తూర్పు పరిధీయ ఎక్స్ప్రెస్వే (EPE) హర్యానా, ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రాల గుండా వెళ్ళే 135 కి.మీ. (84 మై.) ల[1][2] 6- వరుసల ఎక్స్ప్రెస్వే.[3][4] ఇద్ కుండ్లీ, సోనిపట్ వద్ద పశ్చిమ పరిధీయ ఎక్స్ప్రెస్వేతో కూడలి వద్ద మొదలై,[5] ఉత్తర ప్రదేశ్ లోని బాగ్పట్, ఘజియాబాద్, నోయిడా జిల్లాల గుండా వెళ్ళి, హర్యానాలోని ఫరీదాబాద్ జిల్లా ధోలాఘర్, పల్వాల్ సమీపంలో తిరిగి పశ్చిమ పరిధీయ ఎక్స్ప్రెస్వేతో కలుస్తుంది.[6][7] దీన్ని కుండ్లి-ఘజియాబాద్-పల్వాల్ ఎక్స్ప్రెస్వే (KGP ఎక్స్ప్రెస్వే) అని కూడా అంటారు. తూర్పు, పశ్చిమ పరిధీయ ఎక్స్ప్రెస్వేలు రెండూ కలిసి, ఢిల్లీ చుట్టూ అతిపెద్ద రింగ్ రోడ్ను ఏర్పరచాయి.[8][9] 2006 మార్చిలో తూర్పు పరిధీయ ఎక్స్ప్రెస్వేను నేషనల్ ఎక్స్ప్రెస్వే 2 (NE-2) గా ప్రకటించారు.[10]
ఫరీదాబాద్-ఘజియాబాద్ భాగంలో ట్రాఫిక్ రద్దీని తగ్గించడానికీ, కాలుష్యానికి కారణమయ్యే వాణిజ్య వాహనాలను ఢిల్లీలోకి ప్రవేశించకుండా నిరోధించడానికీ, ఈ ఎక్స్ప్రెస్వేను రూ 11 వేల కోట్ల వ్యయంతో నిర్మించారు.[11][12]NHDP ఆరవ దశ కింద బిల్డ్-ఆపరేట్-ట్రాన్స్ఫర్ పద్ధతిలో ఎక్స్ప్రెస్వేను నిర్మించడం కోసం 2015 ఆగస్టులో భారత ప్రభుత్వం నిధులందించేందుకు ఆమోదించింది.[13]
తూర్పు పరిధీయ ఎక్స్ప్రెస్వే ఢిల్లీ నుండి 50,000 కంటే ఎక్కువ ట్రక్కులను మళ్లిస్తూ, ఢిల్లీలో వాయు కాలుష్యాన్ని 27% తగ్గిస్తుంది.[14][15] 2018 మే 27 న ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ దీన్ని బాగ్పత్లో ప్రారంభించాడు. [16]గౌతమ్ బుద్ధ నగర్ జిల్లాలోని నోయిడా ఇంటర్నేషనల్ యూనివర్శిటీ సమీపంలోని జగన్పూర్ అఫ్జల్పూర్ గ్రామంలో తూర్పు పరిధీయ ఎక్స్ప్రెస్వే, ఇంటర్చేంజ్ ద్వారా యమునా ఎక్స్ప్రెస్వేతో కలుస్తుంది.[17]
భారతదేశంలో మొదటిసారిగా ప్రవేశపెట్టిన అనేక విశేషాలు ఈ ఎక్స్ప్రెస్వేలో ఉన్నాయి. [18]
135 కి.మీ పొడవున్న ఎక్స్ప్రెస్వేలో ఉన్న సుంకం వ్యవస్థలో మొత్తం పొడవుపై కాకుండా, ప్రయాణించిన దూరంపై మాత్రమే సుంకం వసూలు చేస్తారు.
ట్రాఫిక్కు అంతరాయం కలగకుండా ఉండేలా ఎలక్ట్రానిక్ టోల్ వసూలు చేసే వీలు ఉంది.
పరిమితికి మించిన బరువున్న వాహనాలు ఎక్స్ప్రెస్వేలోకి రాకుండా ప్రవేశాల వద్ద కదులుతూండగానే బరువు చూసే ఏర్పాట్లు ఉన్నాయి. సెన్సార్లు అన్ని ప్రవేశ స్థలాల వద్ద రెండు గేట్లతో ఈ సెన్సార్లను ఏర్పాటు చేసారు. ఒకటి ఎక్స్ప్రెస్వేకి దారి తీస్తుంది, రెండవది అధిక బరువున్న వాహనాలను దారి మళ్లిస్తుంది.
అధిక బరువున్న వాహనాలు బరువు ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా కొంత సరుకును దించేసి, మళ్ళీ ఎక్స్ప్రెస్వే ఎక్కడానికి వీలుగా ట్రక్కుల పార్కింగ్ సదుపాయం ఉంది.
వేగాన్ని తనిఖీ చేయడానికి, ప్రతి 2 కిలోమీటర్లకు కెమెరాలను అమర్చారు. ఓవర్-స్పీడ్ వాహనాలకు సుంకం కేంద్రాల వద్ద చలాన్ జారీ చేస్తారు. సుంకం మొత్తానికి చలాన్ మొత్తాన్ని కలుపుతారు.
ప్రతి 500 మీటర్లకు వర్షపు నీటిని సేకరించే సౌకర్యం కల్పించారు.
హైవే వెంబడి 2.5 లక్షల చెట్లను నాటారు, వాటికి బిందు సరఫరా వ్యవస్థ ద్వారా నీరందించనున్నారు
ఎక్స్ప్రెస్వేకు ఇరువైపులా 2.5 మీటర్ల సైకిల్ ట్రాక్ను అభివృద్ధి చేశారు
ఎక్స్ప్రెస్వే లైటింగు కోసం విద్యుత్తును అందించేందుకు వివిధ ప్రదేశాలలో సోలార్ ప్యానెల్లను ఏర్పాటు చేశారు. ఎక్స్ప్రెస్వే పక్కన మొత్తం 4,000 కిలోవాట్ల (4 మెగావాట్ల ) సామర్థ్యంతో 8 సోలార్ పవర్ ప్లాంట్లు ఏర్పాటు చేసారు.
హైవే నిర్మాణంలో నేల చదును చేసేందుకు అవసరమైన మట్టిలో 33%, బొగ్గు విద్యుత్ ప్లాంట్ల నుండి వచ్చే ఫ్లై యాష్ని ఉపయోగించారు. కాలుష్యాన్ని తగ్గించడంలో అది దోహదపడింది.
ఎక్స్ప్రెస్వేలో 4 ప్రధాన వంతెనలు, 46 చిన్న వంతెనలు, 3 ఫ్లైఓవర్లు, 7 ఇంటర్ఛేంజ్లు, 221 అండర్పాస్లు, 8 రైల్వే ఓవర్ బ్రిడ్జ్లు (ROB) - క్మొత్తం 406 నిర్మాణాలు ఉన్నాయి.