కన్నడ లో విజయనగర సాహిత్యం

హంపిలోని విరూపాక్ష దేవాలయం, రాజ రాజధాని విజయనగరంలో పవిత్ర కేంద్రం

కన్నడ విజయనగరం సాహిత్యం అనేది 14 వ శతాబ్దం నుండి 16 వ శతాబ్దం వరకు కొనసాగిన విజయనగర సామ్రాజ్యం యొక్క ఆరోపణ సమయంలో దక్షిణ భారతదేశంలోని కన్నడ భాష లో రచించిన సాహిత్యం విజయనగర సామ్రాజ్యని స్థాపించిన హరిహర 1, అతని సోదరుడు బుక్క రాయ 1 . ఇది 1664  వరకు కొనసాగినప్పటికీ, 1565 లో తాళికోట యుద్ధం లో షాహీ సుల్తానేట్లు భారీ సైనిక ఓటమి తర్వాత దాని శక్తి క్షిణించింది. ఈ సామ్రాజ్యానికి దాని రాజధాని నగరం విజయనగర్ అని పేరు పెట్టారు, దీని సిద్థిలాలు ఆధునిక హంపి నీ చుట్టుముట్టాయి, ఇప్పుడు కర్ణాటక లోని ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం.

ఈ కాలం లో కన్నడ సాహిత్యం వీరశైవ, విశ్వాసాల సామజిక మతపరమైన పరిమానాలకు సంబంధించిన రచనలను కలిగి ఉంది, కొంతవరకు జైన మతానికి సంబంధించింది. ఈ కాలం లౌకిక విషయాల పై లౌకిక విషయాలపై రాయడం ప్రజాదరణ పొందినది. ఈ రచనల రచయితా కవులు, పండితులకు మాత్రమే పరిమితం కాలేదు. రాజకుటుంబ సభ్యులు, వారి మంత్రులు, సేన అధిపతులు,ప్రభువులు, వివిధ అధీన పాలకులు గమనీయమైన సాహిత్య రచనలు చేసారు. అదనంగా, సామ్రాజ్యంలో సమాజాన్ని ప్రభావితం చేస్తూ, భక్తి జానపద సాహిత్యం యొక్క విస్తారమైన భాగం సంగీత కవులు, ఆధ్యాత్మికవేత్తలు, సాధువులచే వ్రాయబడింది. ఈ కాలానికి చెందిన రచయితలూ స్థానిక మీటర్ల వాడకాన్ని ప్రాచుర్యంలోకి తెచ్చారు : షట్పది (ఆరు-పంక్తి పద్యాలూ), సాంగత్య (సంగీత వాయిద్యం తోడుగా పాడటానికి ఉద్దేశించిన కూర్పులు),, త్రిపాది (మూడు- పంక్తుల పద్యాలూ).

దేవరాయల పాలనలో వీరశైవ సాహిత్యం ఉచ్ఛస్థితి లో ఉంది, సంగమ రాజవంశ పాలకులలో అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందినవాడు. తుళువ రాజవంశానికి చెందిన రాజు కృష్ణ దేవరాయలు, అతని వారసుల పాలనా వైష్ణవ సాహిత్యలో ఒక ఉన్నత స్థానం. గత శతాబ్దాలలో కన్నడ భాష పై ఆధిపత్యం చెలాయించాలని జైన సాహిత్యం ప్రభావం,పునరుజీవన వీరశైవ విశ్వాసం, వైష్ణవ భక్తి ఉద్యమం ( హరిదాసుల భక్తి ఉద్యమం ) నుండి పెరుగుతున్న పోటీతో క్షీణించింది. కన్నడ, తెలుగు సాహిత్యలా మధ్య పరస్పర చర్య విజయనగర శకం తర్వాత కొనసాగిన శాశ్వత ప్రాభవాలను మిగిలించింది.

12వ శతాబ్దానికి చెందిన Vachana కవి అక్క మహాదేవి

మూలాలు

[మార్చు]

ప్రస్తావనలు

[మార్చు]
  • Iyer, Panchapakesa A. S. (2006). Karnataka Sangeeta Sastra. Chennai: Zion Printers.
  • Kamath, Suryanath U. (2001). A concise history of Karnataka : from pre-historic times to the present. Bangalore: Jupiter books.
  • Lewis, Rice (1985). Nagavarmma's Karnataka Bhasha Bhushana. Asian Educational Services.
  • Moorthy, Vijaya (2001). Romance of the Raga. Abhinav Publications.
  • Mukherjee, Sujit (1999). A Dictionary of Indian Literature. Orient Longman.
  • Nagaraj, D. R. (2003). Literary Cultures in History: Reconstructions from South Asia. Berkeley and London: University of California Press. Pp. 1066.
  • Narasimhacharya, R (1988). History of Kannada Literature. New Delhi, Madras: Asian Educational Services.
  • Pranesh, Meera Rajaram (2003). Musical Composers during Wodeyar Dynasty (1638–1947 A.D.). Bangalore: Vee Emm.
  • Rice, E. P. (1982). Kannada Literature. New Delhi: Asian Educational Services.
  • Sastri, K. A. Nilakanta (2002). A history of South India from prehistoric times to the fall of Vijayanagar. New Delhi: Indian Branch, Oxford University Press.
  • Sharma, B. N. K (2000). History of Dvaita school of Vedanta and its Literature. Bombay: Motilal Banarsidass.
  • Shiva Prakash, H.S. (1997). Medieval Indian Literature: An Anthology. Sahitya Akademi.
  • Singh, Narendra (2001). Encyclopaedia of Jainism. Anmol Publications Pvt. Ltd.
  • Sinopoli, Carla M (2003). The Political Economy of Craft Production: Crafting Empire in South India c.1350–1650. Cambridge University Press.
  • Various (1987). Encyclopaedia of Indian literature – vol 1. Sahitya Akademi.
  • Various (1988). Encyclopaedia of Indian literature – vol 2. Sahitya Akademi.
  • Various (1992). Encyclopaedia of Indian literature – vol 5. Sahitya Akademi.

బాహ్య లింకులు

[మార్చు]