జగ్మోహన్

'జగ్మోహన్' మల్హోత్రా ( 1927 సెప్టెంబరు25- 2021 మే 3), జగ్మోహన్ ఒకే పేరుతో పిలుస్తారు, ఒక భారతీయ పౌర సేవకుడు . రాజకీయవేత్త.[1] అతను మొదట్లోభారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీలో చేరి కొంతకాలం ఆ పార్టీలో పనిచేశాడు, జగ్మోహన్ 1995లో భారతీయ జనతా పార్టీ చేరారు. ఆయన ఢిల్లీ గోవాకు గవర్నర్గా పనిచేశాడు, జగ్మోహన్ న్యూఢిల్లీ పార్లమెంట్ నియోజకవర్గం నుండి మూడుసార్లు ఎంపీగా గెలిచాడుజగ్మోహన్ కేంద్ర పట్టణాభివృద్ధి, పర్యాటక శాఖ మంత్రిగా పనిచేశారు.[2]

జగ్మోహన్ మల్హోత్రా
2004లో జగ్మోహన్' మల్హోత్రా
జమ్మూ కాశ్మీర్ గవర్నర్ల జాబితా
In office
1990 జనవరి 19 – 1990 మే 26
అంతకు ముందు వారుకె. వి. కృష్ణారావు
తరువాత వారుగిరీష్ చంద్ర
In office
1984 ఏప్రిల్ 26 – 1989 జులై 11
అంతకు ముందు వారుబ్రజ్ కుమార్ నెహ్రూ
తరువాత వారుకె. వి. కృష్ణారావు
ఢిల్లీ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు
In office
1982 సెప్టెంబర్ 2 – 1984 ఏప్రిల్ 25
అంతకు ముందు వారుసుందర్ లాల్ ఖురానా
తరువాత వారుపీజీ గువాయ్
In office
1980 ఫిబ్రవరి 17 – 1981 మార్చి 30
అంతకు ముందు వారుదిలీప్ రాయ్ కోహ్లీ
తరువాత వారుసుందర్ లాల్ ఖురానా
[[గోవా గవర్నర్ల జాబితా ]]
In office
1981 మార్చి 31 – 1982 ఆగస్టు 31
అంతకు ముందు వారుపిఎస్ గిల్
తరువాత వారుఐ.హెచ్.లతీఫ్
వ్యక్తిగత వివరాలు
జననం1927 సెప్టెంబర్ 25
హఫీజాబాద్ పంజాబ్ భారతదేశం
మరణం2021 మే 3(2021-05-03) (వయసు 93)
ఢిల్లీ, భారతదేశం
జీవిత భాగస్వామిఉమా జగ్మోహన్
సంతానందీపిక కపూర్ మన్మోహన్
పురస్కారాలుపద్మ విభూషణ్ (2016)
పద్మభూషణ్ (1977)
పద్మశ్రీ (1971)

ప్రారంభ జీవితం

[మార్చు]

జగ్మోహన్ మల్హోత్రా పంజాబీ హిందూ ఖత్రి కుటుంబంలో అమీర్ చంద్ ద్రోపాడి దేవి దంపతులకు 1927 సెప్టెంబరు 25న బ్రిటిష్ ఇండియా లోని హఫీజాబాద్ లో జన్మించారు.[3] జగ్మోహన్ 1957లో ఉమను వివాహం చేసుకున్నారు.   [<span title="This claim needs references to reliable sources. (October 2021)">citation needed</span>]

కెరీర్

[మార్చు]

