గుగ్గుల్‌స్టెరోన్

E-గుగ్గుల్‌స్టెరోన్-రసాయన సౌష్తవం
Z-గుగ్గుల్‌స్టెరోన్-రసాయన సౌష్తవం

గుగ్గుల్‌స్టెరోన్(Guggulsterone) అనేది కమిఫోరా వైటీ. (Commiphora wightii) మొక్క గమ్ రెసిన్ నుండి తీసుకోబడిన స్టెరాల్.ఆయుర్వేదంలో అంతర్గత కణితులు, ఊబకాయం, కాలేయ రుగ్మతలు, ప్రాణాంతక పుండ్లు మరియు పూతల, మూత్ర ఫిర్యాదులు, పేగు పురుగులు, ల్యూకోడెర్మా, సైనస్‌లు, ఎడెమా మరియు ఆకస్మిక పక్షవాతం మూర్ఛలు వంటి వివిధ రుగ్మతలకు చికిత్స చేయడానికి గుగ్గులుమొక్కల నుండి గమ్ రెసిన్ వెయ్యి సంవత్సరాలుగా ఉపయోగించబడింది.గుగ్గుల్‌స్టెరోన్ ఈ గమ్ రెసిన్ యొక్క బయోయాక్టివ్ భాగాలుగా గుర్తించబడింది.ఈ ప్లాంట్ స్టెరాయిడ్ కొన్ని అణు గ్రాహకాల యొక్క విరోధిగా పని చేస్తుందని నివేదించబడింది, ముఖ్యంగా పిత్త ఆమ్లాలు మరియు కొలెస్ట్రాల్ జీవక్రియను నియంత్రించే ఫర్నేసోయిడ్ X రిసెప్టర్.[1]కణితి కణాలలో యాంటీ-అపోప్టోటిక్, సెల్ సర్వైవల్, సెల్ ప్రొలిఫరేషన్, యాంజియోజెనిక్, మెటాస్టాటిక్ మరియు కెమోరెసిస్టెంట్ కార్యకలాపాలలో పాల్గొన్న ప్రోటీన్‌ల వ్యక్తీకరణనుగుగ్గుల్‌స్టెరోన్ తగ్గించినట్లు చూపబడింది.గుగ్గుల్‌స్టెరాన్ ట్రాన్స్‌క్రిప్షన్ కారకాల నియంత్రణ ద్వారా జన్యు వ్యక్తీకరణను మధ్యవర్తిత్వం చేస్తుంది, ఇందులో న్యూక్లియర్ ఫ్యాక్టర్-కప్పా B మరియు సిగ్నల్ ట్రాన్స్‌డ్యూసర్ మరియు ట్రాన్స్‌క్రిప్షన్ 3 యాక్టివేటర్ ఉన్నాయి, ఇది వాపు మరియు ట్యూమోరిజెనిసిస్ అభివృద్ధిలో ముఖ్యమైన పాత్రలను పోషిస్తుంది.[1]

గుగ్గులుమొక్క

[మార్చు]
ప్రధాన వ్యాసం: గుగ్గులు

ఈ మొక్క పొద వంటి మొక్క. దీనిని తెలుగులో గుగ్గిపన్ను అనికూడా పిలుస్తారు. ఈ మొక్క భారత దేశం లో రాజస్థాన్,కర్ణాటక,గుజరాత్ మరియు మహారాష్ట్ర లలోని పొడి ప్రాంతాలలో పెరుగును.2-3 మీటర్ల ఎత్తువరకు పెరుగును. ఎక్కువ కొమ్మలను కలిగి వెండి రంగు బెరడును కాలగి వుండును. ప్రతి మొక్క నుండి 0.5 నుండి 1 కిలో ఒలియో గమ్(రెజిన్)వస్తుంది.[2]

ఒలియో గమ్ రెజిన్ లోని రసాయనభాగాలు

[మార్చు]

ఒలియో రెజిన్ లో జిగురు(Gum)పదార్థం 60%,రెజిన్(resin) అనేది 30% వరకు,0.5 నుంది 1.5% వరకు వొలటైల్ నూనెలు(తక్కువ ఉష్ణొగ్రతలొ బాష్పీకరణ చెందు నూనెలు)వుండగా,తేమ 5% వరకు ఉండును.ఇక ఇతర అన్య పదార్థాలు 3 నుంది 4% వరకు ఉండును.[2]

గుగ్గుల్‌స్టెరోన్ సంగ్రహణ

[మార్చు]

