Mustafa Pashë Kamekeshi
Kemankeş Kara Mustafa Pasha | |
|---|---|
| Veziri i Madh i Perandorisë Osmane | |
| Në detyrë 23 dhjetor 1638 – 31 janar 1644 | |
| Monarku | Murati IV - Ibrahimi |
| Paraprirë nga | Tajar Mehmed Pasha |
| Pasuar nga | Sultanzade Mehmed Pasha |
| Kapedan Pasha | |
| Në detyrë 17 tetor 1635 – 22 dhjetor 1638 | |
| Paraprirë nga | Gazi Hysein Pasha |
| Pasuar nga | Gazi Hysein Pasha |
| Të dhëna vetjake | |
| U lind më | 1592 Avlonja, Perandoria Osmane (tani Vlorë, Shqipëri) |
| Vdiq më | 31 janar 1644 (51-52 vjet) Stamboll, Perandoria Osmane |
| Shërbimi ushtarak | |
| Aleanca | .svg){kind=small} Perandoria Osmane |
| Dega/shërbimi | Marina Osmane Ushtria Osmane |
| Grada | Kapedan Pasha (admiral i madh; 1635–38) Jeniçeri (ushtar i ri; 1635) |
| Beteja/luftra | Lufta Osmano-Safavid (1623-1639) |
Kemankeş Kara Mustafa Pasha (1592 - 31 janar 1644) ishte një oficer ushtarak dhe burrë shteti osman me prejardhje shqiptare. Ai shërbeu si Kapedan Pasha dhe si vezir i madh.
Jeta e hershme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Mustafa ishte shqiptar dhe lindi në Avlonja (Vlora e sotme në Shqipëri) në vitin 1592. Ai ishte oficer në trupat e jeniçerëve. Epiteti i tij Kemankeş i referohet talentit të tij si harkëtar. Ai ishte zëvendës (turqisht: sekban başı) i komandantit të jeniçerëve në vitin 1634 dhe u promovua në postin e agës të jeniçerëve (turqisht: yeniçeri ağası) në 1635. Më 17 tetor 1635, ai u emërua Kapudan Pasha (Admiral i Madh i Marinës). Sidoqoftë, ai mori pjesë në Kapjen e Bagdadit larg detit. Më 24 dhjetor 1638, pas vdekjes së ish-vezirit të madh Tajar Mehmed Pasha gjatë rrethimit, Sulltan Murati IV emëroi Kemankesh Mustafën si vezir të ri të madh, posti më i lartë i perandorisë pranë atij të sulltanit.
Si vezir i madh
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Bagdadi u pushtua të nesërmen dhe Kemankesh Mustafa përfaqësoi palën osmane në bisedimet pasuese të paqes. Me Traktatin e Zuhabit të nënshkruar më 17 maj 1639, u përcaktua skica e përafërt e kufirit midis Iranit të sotëm dhe shteteve të Turqisë dhe Irakut. Murati IV vdiq më 9 shkurt 1640 dhe Kemankesh Mustafa vazhdoi si vezir i madh gjatë mbretërimit të Ibrahimit. Ibrahimi ishte një sulltan i dobët dhe Kemankesh Mustafa u bë sundimtari de facto i perandorisë.[1] Duke përdorur metoda të ashpra, ai i dha fund rebelimeve, balancoi buxhetin dhe zvogëloi numrin e ushtarëve. Ai gjithashtu përdori fuqinë e tij për të nënshtruar (dhe madje edhe për të vrarë) burra shteti të tjerë të aftë për të cilët ai mendonte se ishin konkurrentë të mundshëm për postin e tij.[2]
Vdekja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kemankesh Mustafa bëri shumë armiq. Kundërshtimi i tij më i rëndësishëm ishte një lloj triumvirati në pallat, i formuar nga valide Sulltana (nëna e sulltanit), një sharlatan i quajtur Xhinxhi Hoxha dhe një vezir i quajtur Sultanzade Mehmed Pasha. Ata filluan ta kritikojnë ashpër Kemankesh Mustafën. Edhe pse ai disa herë u përpoq të jepte dorëheqjen, dorëheqja e tij nuk u pranua nga sulltani. Sidoqoftë, sulltani, i cili fillimisht ishte i kënaqur me Kemankesh Mustafa, më në fund e shkarkoi atë më 31 janar 1644.[3] Disa orë më vonë, ai u ekzekutua.[4]
Referimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Nikolla Jorga: Geschichte des Osmanischen Reiches IV (trans. Nilüfer Epçeli) Yeditepe yayınevi, İstanbul, ISBN 975-6480-21-1 p 22
- ^ Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye tarihi Cilt III, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 85-87
- ^ Ayhan Buz : Osmanlı Sadrazamları, Neden Yayınları, İstanbul, 2009 ISBN 978-975-254-278-5 faqe 96
- ^ Joseph von Hammer: Osmanlı Tarihi cilt II (condensation: Abdülkadir Karahan), Milliyet yayınları, İstanbul. p 231