జగ్మోహన్ జార్జెస్-యుజీన్ హాస్స్మన్ ను ఆదర్శంగా తీసుకున్నాడు.[4] 1970ల మధ్యలో ఢిల్లీ డెవలప్మెంట్ అథారిటీ వైస్ ఛైర్మన్గా జగ్మోహన్ అక్రమాలకు పాల్పడ్డాడని అపఖ్యాతిని మూటగట్టుకున్నాడు. ఈ సమయంలో జగ్మోహన్ ప్రధానమంత్రి ఇందిరా గాంధీ సలహాదారుగా పనిచేశాడు జగ్మోహన్ ఇందిరా గాంధీ కుమారుడు.సంజయ్ గాంధీతో సన్నిహితంగా ఉండేవాడు. అత్యవసర పరిస్థితి సమయంలో సంజయ్ గాంధీ ఢిల్లీని "అందంగా తీర్చిదిద్దే" పనిని జగ్మోహన్ కు అప్పగించాడు, ఈ పని ద్వారా ఢిల్లీ నగరంలో పెద్ద ఎత్తున మురికివాడలను లేకుండా చేయగలిగాడు. జగ్మోహన్ ఈ పనిని చాలా సమర్థవంతంగా నిర్వహించాడు. 1971 లో జగ్మోహన్ భారతదేశ నాల్గవ అత్యున్నత పురస్కారం పద్మశ్రీ,ని అందుకున్నాడు.1977 లో భారతదేశ మూడవ అత్యున్నత పురస్కారం పద్మభూషణ్ అవార్డును అందుకున్నారు.

1982లో ఢిల్లీ ఆసియా క్రీడలకు ఆతిథ్యం ఇచ్చినప్పుడు, జగ్మోహన్ ఢిల్లీ నగరానికి లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్గా పనిచేస్తున్నాడు. ఢిల్లీలో జరిగిన ఆసియా క్రీడలు విజయవంతమయ్యాయి. దీంతో జగ్మోహన్ పేరుపొందాడు. తరువాత ఢిల్లీ అలీన శిఖరాగ్ర సమావేశానికి ఆతిథ్యం ఇచ్చింది, ఇది కూడా విజయవంతమైంది.

జమ్మూ కాశ్మీర్ గవర్నర్

[మార్చు]

జగ్మోహన్ జమ్మూ కాశ్మీర్ గవర్నర్ ఉన్నప్పుడు 1986 కాశ్మీర్ అల్లర్లు జరిగాయి దీంతో జమ్ము కాశ్మీర్లో, కర్ఫ్యూ విధించారు, కర్ఫ్యూ వార్తలను ప్రసారం చేయకుండా మీడియాపై నిషేధం విధించారు. జమ్ము కాశ్మీర్లో కేంద్ర పోలీస్ బలగాలను మోహరించారు. దీనిపై స్పందించిన పాకిస్తాన్ ప్రధాన మంత్రి బెనజీర్ భుట్టో జగ్మోహన్ తమ దేశానికి భయపడి పారిపోతున్నాడని ఆరోపించింది .[5][6][7] జమ్మూ కాశ్మీర్లో జగ్మోహన్ అనేక హిందూ దేవాలయాలను నిర్మించారు, జమ్మూ కాశ్మీర్లోని హిందువుల ప్రత్యేక పుణ్యక్షేత్రాలలో ఒకటైన మాతా వైష్ణో దేవి ఆలయంలో భద్రతను పెంచిన ఘనత జగ్మోహన్ కు దక్కింది. జగ్మోహన్ ఆలయాల పర్యవేక్షణ కోసం ఒక బోర్డును ఏర్పాటు చేసి, దేవాలయాల అభివృద్ధిలో తన వంతు పాత్ర పోషించారు. మౌలిక సదుపాయాలు అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి యాత్రికులకు సౌకర్యాన్ని అందిస్తూనే ఉన్నాయి.

