తెలంగాణ దర్శనీయ స్థలాలు

తెలంగాణ రాష్ట్ర పర్యాటక అభివృద్ధి సంస్థ అనేది భారతదేశ దక్షిణ ప్రాంతంలోని తెలంగాణ రాష్ట్రంలో పర్యాటకాన్ని ప్రోత్సహించే ఒక రాష్ట్ర ప్రభుత్వ సంస్థ.^[1][2] రిటైర్డ్ డైరెక్టర్ జనరల్ ఆఫ్ పోలీస్ గా పనిచేసిన పేర్వారం రాములు తెలంగాణ రాష్ట్ర పర్యాటక అభివృద్ధి సంస్థ మొదటి చైర్మన్‌గా నియమితులయ్యాడు.^[3] తెలంగాణలోని పర్యాటక ప్రాంతాల జాబితాలో చారిత్రక ప్రదేశాలు, స్మారక చిహ్నాలు, కోటలు, జలపాతాలు, అడవులు, దేవాలయాలు ఉన్నాయి.

చార్మినార్

కాకతీయ కళా తోరణం

భువనగిరి కోట ప్రవేశ ద్వారం

ప్రపంచంలో చూడదగిన ఉత్తమ ప్రదేశాలలో గురించి 2015లో ట్రావెలర్ మ్యాగజైన్ ప్రకటించిన జాబితాలో రాష్ట్ర రాజధాని హైదరాబాదు 2వ స్థానంలో నిలిచింది.^[4]

ప్రధాన పర్యాటక ప్రదేశాలు

నగర పర్యటనలు

తెలంగాణలో హైదరాబాదు, వరంగల్లు వంటి అతిపెద్ద నగరాలలో అనేక పర్యాటక ప్రదేశాలఉ ఉన్నాయి. చార్మినార్, గోల్కొండ కోట, కుతుబ్ షాహీ సమాధులు, చౌమహల్లా ప్యాలెస్, ఫలక్‌నుమా ప్యాలెస్, భువనగిరి కోట మొదలైనవి తెలంగాణ రాష్ట్రంలోని కొన్ని స్మారక చిహ్నాలు.

• చార్మినార్, 1591లో మూసీ నదికి తూర్పు ఒడ్డున నిర్మించబడింది, తెలంగాణ రాష్ట్రంలోని హైదరాబాదులో ఉన్న ఒక స్మారక చిహ్నం, మసీదు. భారతదేశంలోని అత్యంత గుర్తింపు పొందిన నిర్మాణాల జాబితాలో చేరిన కట్టడం హైదరాబాదుకు ప్రపంచ చిహ్నంగా మారింది. చార్మినార్ కు ఈశాన్యంలో లాడ్ బజార్, పశ్చిమాన గ్రానైట్‌తో నిర్మించిన మక్కా మసీదు ఉంది.
• గోల్కొండ కోట: ఒకప్పుడు కుతుబ్ షాహీలచే పాలించబడిన గోల్కొండ కోట భారతదేశంలోని అత్యంత అద్భుతమైన కోట సముదాయాలలో ఒకటిగా నిలుస్తోంది.
• కుతుబ్ షాహీ సమాధులు: కుతుబ్ షాహీ రాజవంశ పాలకులకు అంకితం చేయబడిన వివిధ సమాధులకు నిలయం. ఇది గోల్కొండ కోట సమీపంలోని షేక్‌పేట్ వద్ద ఉంది.
• కాకతీయ కళా తోరణం: కాకతీయ రాజవంశంలో వరంగల్ జిల్లాలో నిర్మించిన ఒక చారిత్రిక తోరణం, చిహ్నం.^[5] దాదాపు 1200 సంవత్సరంలో కాకతీయ రాజవంశం పాలనలో ఈ తోరణాన్ని నిర్మించారు.^[6] ఇది తెలంగాణ రాష్ట్ర చిహ్నంలోకి తీసుకోబండింది.^[7][8]
• భువనగిరి కోట: యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లాలోని భువనగిరి ఉన్న ఒక కోట.^[9] 10వ శతాబ్దంలో పశ్చిమ చాళుక్య పాలకుడు ఆరవ త్రిభువనమల్ల విక్రమాదిత్య చే వివిక్త ఏకశిలా శిలపై నిర్మించబడింది. అతని పేరు మీద దీనికి త్రిభువనగిరి అని పేరు పెట్టబడింది. సముద్ర మట్టానికి 609.6 మీటర్ల ఎత్తులో ఉంది. ఈ కోట రాణి రుద్రమదేవి, ఆమె మనవడు రెండవ ప్రతాపరుద్రుని పాలనలో ఉండేది.^[10]
• పైగా సమాధులు: హైదరాబాదులోని చాంద్రాయణగుట్ట ప్రాంతంలో ఉన్న ఈ సమాధులు ఎక్కడా లేనివిధంగా ప్రత్యేకమైన రేఖాగణిత శిల్పాలతో ఇటీవలే కనుగొనబడిన సమాధులు.

