భారతదేశంలో, భారత పార్లమెంటు లేదా ఒక రాష్ట్రం లేదా ప్రాంత శాసనసభలో అధికార మంత్రివర్గానికి మద్దతు ఇవ్వని అతిపెద్ద పార్టీని అధికారిక ప్రతిపక్షంగా నియమిస్తుంది. ఎగువ లేదా దిగువ సభలలో అధికారిక గుర్తింపు పొందడానికి, సంబంధిత పార్టీ హస్ మొత్తం బలంలో కనీసం 10% తగ్గకుండా కలిగి ఉండాలి.[1] ఒకే పార్టీకి చెందిన సభ్యులు ఆశాసనసభ మొత్తం సీట్ల పరిమితిలో 10% స్థానాల ఉండే ప్రమాణాన్ని పాటించాలి. ఈ విషయంలో పొత్తు కాదు. అనేక భారతీయ రాష్ట్ర శాసనసభలు ఈ 10% నియమాన్ని అనుసరిస్తాయి, మిగిలిన శాసనసభల వారు తమ తమ సభల నిబంధనల ప్రకారం అతిపెద్ద ప్రతిపక్ష పార్టీని ఇష్టపడతారు.
నాటి ప్రభుత్వాన్ని ప్రశ్నించడం, ప్రజలకు జవాబుదారీగా నిలవడం ప్రతిపక్షాల ప్రధాన పాత్ర. దీని ముఖ్యపాత్ర, అధికార పార్టీ చేసిన తప్పులను సరిదిద్దుకోవడానికి సభాపర్వంగా వెలుగులోకి సహాయపడుతుంది. దేశ ప్రజల శ్రేయస్సును కాపాడటంలో ప్రతిపక్షం కూడా అంతే బాధ్యత వహిస్తుంది. దేశ ప్రజలపై ప్రతికూల ప్రభావాలు చూపే ప్రభుత్వం ఎలాంటి చర్యలు తీసుకోకుండా చూసుకోవాలి.శాసనసభలో ప్రతిపక్ష పాత్ర ప్రాథమికంగా అధికార లేదా ఆధిపత్య పక్షం మితిమీరిన చర్యలను తనిఖీ చేయడం, పూర్తిగా విరుద్ధమైంది కాదు. ప్రజానీకానికి మేలుచేసే అధికార పక్షం చర్యలు ఉంటాయి. ప్రతిపక్షాలు అలాంటి చర్యలకు మద్దతు ఇస్తాయని భావిస్తున్నారు.
శాసనసభలో ప్రతిపక్ష పార్టీకి ప్రధాన పాత్ర ఉంది, అవి:
ఇది భారత పార్లమెంటులో ప్రస్తుత ప్రతిపక్ష పార్టీల జాబితా:
| ఇల్లు | పార్టీ | సీట్లు | మొత్తం సీట్లు |
|---|---|---|---|
| లోక్‌సభ | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 102 | 543 |
| రాజ్యసభ | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | 31 | 245 |
ఇది భారత రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల శాశాసనసభలు ప్రస్తుత ప్రతిపక్ష పార్టీల జాబితా.[2]
ఇది భారత రాష్ట్రాల శాసన మండలిలో ప్రస్తుత ప్రతిపక్ష పార్టీల జాబితా:
| రాష్ట్రం | పార్టీ | సీట్లు | మొత్తం సీట్లు |
|---|---|---|---|
| ఆంధ్రప్రదేశ్ | వైఎస్ఆర్ కాంగ్రెస్ పార్టీవైఎస్ఆర్ కాంగ్రెస్ పార్టీ | 39 | 58 |
| బీహార్ | రాష్ట్రీయ జనతా దళ్ | 14 | 75 |
| కర్ణాటక | భారతీయ జనతా పార్టీ | 35 | 75 |
| మహారాష్ట్ర | శివసేన (యుబిటి) | 12 | 78 |
| తెలంగాణ | భారత్ రాష్ట్ర సమితి | 27 | 40 |
| ఉత్తర ప్రదేశ్ | సమాజ్ వాదీ పార్టీ | 10 | 100 |