi “Faik Konica” Prishtinë –“Jalifat Publishing” Houston, 2014.
  36. “Kosova” I-V, historiografi. Botoi “Faik Konica”- Prishtinë dhe “Jalifat Publishing”, Houston, 2015.
  37. “Dosja B”, roman. Botoi “Faik Konica” Prishtinë – “Jalifat Publishing” Hosuton, 2016.
  38. "Kosova" VI,VII dhe VIII, boti "Faik Konica" Prishtinë dhe "Jalifat Publishing", Houston, 2017.
  39. "Maqedonia - nga antika deri te koha jonë", historiografi, boti "Faik Konica" Prishtinë, "Jalifat Publishing", Houston, 2019.
  40. "Dardania - antika, mesjeta", hisgoriografi, Botoi "Faik Konica" Prishtinp- "Jalifat Publishing", Houston, 2021.
  41. "Mona", roman, botoi "Faik Konica", Prishtinë- "Jalifat Publishing", Houston, 2020.
  42. "Rrushja", roman. Boti "Faik Konica", Prishtinë - "Jalifat Publishing", Houston, 2022.
  43. "Mendim Drini", roman, boti "Faik KOnica", Prishtinë, 2023.

Përkthime në gjuhët e huaja

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • “Zapisi Dzona Nikolle Kazazija”, “Jedinstvo”, Prishtinë, “Nolit”, Beograd, 1986.
  • “Beleske Dzona Nikolle Kazazija”,Maribor, Slloveni, 1989.
  • “Qui resiste a la peste resiste au diable”(Le Journal de Gjon Nikollë Kazazi), botoi “L’Harmatann”, Paris, 2010.
  • "Per te terra mia - le confessioni Di Gjon Nikolla Kazazi", Romë, 2022.
  • “Kosova”I,II,II - anglisht. Botoi “Jalifat Publishing”, Houston 2013.
  • "Macedonnien", anglisht, botoi "Jalifat Publishing", Houston, 2020.

Veprimtaria

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 15 korrik 2011, si shkrimtar i jepet posti në Këshillin Drejtues të Teatrit Kombëtar të Kosovës.[1] BESIM ODAI

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Lajm në Koha Ditore.