మతపరమైన పర్యాటకం

కుల్పక్జీ

• కులపక్జి (కొలనుపాక దేవాలయం): యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లాలోని కొలనుపాక గ్రామంలో ఉన్న 2,000 సంవత్సరాల పురాతన జైన దేవాలయం. ఈ దేవాలయం దక్షిణ భారతదేశంలోని పురాతన దేవాలయాలలో ఒకటిగా, అత్యాధునిక వాస్తుశిల్పాలు, శిల్పకళకు నిలయంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇక్కడి రిషభంత మాణిక్యసామి విగ్రహం మొదట రావణుని భార్య మండోదరిచే పూజించబడిందని, దీనిని కల్యాణ పాలకుడు శంకర్ ఇక్కడకు తీసుకువచ్చారని చెబుతారు.^[11] దేవాలయం లోపలిభాగం ఎర్ర ఇసుకరాయి, తెల్లని పాలరాయితో చేయబడింది.^[12]
• యాదగిరిగుట్ట: ఇక్కడి ప్రధాన దైవం లక్ష్మీ నరసింహ స్వామి.^[13] రుష్యశృంగ మహర్షి కుమారుడైనరీ యాదమహర్షి ఆంజనేయ స్వామి అనుగ్రహంతో నరసింహస్వామి కోసం ఘోర తపస్సు చేసాడు. తన తపస్సు కోసం అనుగ్రహం పొందిన తరువాత నరసింహ భగవానుడు శ్రీ జ్వాలా నరసింహ, శ్రీ యోగానంద నరసింహ, శ్రీ ఉగ్ర నరసింహ, శ్రీ గండబేరుండ నరసింహ, శ్రీ లక్ష్మీ నరసింహ అనే ఐదు అవతారాలలో ప్రత్యక్షమయ్యాడు. అందుకే దీనిని "పంచ నరసింహ క్షేత్రం" అంటారు.
• వేయి స్తంభాల దేవాలయం: కాకతీయులచే నిర్మించబడిన దక్షిణ భారతదేశంలోని పురాతన దేవాలయాలలో ఈ వేయి స్తంభాల దేవాలయం ఒకటి. సా.శ..1163లో రాజు రుద్రదేవుడు వేయి స్తంభాల ఆలయాన్ని నిర్మించాడని నమ్ముతారు. ఇది 12వ శతాబ్దంలో కాకతీయుల నిర్మాణ శైలికి చెందిన ఈ దేవాలయంలో వెయ్యి స్తంభాలు ఉన్నాయి.

భద్రాచలం దేవాలయం

• భద్రాచలం దేవాలయం: భద్రాద్రి కొత్తగూడెం జిల్లాలోని భద్రాచలం పట్టణంలోవున్న శ్రీరాముని దేవాలయం. గోదావరి నది ఒడ్డున ఉన్న ఈ దేవాలయ ప్రదేశంలో కంచెర్ల గోపన్న (1620–1680) రాముడికి అంకితమిస్తూ భక్తి గీతాలను రాశాడు. ప్రతి సంవత్సరం శ్రీరామ నవమి రోజున ఇక్కడ శ్రీరాముడు-సీత వివాహం ఇక్కడ జరుపుకుంటారు. ఈ కార్యక్రమానికి తెలంగాణ ప్రభుత్వం ముత్యాలను పంపిస్తోంది.^[14][15]
• శ్రీ రాజ రాజేశ్వర దేవాలయం: రాజన్న సిరిసిల్ల జిల్లా, వేములవాడలో ఉన్న హిందూ (విష్ణు, శివ భక్తులు) దేవాలయం. దీనిని 750-975 మధ్యకాలంలో చాళుక్య రాజులు నిర్మించారు. దీనికి శివుని అవతారమైన శ్రీ రాజరాజేశ్వర స్వామి పేరు పెట్టారు.
• రామప్ప దేవాలయం: దేవాలయంలోని ఒక శాసనం 1213 సంవత్సరం నాటిది, కాకతీయ పాలకుడు గణపతిదేవుని కాలంలో జనరల్ రేచర్ల రుద్రుడు నిర్మించినట్లు చెబుతారు.^[16]

