కంప్ట్రోలర్ అండ్ ఆడిటర్ జనరల్ ఆఫ్ ఇండియా

కంప్ట్రోలర్ అండ్ ఆడిటర్ జనరల్ ఆఫ్ ఇండియా భారత కంప్ట్రోలర్, ఆడిటర్ జనరల్
భారత కంప్ట్రోలర్, ఆడిటర్ జనరల్
ప్రస్తుతం పదవిలో ఉన్న వ్యక్తి సంజయ్ మూర్తి, ఐ ఏ ఎస్ పదవీకాలం ప్రారంభం 2024 నవంబరు 21
సంక్షిప్త పదం	కాగ్
ఎవరికి రిపోర్టు చేస్తారు	భారత రాష్ట్రపతి
అధికారిక నివాసం	న్యూఢిల్లీ, ఢిల్లీ
నామినేట్ చేసేవారు	భారత ప్రధాని
నియమించేవారు	భారత రాష్ట్రపతి
కాలవ్యవధి	6 సంవత్సరాలు లేదా 65 సంవత్సరాల వరకు వయస్సు (ఏది ముందు అయితే అది)
ఏర్పరచిన చట్టం	భారత రాజ్యాంగం ఆర్టికల్ 148
ప్రారంభ హోల్డర్	వి.నరహరి రావు
ఉపపదవి	డిప్యూటీ కంప్ట్రోలర్స్ అండ్ ఆడిటర్స్ జనరల్ ఆఫ్ ఇండియా
జీతం	₹2,50,000 (US$3,100) per month[1][2][3]

కంప్ట్రోలర్ అండ్ ఆడిటర్ జనరల్ ఆఫ్ ఇండియా అనేది భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 148 ప్రకారం స్థాపించబడిన భారతదేశ అత్యున్నత ఆడిట్ సంస్థ. స్వయంప్రతిపత్త సంస్థలు, ప్రభుత్వం గణనీయంగా నిధులు సమకూర్చే కార్పొరేషన్‌లతో సహా భారత ప్రభుత్వం, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల అన్ని రసీదులు, వ్యయాలను ఆడిట్ చేయడానికి వారికి అధికారం ఉంది. కాగ్ ప్రభుత్వ యాజమాన్యంలోని కార్పొరేషన్ల చట్టబద్ధమైన ఆడిటర్ కూడా, ప్రభుత్వం కనీసం 51 శాతం ఈక్విటీ వాటా లేదా ఇప్పటికే ఉన్న ప్రభుత్వ కంపెనీల అనుబంధ కంపెనీలను కలిగి ఉన్న ప్రభుత్వ కంపెనీల అనుబంధ ఆడిట్‌ను నిర్వహిస్తుంది. కాగ్ లోక్‌పాల్ చట్టబద్ధమైన ఆడిట్‌ సంస్ధ.

కాగ్ నివేదికలు పార్లమెంటు/లెజిస్లేచర్ల ముందు ప్రవేశపెడతారు. భారత పార్లమెంటు, రాష్ట్ర శాసనసభలలో ప్రత్యేక కమిటీలు అయిన పబ్లిక్ అకౌంట్స్ కమిటీలు (PACలు), పబ్లిక్ అండర్‌టేకింగ్‌లపై కమిటీలు (COPUలు) చర్చకు తీసుకోబడతాయి. కాగ్ భారతీయ ఆడిట్, అకౌంట్స్ విభాగానికి అధిపతిగా ఉంది, దీని వ్యవహారాలను ఇండియన్ ఆడిట్, అకౌంట్స్ సర్వీస్ అధికారులు నిర్వహిస్తారు. దేశవ్యాప్తంగా 43,576 మంది ఉద్యోగులు ఉన్నారు (01.03.2020 నాటికి).

1971లో, కేంద్ర ప్రభుత్వం కంప్ట్రోలర్ అండ్ ఆడిటర్ జనరల్ ఆఫ్ ఇండియా (డ్యూటీస్, పవర్స్ అండ్ కండిషన్స్ ఆఫ్ సర్వీస్) యాక్ట్, 1971ని రూపొందించింది.1976లో, కాగ్ అకౌంటింగ్ విధుల నుండి విముక్తి పొందింది.  భారత రాజ్యాంగం 148 – 151 అధికరణలు భారత కాగ్ సంస్థకు సంబంధించినవి.

ప్రాధాన్యత క్రమంలో కాగ్ 9వ స్థానంలో ఉంది. భారత సుప్రీంకోర్టు సిట్టింగ్ న్యాయమూర్తితో సమానమైన హోదాను కలిగి ఉంది. కె. సంజయ్ మూర్తి భారతదేశ ప్రస్తుత కాగ్ అతను 2024 నవంబరు 21న పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు.^[4][5] అతను భారతదేశానికి చెందిన 15వ కంప్ట్రోలర్ అండ్ ఆడిటర్ జనరల్ ఆఫ్ ఇండియా పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు.

