Xīcohtēncatl die Jungere († 1521 tichte bie Tetzcohco / Texcoco, Doal fon Mexiko) waas tou ju Tied fon ju Spoanske Ärooberenge fon Mexiko aan hoogen militärisken Uppermon fon do Tlaxcalteken. Hie waas die Suun fon dän glieknoomige Ounfierder Xīcohtēncatl dän Alleren.
Ätter dät do Spoaniere unner Hernán Cortés in 1519 in Mexiko ounkeemen wieren, marskierden jo in't Binnere fon't Lound ätter Tenochtitlán wai, dät ju Haudstääf fon do Azteken waas. As jo in dät Rebät koomen, dät do Tlaxcalteken kontrollierden, wuuden jo fon düt Indioanerfoulk unner ju Fierenge fon Xīcohtēncatl dän Alleren un sin Suun oungriepen. Do Kampe sätten do Spoaniere läip tou, sodät jo moorere Moale uum Free biddeden. Buppedät wüülen jo sik mäd do Tlaxcalteken juun do Azteken touhoopesluute. Jo hieden näämelk fon hiere Ferbuundede heerd, dät do Tlaxcalteken mäd do Azteken Fäindskup hieden.
Toulääst ferkloorden do Kaziken (haager stoundende Persöönelkgaiden) fon Tlaxcala, dät spoanske Soande kuume doarsten. Man mäd dän Free, die in Tlaxcala sleeten wuuden waas, waas Xīcohtēncatl die Jungere nit ienfersteen, uumdät hie dät foar seeker heelt, juun do Spoaniere winne tou konnen. Hie sätte sik juun do Ounwiesengen fon sin Foar un look sik mäd een Skoar Kriegere tourääch, uum aan näien Oungriep ap do Spoaniere tou ploanjen.
Wäkke Deege ätter dän Freesluut soande Xīcohtēncatl die Jungere Dreegere mäd Geskoanke, man do hieden dän Apdraach, dät Leeger fon do Spoaniere uuttoukiekjen. Man uumdät do Spione wät langer in't Leeger bleeuwen, määrkede Hernán Cortés dät un liet do Spione fäästnieme un ferheere, bit do dät touroaten. Ätters liet hie wäkke fon him ferstummelje un soande do tou Xīcohtēncatl tourääch, dän uurs niks uurich bleeuw, as sik foar't eerste do Ounwiesengen fon sin Foar tou föigjen. Die sloot ätters sogoar aan Buund mäd do Spoaniere juun Motēcuhzōma Xōcoyōtzin (uk bekoand as Montezuma / Moctezuma II.), dän Häärsker fon't Aztekenriek.
Wilst sin Foar do Spoaniere wier un wier mäd Kriegere Stöän roate, bleeuw Xīcohtēncatl die Jungere uundäidich. Man do Spoaniere moasten ätter moorere Mounde uut Tenochtitlán fluchtje (Noche Triste), un looken sik wier ätter Tlaxcala tourääch. Do begon die jungere Xīcohtēncatl noch insen mäd sin Wierstound. Hie ruup do Bewoonere fon Tlaxcala eepen tou'n Kamp ap, man hie wuude ap Bedrieuwen fon sin Foar un fon uur Kaziken fäästnuumen, buunen un foarfierd. Uk wan dät aan grooten Twist roate, koom hie leeter wier fräi.
In't Foarjier 1521 unnernoomen do Spoaniere, do Ferstäärkenge kriegen hieden, aan Fäildtoach ätter dän Texcoco-See. Tou hieren Stöän koom een Krieger-Skoar uut Cholula un uk een uut Tlaxcala, un ju uut Tlaxcala wier unner dän Befeel fon Xīcohtēncatl dän Jungeren. Man as dät Korps bie do Spoaniere ounkeemen waas, moasten jo fääststaale, dät hie sik in ju Noacht stilkens ätter Tlaxcala ousät hiede. Ätter een lääste ärfoulchloose Ferhonnelenge liet Cortés him fäästnieme un ätter een Siedelenge tichte bie Tetzcohco brange, wier hie waigjucht wuude. Ätter Bernal Díaz dl Castillo skäl die allere Xīcohtēncatl sälwen Cortés dän Räid deertou roat hääbe.
Düssen Artikkel foutet ap dän Artikkel uut ju düütsksproakige Wikipedia.