బిర్లా మందిర్, హైదరాబాద్ రాత్రి దృశ్యం

• బిర్లా మందిర్, హైదరాబాదు: హైదరాబాద్‌లోని 13 ఎకరాల (53,000 మీ2) విస్తీర్ణంలో నౌబత్ పహాడ్ అని పిలువబడే 280 అడుగుల (85 మీ) ఎత్తైన కొండపై ఈ బిర్లామందిర్ నిర్మించబడింది.
• బాసర: ఆదిలాబాద్ జిల్లాలో గోదావరి నది ఒడ్డునున్న జ్ఞాన సరస్వతి దేవాలయం ఉంది.
• నేలకొండపల్లి: భద్రాచలంలో సీతారామచంద్రస్వామి దేవాలయాన్ని నిర్మించిన భక్త రామదాసు జన్మించిన గ్రామం. 3వ శతాబ్దంలో దక్షిణ భారతదేశంలోని అతిపెద్ద బుధ స్థూపం 'బుధ స్థూపం' ఇక్కడ ఉంది.

మక్కా మసీదు ముఖభాగం

• మక్కా మసీదు: హైదరాబాద్‌లోని పురాతన మసీదులలో ఒకటి, భారతదేశంలోని అతిపెద్ద మసీదులలో ఒకటి. కుతుబ్ షాహీ రాజవంశం ఐదవ పాలకుడు ముహమ్మద్ కులీ కుతుబ్ షా ఇస్లాం పవిత్ర ప్రదేశమైన మక్కా నుండి తీసుకువచ్చిన మట్టి నుండి ఇటుకలను తయారు చేసి, వాటిని మసీదు సెంట్రల్ ఆర్చ్ నిర్మాణంలో ఉపయోగించాడు.^[17]

మెదక్‌లోని చర్చ్ ఆఫ్ సౌత్ ఇండియా కేథడ్రల్, ఆసియాలోని అతిపెద్ద చర్చిలలో ఒకటి

• మెదక్ చర్చి: తెలంగాణలోని అతిపెద్ద చర్చి, కేథడ్రాల్ చర్చి మెదక్లో ఉంది. మెదక్ డియోసెస్ ఆసియాలోని అతిపెద్ద డియోసెస్, వాటికన్ తర్వాత ప్రపంచంలో రెండవది.^[18] రెవరెండ్ చార్లెస్ వాకర్ పోస్నెట్ ఆధ్వర్యంలో ఈ చర్చి నిర్మించబడింది. చార్లెస్ పోస్నెట్ 1895లో సికింద్రాబాద్‌కు వచ్చి, త్రిముల్‌గేరీలో బ్రిటిష్ సైనికులలో మొదటి మంత్రిగా పనిచేశాడు. గ్రామాలలోకి ప్రవేశించి 1896లో మెదక్ గ్రామానికి చేరుకున్నాడు.^[19]
• కుచాద్రి శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి దేవాలయం: మెదక్ జిల్లా, కూచన్‌పల్లిలోని పురాతన హిందూ దేవాలయం.^[20][21]
• నేలకొండపల్లి, ధూళికట్ట, ఫణిగిరి, కొలన్‌పాకలోని బౌద్ధ కేంద్రాలు ఇతర మతపరమైన ప్రదేశాలలో ఉన్నాయి.^[22]

జలపాతాలు

• కుంటాల జలపాతం: ఆదిలాబాద్ జిల్లా కుంటాల ప్రాంతంలో ఉన్న జలపాతం. ఇది రాష్ట్రంలోనే అతిపెద్ద జలపాతం.
• మల్లెల తీర్థం: శ్రీశైలం నుండి 58 కి.మీ.ల దూరంలో, హైదరాబాద్ నుండి 173 కి.మీ.ల దూరంలోని దట్టమైన నల్లమల అడవిలో ఉన్న జలపాతం.
• భీముని పాదం జలపాతం: గూడూరు బస్టాండ్ నుండి 10 కి.మీ.ల దూరంలో, వరంగల్ నుండి 51 కి.మీ.ల దూరంలో, ఖమ్మం బస్ స్టేషన్ నుండి 88 కి.మీ.ల దూరంలో, హైదరాబాద్ నుండి 200 కి.మీ.ల దూరంలో ఈ భీముని పాదం ఉంది.
• పొచ్చెర జలపాతం: నిర్మల్ నుండి 40 కి.మీ.ల దూరంలో, ఆదిలాబాద్ నుండి 50 కి.మీ.ల దూరంలో, హైదరాబాద్ నుండి 257 కి.మీ.ల దూరంలో, కుంటాల జలపాతం నుండి 22 కి.మీ.ల దూరంలో ఉన్న జలపాతం.
• గాయత్రీ జలపాతాలు: తర్నామ్ ఖుర్ద్ గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.ల దూరంలో, కుంటాల జలపాతం నుండి 19 కి.మీ.ల దూరంలో, నిర్మల్ నుండి 38 కి.మీ.ల దూరంలో, ