బినాపాని మొహంతి (11 నవంబర్ 1936-24 ఏప్రిల్ 2022) [1] ఒక భారతీయ ఒడియా భాష రచయిత్రి, విద్యావేత్త. ఆమె పటాది, కస్తూరి మృగ వంటి చిత్రాలకు ప్రసిద్ధి చెందింది. పదవీ విరమణకు ముందు ఆమె ఎకనామిక్స్ లో ప్రొఫెసర్ గా పనిచేశారు. ఆమెకు భారత ప్రభుత్వం పద్మశ్రీ, ఒడిశా సాహిత్య అకాడమీ అతిబాడి జగన్నాథ దాస్ సమ్మానాలను ప్రదానం చేసింది. ఆమె ఇంతకుముందు సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు, సరళ అవార్డులను గెలుచుకుంది. ఆమె ఒడిశా లేఖిక సంసద్ చైర్పర్సన్గా పనిచేశారు.
బినాపాని మొహంతి
ఒడియా రచయిత్రి బినాపాని మొహంతి
పుట్టిన తేదీ, స్థలం
(1936-11-11)1936 నవంబరు 11 [2] చందోల్, కేంద్రపద, బెంగాల్ ప్రెసిడెన్సీ, బ్రిటీష్ రాజ్
మరణం
2022 ఏప్రిల్ 24(2022-04-24) (వయసు 85)[3] కటక్, ఒడిషా, భారతదేశం
చతుర్భుజ మొహంతి, కుముదిని మొహంతి దంపతులకు బినాపాని జన్మించింది. ఆమె కుటుంబం కేంద్రపద సమీపంలోని చందోల్ (అప్పటి అవిభక్త కటక్ జిల్లాలో భాగం) అనే గ్రామానికి చెందినది. అయితే ఆమె తండ్రి ప్రభుత్వోద్యోగి, ఆమె 1936లో జన్మించిన బెర్హంపూర్లో నియమించబడ్డారు. ఆమె 1953లో మెట్రిక్యులేషన్ పూర్తి చేసి, ఆర్థిక శాస్త్రాన్ని అభ్యసించింది. ఆమె 1957లో బ్యాచిలర్ డిగ్రీని, 1959లో పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేషన్ డిగ్రీని కటక్లోని రావెన్షా కళాశాల నుండి పొందింది. [4] ఆ తర్వాత అధ్యాపకురాలిగా పనిచేసి వివిధ కళాశాలలకు పోస్టింగ్ ఇచ్చారు. ఆమె 1992లో శైలబాలా మహిళా కళాశాలలో పదవీ విరమణ చేశారు.
బినాపాని మొహంతి ఒడియా ఫిక్షన్ రైటింగ్ రంగంలో తనకంటూ ఒక సముచిత స్థానాన్ని ఏర్పరచుకున్నారు. 1960లో 'గోటీ రాతిరా కహానీ' ప్రచురణతో కథా రచయిత్రిగా ఆమె సాహిత్య జీవితం ప్రారంభమైంది. ఆమె ప్రసిద్ధి చెందిన కొన్ని కథలు పటా దేయీ, ఖేలా ఘరా, నైకు రాస్తా, బస్త్రాహరణ, అంధకారారా, కస్తూరి ముర్గా ఓ సబుజా అరణ్య, మిచ్చి మిచ్చిక. ఇది 1990 సాహిత్య అకాడమీని గెలుచుకున్న 'పాట దీ, ఇతర కథలు' అనే చిన్న కథల సంకలనం. [5] ఆమెకు 2020లో పద్మశ్రీ పురస్కారం లభించింది [6][7]
1986లో ఫెమినాలో లతగా ఆమె చిన్న కథ పటా డే ప్రచురితమైంది. 1987లో, దాని హిందీ నాటకీకరణ దూరదర్శన్లో కష్మకాష్ అనే ధారావాహికగా ప్రసారం చేయబడింది. [8]
బినాపాని మొహంతి యొక్క అనేక చిన్న కథలు ఇంగ్లీష్, హిందీ, కన్నడ, మలయాళం, మరాఠీ, బెంగాలీ, ఉర్దూ, తెలుగు, రష్యన్ వంటి వివిధ భాషలలోకి అనువదించబడ్డాయి. ఆమె కథ "అంధకారరా ఛాయ్"పై ఒక చిత్రం నిర్మించబడింది, ప్రేక్షకులచే బాగా ప్రశంసించబడింది.
ఆమె మూడు నవలలు కూడా రాసింది: సితార సోనిత, మనస్విని, కుంతి, కుంతల, శకుంతల, క్రాంతి అనే పేరుతో ఒక ఏకపాత్ర నాటకం. ఆమె ఇతర అనువాదాలలో రష్యన్ జానపద కథలను ఇంగ్లీష్ నుండి ఒడియాకు అనువదించింది.