1990లో జమ్ము కాశ్మీర్ లో ఉగ్రవాదం తిరిగి మొదలు కావడంతో, జగ్మోహన్ ను అప్పటి భారత దేశ ప్రధానమంత్రి వి. పి. సింగ్ నేతృత్వంలోని జనతా దళ్ ప్రభుత్వం రెండోసారి జగ్మోహన్ ను జమ్మూ కాశ్మీర్ గవర్నర్ గా నియమించింది.[8][9] జగ్మోహన్ జమ్మూ కాశ్మీర్ కు రెండవసారి గవర్నర్ గా ఉన్నప్పుడు, 60 మందికి పైగా పౌరులను భారత పారామిలిటరీ దళాలు చంపిన ఘటన దేశవ్యాప్తంగా సంచలనం రేపింది. ఆయన కేంద్రంలో అధికారంలో ఉన్న కాంగ్రెస్ పార్టీకి అనుకూలంగా లేకపోవడంతో, కాంగ్రెస్ పార్టీకి రాజీనామా చేసి 1994లో జగ్మోహన్ బిజెపిలో చేరారు. అయితే, ముఫ్తీ మహ్మద్ సయీద్ రూపొందించిన కాశ్మీర్లో చట్టవ్యతిరేక అణిచివేత చర్యలలో అతను పాల్గొన్నట్లు ఆరోపణలు వచ్చాయి.[10]

ఎన్నికల చరిత్ర

[మార్చు]

జగ్మోహన్ 1996లో 11వ లోక్ సభ ఎన్నికల్లో న్యూఢిల్లీ పార్లమెంట్ నియోజకవర్గం నుండి పోటీ చేసి కాంగ్రెస్ పార్టీ అభ్యర్థి బాలీవుడ్ స్టార్ నటుడు రాజేష్ ఖన్నా పై 58,000 ఓట్ల మెజారిటీతోజగ్మోహన్ విజయం సాధించాడు. 1998 1999 భారత సాధారణ ఎన్నికలలో, జగ్మోహన్ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ కు చెందిన ఆర్. కె. ధావన్ను రెండుసార్లు ఓడించి వరుసగా న్యూఢిల్లీ పార్లమెంట్ నియోజకవర్గం నుండి మూడుసార్లు ఎంపీగా ఎన్నికయ్యాడు.

బీజేపీ ప్రభుత్వంలో

[మార్చు]

1998లో బిజెపి అధికారంలోకి వచ్చినప్పుడు అటల్ బిహారీ వాజపేయి మంత్రి వర్గంలో, జగ్మోహన్ కమ్యూనికేషన్స్, పట్టణ అభివృద్ధి, పర్యాటక శాఖల మంత్రిగా పనిచేశారు. 1990లలో, జగ్మోహన్ రాజ్యసభకు నామినేట్ అయి మొదటిసారి ఎంపీగా పనిచేశాడు, జగ్మోహన్ 1996,1998 1999లో న్యూఢిల్లీ పార్లమెంట్ నియోజకవర్గం నుండి వరుసగా మూడుసార్లు ఎంపీగా గెలిచాడు.

2004 భారత సాధారణ ఎన్నికలలో జగ్మోహన్ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ కు చెందిన అజయ్ మాకెన్ చేతిలో 12,784 ఓట్ల తేడాతో ఓడిపోయారు.[11]

2019లో, ఆర్టికల్ 370 & 35ఎ రద్దు వల్ల జమ్ము కాశ్మీర్ కు కలిగే ప్రయోజనాల గురించి అవగాహన కల్పించడానికి బిజెపి నిర్వహించిన సభలో జగ్మోహన్ పాల్గొన్నారు.[12]

అవార్డులు, గౌరవాలు

[మార్చు]
2016 మార్చి 28న న్యూఢిల్లీలోని రాష్ట్రపతి భవన్లో జరిగిన పౌర ప్రతిష్ఠాపన కార్యక్రమంలో రాష్ట్రపతి శ్రీ ప్రణబ్ ముఖర్జీ శ్రీ జగ్మోహన్కు పద్మ విభూషణ్ అవార్డును ప్రదానం చేశారు.

జగ్మోహన్, "ఢిల్లీ మాస్టర్ ప్లాన్ రూపకల్పన, అమలు, ఢిల్లీలో ప్రాజెక్టుల ప్రణాళిక, అమలులో మార్గదర్శక పాత్ర పోషించినందుకు గాను భారత ప్రభుత్వం" 1971 జనవరి 26న పద్మశ్రీ అవార్డుతో సత్కరించింది.

జగ్మోహన్ ఐదు కోట్ల రూపాయలతో ఢిల్లీ నగర రూపురేఖలను మార్చాడు, ఢిల్లీ నగరంలో మురికివాడలు లేకుండా చేశాడు. ఈ తరహా ఆవిష్కరణలు చేయడం ఆయనకు మాత్రమే సొంతమైంది.జగ్మోహన్ చేసిన ‌ అద్భుతమైన సేవలకు గాను భారత ప్రభుత్వం" 1977లో ఆయనకు భారతదేశ మూడవ అత్యున్నత పురస్కారం పద్మభూషణ్ అవార్డు ను ఇచ్చి సత్కరించింది. 2016లో జగ్మోహన్ కు పద్మవిభూషణ్ అవార్డు లభించింది. అతను ఢిల్లీ డెవలప్మెంట్ అథారిటీ చైర్మన్ గా పనిచేసి ఢిల్లీ ప్రజల మన్ననలు పొందాడు అతను ఢిల్లీ నగరంలో చేసిన కార్యక్రమాలకు గాను విమర్శకుల ప్రశంసలు పొందాడు.

పేద, ఉపాంత విద్యార్థులకు వసతి, ఇతర సౌకర్యాలతో పాటు సివిల్ సర్వీసెస్ పరీక్షల శిక్షణను అందించే సంకల్ప్ ఫౌండేషన్ వ్యవస్థాపకులలో జగ్మోహన్ ఒకరు. ఆయన "కాశ్మీర్లో నా ఘనీభవించిన అల్లర్లు" అని రాశారు.

మరణం.

[మార్చు]

జగ్మోహన్ మల్హోత్రా 93 సంవత్సరాల వయసులో 2021 మే 3న ఢిల్లీలో మరణించారు.[13]

పదవులు

[మార్చు]
  • 1980-81: లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్, ఢిల్లీ (రెండు సార్లు)
  • 1981-82: లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్, గోవా, డామన్ డయ్యూదియు
  • 1984-89 1990 (జనవరి-మయః గవర్నర్, జమ్మూ కాశ్మీర్ (రెండు సార్లు) [14]
  • 1990-96: సభ్యుడు (నామినేటెడ్) రాజ్యసభ

1990లలో, జగ్మోహన్ 1990 నుండి 1996 వరకు రాజ్యసభ (భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభ) నామినేటెడ్ ఎంపీగా పనిచేశారు. తరువాత, ఆయన న్యూఢిల్లీ నుండి మూడుసార్లు లోక్సభకు (భారత పార్లమెంటు దిగులోక్ సభ) ఎన్నికయ్యారు.

  • 1996: న్యూఢిల్లీ నుంచి 11వ లోక్సభ ఎన్నికయ్యారు
  • 1998: 12వ లోక్సభ తిరిగి ఎన్నిక (న్యూ ఢిల్లీ నుండి 2వ సారి)
  • 1998-డిసెంబరుః కేంద్ర క్యాబినెట్ మంత్రి, కమ్యూనికేషన్స్ [15]
  • 1999-జూన్-అక్టోబరుః కేంద్ర క్యాబినెట్ మంత్రి, పట్టణాభివృద్ధి
  • 1999: 13వ లోక్సభ తిరిగి ఎన్నిక (3వ సారి)
  • 1999-అక్టోబరు-నవంబరుః కేంద్ర క్యాబినెట్ మంత్రి, పట్టణాభివృద్ధి
  • 2001-సెప్టెంబరుః కేంద్ర క్యాబినెట్ మంత్రి, పర్యాటకం
  • 2001-నవంబరు-2004-ఏప్రిల్ః కేంద్ర క్యాబినెట్ మంత్రి, పర్యాటకం సంస్కృతి [16]

రచించిన పుస్తకాలు

[మార్చు]
  • షాజహనాబాద్, ది వాల్ సిటీ ఆఫ్ ఢిల్లీ పునర్నిర్మాణం (1975) [17]
  • ఐలాండ్ ఆఫ్ ట్రూత్ (1978) [18]
  • కాశ్మీర్లో నా గడ్డకట్టిన అల్లర్లు (1993) [19]
  • ది ఛాలెంజ్ ఆఫ్ అవర్ సిటీస్ (1984) [20]
  • భారతదేశంలో ఆత్మ పాలన యొక్క నిర్మాణం (2005) [21]
  • వైష్ణో దేవి సంస్కరణ సంస్కరించబడిన, పునరుజ్జీవింపబడిన జ్ఞానోదయమైన హిందూ మతం కోసం ఒక కేసు (2010) [22]
  • తొమ్మిదవ ఢిల్లీ విజయాలు విషాదాలు (2015) [23]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "Jagmohan Malhotra No More: Remembering the former J-K Governor who was once considered a close confidant of Sanjay Gandhi". Jagran English. 2021-05-04. Retrieved 2021-08-13.
  2. ↑ "Jag Mohan, Key Contenders for India Election 2004". Archived from the original on 20 June 2004. Retrieved 19 November 2015.
  3. ↑ "13th Lok Sabha- Member's Profile". Parliament of India. Retrieved 20 March 2020.
  4. ↑ Ramchandra Guha, India After Gandhi
  5. ↑ Chitkara, M. G. (1996), Benazir, a Profile, APH Publishing, pp. 85–, ISBN 978-81-7024-752-4
  6. ↑ Jagmohan (2006), My Frozen Turbulence in Kashmir (7th ed.), Allied Publishers, pp. 575–, ISBN 978-81-7764-995-6
  7. ↑ Singh, Tavleen (1995), Kashmir: a tragedy of errors, Viking, pp. 137–138, ISBN 9780670865598
  8. ↑ Joshi, The Lost Rebellion (1999).
  9. ↑ मलहोत्रा, जगमोहन (2022). अशांत कश्मीर चुनौतियां और समाधान (in హిందీ). मुंबई: एलाइड पब्लिशर्स Allied Publishers. pp. 10–11. ISBN 9387997391.
  10. ↑ "Mufti and Jagmohan ordered massacres in J&K in the 90s: Omar Abdullah". India Today. Retrieved 9 June 2017.
  11. ↑ Mahendra Singh, Rana (2006). India Votes: Lok Sabha & Vidhan Sabha Elections 2001-2005. Sarup & Sons. p. 615. ISBN 81-7625-647-1. Retrieved 20 March 2020.
  12. ↑ "Ex-J&K Governor Joins BJP's Outreach Campaign On Scrapping Article 370". NDTV.com. Retrieved 3 December 2020.
  13. ↑ "FORMER J-K'S GOVERNOR JAGMOHAN PASSES AWAY AT 93". The Chenab Times. 4 May 2021. Retrieved 4 May 2021.
  14. ↑ "Sh Jagmohan" (PDF). Archived from the original (PDF) on 29 October 2019.
  15. ↑ "Former Ministers - Minister's Page - About Us - Department of Telecommunications". Archived from the original on 2 October 2013.
  16. ↑ "Biographical Sketch of Member of XII Lok Sabha".
  17. ↑ Rebuilding Shahjahanabad, the walled city of Delhi. Delhi: Vikas Publishing House. 1965. p. 144. OCLC 2119109.
  18. ↑ Jagmohan (1978). Island Of Truth. ISBN 9780706906608.
  19. ↑ Jagmohan (10 May 1991). My Frozen Turbulence In Kashmir. ISBN 9788181242174.
  20. ↑ Jagmohan (1984). The Challenge of Our Cities. ISBN 9780706925692.
  21. ↑ Soul and structure of governance in India. New Delhi, India: Allied Publishers. 2005. p. 516. ISBN 8177648314. OCLC 61731896.
  22. ↑ "Reforming Vaishno Devi and a Case For Reformed, Reakenened and Enlightened Hinduism". Good Reads. Rupa Co. Retrieved 20 March 2020.
  23. ↑ Triumphs and tragedies of ninth Delhi. New Delhi: Allied Publishers Private Limited. 2015. p. 323. ISBN 9788184249811. OCLC 928593686.