జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనమండలి

జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసన మండలి
రకం
రకం	ఎగువసభ
చరిత్ర
స్థాపితం	1957
తెరమరుగైనది	2019
సీట్లు	36 (28 ఎన్నిక + 8 నామినేటెడ్)
ఎన్నికలు
ఓటింగ్ విధానం	అనుపాత ప్రాతినిధ్యం, మొదట పోస్ట్ తరువాత, నామినేషన్లు
మొదటి ఎన్నికలు	మొదటి ఎన్నికలు
సమావేశ స్థలం
జమ్మూ (శీతాకాలం), శ్రీనగర్ (వేసవికాలం)

జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనమండలి (జమ్మూ కాశ్మీర్ విధానపరిషత్ అని కూడా పిలుస్తారు) ఇది భారతదేశంలోని పూర్వపు జమ్మూ కాశ్మీరు రాష్ట్ర శాసనసభ ఎగువ సభ.^[1]

చరిత్ర

మొదటి శాసనసభను 1934లో అప్పటి కాశ్మీర్ మహారాజు హరి సింగ్ ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేసింది.^[2] 1956 నవంబరు 17న రాజ్యాంగ సభ ఒక కొత్త రాజ్యాంగాన్ని ఆమోదించి,దానిని జమ్మూ కాశ్మీర్ రాజ్యాంగం అని పిలిచింది. జమ్మూ కాశ్మీర్ రాజ్యాంగంలోని 46, 50 అధికరణాలు జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసన మండలి ఏర్పాటుకు అవకాశం కలిగించాయి.ఈ నిబంధనలు 1957 జనవరి 26 నుండి అమలులోకి వచ్చాయి.^[1][2]

2019 ఆగస్టులో, భారత పార్లమెంటు ఒక చట్టాన్ని ఆమోదించింది. దీని ప్రకారం పూర్వపు జమ్మూ కాశ్మీర్ రాష్ట్రాన్ని 2019 అక్టోబరు 31న జమ్మూ కాశ్మీర్, లడఖ్ అనే రెండు కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలుగా పునర్వ్యవస్థీకరించింది. కొత్త కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన జమ్మూ కాశ్మీర్ ఆ తేదీ నుండి ఏకసభ శాసనసభను ఎన్నుకుంటుంది. జమ్మూ కాశ్మీర్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2019 అమలులో జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసన మండలిని దాని సెక్షన్ 57 ప్రకారం 2019 అక్టోబరు 31న అధికారికంగా రద్దు చేశారు.^[3][4]

సభ్యత్వం, పదవీకాలం

ఈ శాసనమండలి భారత రాజ్యాంగం, భారత పార్లమెంటు చట్టాల ప్రకారం పాలించబడింది. శాసన మండలిలో సభ్యత్వం కోసం అర్హత ప్రమాణాలు క్రింద ఇవ్వబడ్డాయిః

1. మండలి సభ్యుడు భారత పౌరుడు అయి ఉండాలి.
2. మండలిలో సభ్యత్వానికి కనీసం 30 సంవత్సరాల వయస్సు ఉండాలి.
3. పార్లమెంటు చట్టంలో నిర్దేశించిన ఏవైనా అదనపు అవసరాలను మండలి సభ్యుడు తీర్చాలి.
4. కౌన్సిల్ సభ్యుడు కేంద్ర లేదా రాష్ట్ర ప్రభుత్వంలో మంత్రి పదవి కాకుండా ఏ లాభదాయకమైన పదవిని కలిగి ఉండకూడదు. అలాంటిది ఏమైనా ఉంటే, వారి ఎన్నిక తర్వాత అటువంటి కార్యాలయానికి రాజీనామా చేయాలి.^[5]
5. కౌన్సిల్ సభ్యుడు ఏ ఇతర భారతీయ పార్లమెంటు సభలోనూ సభ్యుడు కాకూడదు.
6. న్యాయస్థానం నిర్ణయించిన విధంగా కౌన్సిల్ సభ్యుడు మంచి మనస్సు, శారీరక ఆరోగ్యం కలిగి ఉండాలి.^[6]

శాసనమండలి సభ్యులు అస్థిరమైన ఆరు సంవత్సరాల పదవీకాలానికి సేవలందిస్తారు. ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు మూడింట ఒక వంతు మంది సభ్యులు తిరిగి ఎన్నిక కావడానికి అర్హులుగా ఉంటారు.దిగువ సభ మాదిరిగా కాకుండా, కౌన్సిల్ మండలి సభ్యుల కూర్పు ప్రత్యక్ష ప్రజాదరణ ఓటు ద్వారా జరగదని నిర్ణయించబడింది.^[6]

మండలి సభ్యుల స్థానాలు కచ్చితంగా 40 స్థానాలకు పరిమితం చేయబడింది. అయితే అప్పటి రాష్ట్ర రాజ్యాంగంలోని సెక్షన్ 50 ప్రకారం, జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనమండలి 36 సీట్లతో కూడి ఉండేది.^[6][7]

శాసనమండలి కూర్పు

శాసనమండలిలో 36 మంది సభ్యులు ఉన్నారు.వీరిని ఈ క్రింది పద్ధతిలో ఎంపిక చేశారుః

• కాశ్మీర్ ప్రావిన్స్ నివాసితుల నుండి శాసనసభ సభ్యులు 11 మంది సభ్యులను ఎన్నుకున్నారు, ఇందులో లేహ్ తహసీల్, కార్గిల్ తహసీల్ నుండి కనీసం ఒక్కొక్క నివాసి ఉన్నారు.
• జమ్మూ ప్రావిన్స్ నివాసితుల నుండి శాసనసభ సభ్యులు 11 మంది సభ్యులను ఎన్నుకున్నారు, ఇందులో దోడా జిల్లా, పూంచ్ జిల్లా నుండి కనీసం ఒక్కొక్క నివాసి ఉన్నారు.
• కాశ్మీర్ ప్రావిన్స, జమ్మూ ప్రావిన్స్ రెండింటిలోనూ మునిసిపల్ కౌన్సిల్, టౌన్ ఏరియా కమిటీలు, నోటిఫైడ్ ఏరియా కమిటీల నుండి 1 సభ్యుడు ఎన్నికయ్యారు. ఈ ప్రక్రియను ఉపయోగించి ఇద్దరు సభ్యులను ఎంపిక చేస్తారు.
• కాశ్మీర్ ప్రావిన్స్, జమ్మూ ప్రావిన్స్ రెండింటిలోనూ పంచాయతీలు, ఇతర స్థానిక సంస్థల సభ్యులు ఇద్దరు సభ్యులను ఎన్నుకున్నారు. ఈ ప్రక్రియ ద్వారా నలుగురు సభ్యులను ఎంపిక చేస్తారు.
• 8 మంది సభ్యులను జమ్మూ కాశ్మీర్ గవర్నర్ నామినేట్ చేశారు. ముగ్గురు లేదా కొద్దిమంది సభ్యులు రాష్ట్రంలోని సామాజికంగా లేదా ఆర్థికంగా వెనుకబడిన తరగతులకు చెందినవారు. ఇతర కౌన్సిల్ సభ్యులను సాహిత్యం, విజ్ఞానశాస్త్రం, కళ, సహకార ఉద్యమం, సామాజిక సేవ రంగాలలో వారి ప్రత్యేక జ్ఞానం లేదా ఆచరణాత్మక అనుభవం ఆధారంగా ఎంపిక చేస్తారు.^[6]

విధులు

శాసనమండలి రెండు సాధారణ సమావేశాలను కలిగి ఉండేది. అందులో ఒకటి బడ్జెటుకు, రెండవది వర్షాకాల సమావేశాలు. అయితే ఈ సమావేశాలను రాష్ట్ర గవర్నరు ఎప్పుడైనా ఏర్పాటు చేయటానికి అవకాశం ఉంది.^[8] శాసన సభకు ఇవ్వబడిన అనేక అధికారాలు, బాధ్యతలు శాసన మండలికి లేవు.^[6] శాసనమండలి సభ్యులు ఆర్థిక కేటాయింపులకు సంబంధించిన బిల్లులు మినహా ఏ విధమైన చట్టాన్ని అయినా ప్రవేశపెట్టగలిగినప్పటికీ, ఆచరణలో దిగువ సభ చాలా చట్టాలకు మూలంగా ఉండేది. శాసనసభ ఆమోదించిన బిల్లులు కేవలం తుది ఆమోదం కోసం శాసనమండలికి మాత్రమే పంపబడేవి.^[6]

శాసనసభ పంపిన ఏదైనా కేటాయింపు బిల్లుపై 14 రోజుల్లోపు మండలి నిర్ణయం తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది.^[6][7] కేటాయింపులకు సంబంధించిన చట్టం మూడు మాసాలలో నిర్ణయించబడవచ్చు.^[6][7] బిల్లు సాధారణ బిల్లు అవునా లేదా ద్రవ్య బిల్లు అవునా అనేది శాసనసభ స్పీకరు నిర్ణయిస్తారు.అయినప్పటికీ జమ్మూ కాశ్మీర్ రాష్ట్రంపై విధాన పరిషత్ కొంత ప్రభావాన్ని కలిగి ఉంది.

మండలి ప్రధాన అధికారాలుః

• జమ్మూ కాశ్మీర్ రాష్ట్ర శాసనసభకు శాశ్వతసభగా, ఈ మండలి రద్దు చేయబడలేదు.
• శాసనమండలి సిఫారసులతో లేదా లేకుండా పునఃపరిశీలన కోసం బిల్లులను తిరిగి శాసనసభకు పంపవచ్చు.
• శాసనమండలి బిల్లుల ఆమోదాన్ని ఆరు నెలల వరకు ఆలస్యం చేయవచ్చు (రెండు పరిగణనలు).

కార్యాలయ యజమానులు

శాసన మండలికి ఛైర్మన్, డిప్యూటీ ఛైర్మన్లు నాయకత్వం వహిస్తారు.వీరిని మండలి సభ్యులు ఎన్నుకుంటారు.సభ నాయకుడు పార్టీ నాయకుడు (లేదా కూటమి) మండలిలో అత్యధిక స్థానాలను కలిగి ఉంటారు. ప్రతిపక్ష నాయకుడు రెండవ అతిపెద్ద పార్టీ లేదా సంకీర్ణానికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తాడు.

మూలాలు

1. "Jammu and Kashmir Legislative Council". National Informatics Centre. Retrieved 31 August 2010.
2. "Jammu and Kashmir Legislative Assembly". National Informatics Centre. Retrieved 29 August 2010.
3. "J&K administration orders abolition of legislative council, asks its staff to report to GAD". 17 October 2019.
4. "Untitled Page".
5. "The office of profit and disqualification under Constitution of India - The Hindu". The Hindu. 30 January 2018.
6. J.C. Johari (2004). Indian Polity: A Concise Study of the Indian Constitution, Government and Politics. Lotus Press. pp. 127–30. ISBN 978-81-89093-68-6. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; "D" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు
7. Pooja Narang (1999). Encyclopedaedic Dictionary of Business Organisation. Sarup & Sons. pp. 485–95. ISBN 978-81-7625-059-7. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; "E" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు
8. "Jammu and Kashmir Legislative Council". National Informatics Centre. Retrieved 31 August 2010.