కాగ్ కార్యాలయం

అపాయింట్‌మెంటు

భారతదేశం కంప్ట్రోలర్, ఆడిటర్-జనరల్ భారత రాష్ట్రపతి నియమిస్తారు.

పరిహారం

కాగ్ జీతం, ఇతర సేవా షరతులు "ది కంప్ట్రోలర్, ఆడిటర్-జనరల్ (డ్యూటీస్, పవర్స్ అండ్ కండిషన్స్ ఆఫ్ సర్వీస్) యాక్ట్, 1971" ద్వారా భారత పార్లమెంటుచే నిర్ణయించబడతాయి. అతని జీతం భారత సుప్రీంకోర్టు న్యాయమూర్తితో సమానంగా ఉంటుంది. అతని నియామకం తర్వాత అతని జీతం లేదా సెలవు, పెన్షన్ లేదా పదవీ విరమణ వయస్సుకు సంబంధించిన హక్కులు అతనికి ప్రతికూలంగా మారవు. కాగ్ తన పదవిని కొనసాగించడం మానేసిన తర్వాత భారత ప్రభుత్వం క్రింద లేదా ఏదైనా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం క్రింద తదుపరి పదవికి అర్హత పొందదు. కాగ్ స్వతంత్రతను నిర్ధారించడానికి ఈ నిబంధనలు ఉన్నాయి.

కాగ్ జీతం

తేదీ	జీతం
2016 జనవరి 1	₹ 250,000 (US$3,100)

బ్రిటిష్ ఇండియా ఆడిటర్ జనరల్ (1860–1950)

భారత ఆడిటర్ జనరల్ (1860–1950)
సంఖ్య.	భారత ఆడిటర్ జనరల్	పదవీకాలం ప్రారంభం	పదవీకాలం ముగిసిన సంవత్సరం
1	ఎడ్మండ్ డ్రమ్మండ్	1860	1862
2	ఆర్. పి. హారిసన్	1862	1867
3	ఇ. ఎఫ్. హారిసన్	1867	1879
4	డబ్ల్యూ. వాటర్‌ఫీల్డ్	1879	1881
5	జేమ్స్ వెస్ట్‌ల్యాండ్	1881	1889
6	ఇ. గే	1889	1891
7	ఎస్. జాకబ్	1891	1898
8	ఆర్థర్ ఫ్రెడరిక్ కాక్స్	1898	1906
9	ఓ. జె. బారో	1906	1910
10	రాబర్ట్ వుడ్‌బర్న్ గిల్లాన్	1910	1912
11	సర్ ఫ్రెడెరిక్ గాంట్లెట్	1912	1914
12	సర్ ఆర్. ఎ. గాంబుల్	1914	1918
13	సర్ ఫ్రెడెరిక్ గాంట్లెట్	1918	1929
14	సర్ ఎర్నెస్ట్ బర్డన్	1929	1940
15	సర్ అలెగ్జాండర్ కామెరాన్ బాండెడోచ్	1940	1945
16	సర్ బెర్టీ మన్రో స్టాయిగ్	1945	1948
17	వి. నరహరి రావు	1948	1950

భారత గణతంత్ర ఆడిటర్ జనరల్ (1950 నుండి–ప్రస్తుతం)

భారత కంప్ట్రోలర్, ఆడిటర్ జనరల్ (1950–ప్రస్తుతం)
సంఖ్య.	భారత కంప్ట్రోలర్, ఆడిటర్ జనరల్	పదవీకాలం ప్రారంభం	పదవీకాలం ముగిసిన సంవత్సరం
1	వి.నరహరి రావు	1950	1954
2	అనిల్ కుమార్ చందా	1954	1960
3	ఎ. కె. రాయ్	1960	1966
4	ఎస్. రంగనాథన్	1966	1972
5	ఎ. బక్సీ	1972	1978
6	జ్ఞాన్ ప్రకాష్	1978	1984
7	తిర్లోక్ నాథ్ చతుర్వేది	1984	1990
8	సి. జి. సోమియా	1990	1996
9	వి. కె. షుంగ్లు	1996	2002
10	విజయేంద్ర నాథ్ కౌల్	2002	2008
11	వినోద్ రాయ్	2008	2013
12	శశి కాంత్ శర్మ	2013	2017
13	రాజీవ్ మెహ్రిషి	2017	2020
14	గిరీష్ చంద్ర ముర్ము	2020	2024
15	కె. సంజయ్ మూర్తి	2024	2029

మూలాలు

1. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; THE COMPTROLLER AND AUDITOR-GENERAL'S (DUTIES, POWERS AND CONDITIONS OF SERVICE) ACT, 1971 అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
2. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; HC and SC Judges (Salaries and Conditions of Service) Amendment Bill, 2017 అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
3. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; CAG - Article 148 of Constitution of India అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
4. "Centre appoints GC Murmu as new CAG". Times of India. 6 August 2020. Retrieved 6 August 2020.
5. "Former J&K Lt Governor GC Murmu appointed new CAG". Money Control. 6 August 2020. Retrieved 6 August 2020.