గుగ్గుల్ గం రెజిన్ ను 120-130°C ఉష్ణొగ్రత వద్ద ఇథైల్ అసిటెట్లో కలిపినపుడు,అందులో రెసిన్ కరుగుతుంది,గమ్/జిగురు కరుగని పదార్థంగా మిగిలి పొతుంది. ఇథైల్ అసిటెట్ లోకరిగిన రెజిన్ రెండు భాగాలుగా వేరుచెయ్యబడును.అందులో 94% వరకు తటస్థ పదార్థం,4-5% అమ్లతత్వ పదార్థం వుండును.అమ్లతత్వ పదార్థం శొధనిరోధక(anti-inflammatory)గుణం కల్గి వున్నది.తతస్థ గుణమున్న పదార్థం లో 12% వరకు కెటోనిక్ రసాయన పదార్థం వుండగా.88% వరకు కెటోనిక్ కాని పదార్థం వుండును.ఈ 12% పదార్థంలో హైపోలిపిడెమిక్ మరియు హైపోకొలెస్టెరిమిక్ పదార్థాలు వుండును.హైపోకొలెస్టెరిమిక్ పదార్థ భగంలో జెడ్-గుగ్గుల్‌స్టెరోన్ మరియు ఈ-గుగ్గుల్‌స్టెరోన్ లు వుండును.[2]

సౌష్టవం

[మార్చు]

గుగ్గుల్‌స్టెరోన్ ఒక 3-హైడ్రాక్సీ స్టెరాయిడ్. ఇది ఆండ్రోజెన్ పాత్రను కలిగి ఉంది.కమ్మిఫోరా ముకుల్ మరియు కమ్మిఫోరా వైటీ మొక్కలలఒ కనుగొనబడిన సహజ ఉత్పత్తి.[3]ప్రయోగాత్మక అధ్యయనాలు గమ్ గుగ్గుల్ మరియు దాని సజల మరియు స్టెరాయిడ్ భిన్నాలు వాపు యొక్క వివిధ నమూనాలలో శోథ నిరోధక చర్యలను కలిగి ఉన్నాయని నిర్ధారించాయి.[4](Z)-గుగ్గుల్‌స్టెరాన్ అనేది న్యూక్లియర్ హార్మోన్ రిసెప్టర్, ఇది కొలెస్ట్రాల్ జీవక్రియలో పాల్గొన్న అనేక జన్యువుల లిప్యంతరీకరణను నియంత్రిస్తుంది మరియు కొలెస్ట్రాల్ స్థాయి నియంత్రణలో పాత్రను పోషిస్తుంది. గుగ్గుల్‌స్టెరోన్ ను మొక్క యొక్క బెరడు నుండి తీస్తారు. బెరడు నుండి మొదట తీసిన పదార్థాన్ని ఒలియో రెజిన్ అంటారు. అందునుండి గుగ్గుల్‌స్టెరోన్ ను వేరు చేస్తారు.

చరిత్ర

[మార్చు]

భారతదేశం, బంగ్లాదేశ్ మరియు పాకిస్తాన్‌లలో పెరిగే గుగ్గుల్ చెట్టు, (కమ్మిఫోరా ముకుల్ నుండి సంగ్రహించిన/తీసిన ఒలియోగమ్ రెసిన్ (గుగ్గుల్ అని పిలుస్తారు) అనేక వేల సంవత్సరాలుగా హైపర్-కొలెస్టెరోలేమియా, అథెరోస్క్లెరోసిస్( రక్తనాళాలు గట్టిపడటం), కీళ్ళవాతంమరియు ఊబకాయంతో సహా వివిధ వ్యాధుల చికిత్సకు ఉపయోగించబడింది.[5]

భౌతిక గుణాలు

[మార్చు]

గుగ్గుల్‌స్టెరోన్ ఘనస్థితిలో ,పొడి రూపంలో వుండును.లేత పసుపు రంగు కల్గి వుండును.[6]2-8°C ఉష్ణోగ్ర్త వద్ద నిల్వ ఉంచడం అవసరం.

IUPAC పేరు:(8R,9S,10R,13S,14S,17E)-17-ఇథైలిడిన్-10,13-డైమిథైల్-1,2,6,7,8,9,11,12,14,15-డెకాహైడ్రోసైక్లోపెంటా[a]ఫెనాంత్రీన్- 3,16-డియోన్

లక్షణం/గుణం మితి/విలువ
అణు సూత్రం C21H28O2
అణు భారం 312.45 గ్రా?మోల్ [7]
మరుగు ఉష్ణోగ్రత 463.30°C.(అంచనా)[8]
ఫ్లాష్ పాయింట్ 172.30 °C(అంచనా)[8]

నీటిలో ద్రావణియత 13.75 మి.గ్రా/లీకు, 25 °C వద్ద [9]

