ప్రతిపక్ష నాయకుడు (భారతదేశం)

భారతదేశం ప్రతిపక్ష నాయకులు
Bharat ke Vipakṣa ke Netā
భారతదేశ చిహ్నం
అధికారిక నివాసంన్యూ ఢిల్లీ
నియామకంప్రభుత్వంలో లేని అతిపెద్ద రాజకీయ పార్టీ నాయకుడు
కాలవ్యవధి5 సంవత్సరాలు
ప్రారంభ హోల్డర్రామ్ సుభాగ్ సింగ్ (లోక్‌సభలో)
శ్యామ్ నందన్ ప్రసాద్ మిశ్రా (రాజ్యసభలో )
జీతం₹3,30,000 (US$4,100)
(excl. allowances) per month

భారతదేశ ప్రతిపక్ష నాయకులు (IAST:Bhārata Ke Vipakṣa Ke Netā) పార్లమెంటు లోని ఏ సభలో నైనా అధికారిక ప్రతిపక్షానికి నాయకత్వం వహించే రాజకీయనాయకులు. ప్రతిపక్ష నాయకుడు ప్రభుత్వంలో లేని వారి సంబంధిత శాసనసభలో అతిపెద్ద రాజకీయ పార్టీ పార్లమెంటరీ చైర్‌పర్సన్.

బ్రిటీష్ ఇండియా మాజీ బ్రిటిషు భారతదేశ కేంద్ర శాసనసభలో కూడా ఈ స్థానం ఉనికిలో ఉంది. మోతీలాల్ నెహ్రూను కలిగి ఉన్నవారు కూడా ఉన్నారు. ఇది "ప్రతిపక్ష నాయకుడు" అనే పదాన్ని నిర్వచించే పార్లమెంట్ చట్టం, 1977లో ప్రతిపక్ష నాయకుల జీతాలు, భత్యాల ద్వారా చట్టబద్ధమైన గుర్తింపు పొందింది. లోక్‌సభ లేదా రాజ్యసభ సభ్యుడిగా"ప్రతిపక్ష నాయకుడు", ప్రస్తుతానికి ప్రభుత్వంలో అత్యధిక సంఖ్యాబలం ఉన్నందున, ఆ పార్టీకి ప్రతిపక్ష పార్టీనాయకుడిగా రాజ్యసభ ఛైర్మన్ లేదా లోక్ సభ స్పీకర్ గుర్తింపు పొందారు.[1] [2]

పదవి గుర్తింపు

[మార్చు]

పార్లమెంటులో ప్రతిపక్ష నాయకుల జీతాలు, భత్యాల చట్టం, 1977 ప్రకారం, పదవికి అధికారిక, చట్టబద్ధమైన హోదా వచ్చింది. అవసరమైన మెజారిటీని సభా పెద్దలు, అంటే స్పీకర్, చైర్మన్ నిర్ణయిస్తారు. సెంట్రల్ విజిలెన్స్ కమీషన్ చట్టం, 2003 లోని నియమం 4, ప్రకారం పార్లమెంటు దిగువ సభకు గుర్తింపు పొందిన ప్రతిపక్ష నాయకుడు లేని దృష్టాంతంలో అతిపెద్ద ప్రతిపక్ష పార్టీ నాయకుడిని ఎంపిక కమిటీలో సభ్యునిగా చేర్చడానికి అందిస్తుంది.[3]

కనీసం ప్రతిపక్షంలో ఉన్న పార్టీకి మాత్రమే పదవి ఇస్తారని తరచుగా అపార్థం చేసుకుంటున్నారు. కానీ ఇంటి సంఖ్యాబలంలో 1/10 వంతు సభ్యుల సంఖ్యాబలం ఆ పార్టీకి ఉంటేనే, ఆ సభలోని సభ్యుడిని ప్రతిపక్ష నాయకుడిగా గుర్తించడం అనేది చట్టబద్ధమైన నిర్ణయం.1950వ దశకంలో హౌస్ స్పీకర్, సభలో సీట్ల కేటాయింపు, చర్చలలో పాల్గొనే సమయం, పార్లమెంట్ హౌస్‌ లోని గదులు మొదలైన వాటికోసం పార్లమెంటరీ పార్టీలను 'పార్టీలు', 'గ్రూపులు'గా గుర్తించే పద్ధతిని ప్రారంభించారు[4]

ఈ ప్రయోజనం కోసం 121 (సి) ఆదేశాలు జారీ చేయబడ్డాయి. ఇది లోక్‌సభలో ఒక పార్టీ లేదా గ్రూపును కలిగి ఉన్నట్లుగా గుర్తించబడింది. "సభలో సమావేశాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి నిర్ణయించిన కనీస సంఖ్యకు సమానమైన బలం, అది మొత్తం సభ సభ్యుల సంఖ్యలో పదో వంతు". దిశలో కేవలం పార్టీ లేదా గ్రూపు గుర్తింపు ప్రమాణాలను మాత్రమే పేర్కొంటుంది తప్ప ప్రతిపక్ష నాయకుడిని కాదు. [5] [6]

ప్రతిపక్ష ఉప నాయకుడు

[మార్చు]

హౌస్‌లోని అధికారిక ప్రతిపక్షపార్టీకి రెండవ ఛైర్‌పర్సన్‌ను ప్రతిపక్ష ఉప నాయకుడు అని పిలుస్తారు. ప్రతిపక్ష ఉపనాయకుడు కూడా షాడో మంత్రి పాత్రను కలిగి ఉంటారు.ఇది అధికారిక లేదా రాజ్యాంగపరమైన పదవి కాదు, అయితే ప్రభుత్వంలో ప్రతిపక్ష పార్టీకి రాజకీయ స్థిరత్వం, బలాన్ని తీసుకురావడానికి ప్రతిపాదనలు ఇప్పటికీ ఉన్నాయి.

ఇది కూడ చూడు

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "Salary and Allowances of Leaders of Opposition in Parliament Act, 1977". Ministry of Parliamentary Affairs, Government of India. Archived from the original on 16 January 2010. Retrieved 1 October 2012.
  2. ↑ Parliament Of India. Legislativebodiesinindia.nic.in. Retrieved on 21 May 2014.
  3. ↑ "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 6 October 2003. Retrieved 22 July 2014.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  4. ↑ "Leader of Opposition is a Statutory Position, the '10% Rule' is Not Founded in Law". The Wire. Archived from the original on 20 November 2023. Retrieved 2024-06-26.
  5. ↑ "Leader of Opposition is a Statutory Position, the '10% Rule' is Not Founded in Law". The Wire (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 20 November 2023. Retrieved 2024-06-26.
  6. ↑ "What will Rahul Gandhi's role be as Leader of Opposition in Lok Sabha?". Firstpost. 2024-06-26. Retrieved 2024-06-26.