ఉపయోగాలు

[మార్చు]
  • Guggulsterone ప్రభావవంతమైన కార్డియో-ప్రొటెక్టివ్ ఏజెంట్‌గా చూపబడింది.ప్రభావవంతమైన కార్డియో-ప్రొటెక్టివ్ ఏజెంట్‌గా చూపబడింది.[10]
  • అంతర్గత కణితులు, ఊబకాయం, కాలేయ రుగ్మతలు, ప్రాణాంతక పుండ్లు మరియు పూతల, మూత్ర ఫిర్యాదులు, పేగు పురుగులు, ల్యూకోడెర్మా, సైనసెస్, ఎడెమా మరియు ఆకస్మిక పక్షవాతం మూర్ఛలు వంటి పలు జబ్బులకు మందుగా ఉపయోగిస్తారు.
  • గుగ్గుల్ సారం అథెరోస్క్లెరోసిస్ మరియు హైపర్ కొలెస్టెరోలేమియా వంటి హృదయ సంబంధ వ్యాధులను నివారించడానికి మరియు చికిత్స చేయడానికి సహాయపడుతుంది.[11]
  • 4 నెలల పాటు ప్రతిరోజూ గుగ్గుల్ 3000 mg తీసుకోవడం రుమటాయిడ్ ఆర్థరైటిస్ లక్షణాలను మెరుగుపరుస్తుందని ప్రారంభ పరిశోధనలు సూచిస్తున్నాయి.[12]

దుష్పలితాలు

[మార్చు]
  • సిఫార్సు చేయబడిన మోతాదులో వాడినప్పుడు గుగ్గుల్ స్టెరోన్ సురక్షితంగా పరిగణించబడుతుంది. గుగ్గుల్‌ను ఇతర మందులతో తీసుకోవడం మానేయాలి, ఎందుకంటే ఇది రక్తం గడ్డకట్టడాన్ని నెమ్మదిస్తుంది, ఇది రక్తస్రావం మరియు బ్రషింగ్ అవకాశాలను పెంచుతుంది.[13]
  • క్రమరహిత ఋతు చక్రం, అతిసారం, ఎక్కిళ్ళు మరియు వికారం వంటివి గుగ్గుల్ యొక్క కొన్ని దుష్ప్రభావాలు.గుగ్గుల్ యొక్క అధిక మోతాదు కాలేయం దెబ్బతినడానికి కారణానికి సంబంధించినదని చూపించే కొన్ని శాస్త్రీయ ఆధారాలు ఉన్నాయి కాబట్టి ఇది వైద్యుల నుండి సరైన ప్రిస్క్రిప్షన్తో తీసుకోవాలి.[13]
  • గుగ్గుల్ గర్భిణీ స్త్రీలకు సురక్షితం కాదు, ఎందుకంటే ఇది ఋతు ప్రవాహాన్ని పెంచుతుంది మరియు గర్భాశయాన్ని ఉత్తేజపరుస్తుంది. కొన్నిసార్లు ప్రారంభ ప్రసవ నొప్పిలో, ఇది గర్భస్రావాలకు దారితీస్తుంది.శస్త్రచికిత్సకు 2 వారాల ముందు గుగ్గుల్ వాడకాన్ని నివారించడం అవసరం, ఎందుకంటే ఇది శస్త్రచికిత్స సమయంలో రక్తస్రావం అయ్యే అవకాశాలను పెంచుతుంది.[13]

బయటి వీడియోలు

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ 1.0 1.1 "Guggulsterone and Its Role in Chronic Diseases". pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-04-12.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 A Text book of pharmacognosy,by S.B Gokale;C.K.Kokate;A.P.Purohit;page;9.86to9.87.
  3. ↑ "guggulsterone". ebi.ac.uk. Retrieved 2024-04-12.
  4. ↑ Cheon et al., 2006; Mencarelli et al., 2009
  5. ↑ "herapeutic Effects of Guggul and Its Constituent Guggulsterone". onlinelibrary.wiley.com. Retrieved 2024-04-12.
  6. ↑ "(Z)-Guggulsterone". sigmaaldrich.com. Retrieved 2024-04-12.
  7. ↑ "Guggulsterone". drugfuture.com. Retrieved 2024-04-12.
  8. ↑ 8.0 8.1 "guggulsterone". thegoodscentscompany.com. Retrieved 2024-04-12.
  9. ↑ "Showing metabocard for Guggulsterone". hmdb.ca. Retrieved 2024-04-12.
  10. ↑ "7-Pharmacological importance". sciencedirect.co. Retrieved 2024-04-12.
  11. ↑ "What Is Guggul Used for". medicinenet.com. Retrieved 2024-04-12.
  12. ↑ "GUGGUL". rxlist.com. Retrieved 2024-04-12.
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 "Guggul: Uses, Benefits & Side Effects". pharmeasy.in. Retrieved 2024-04-12.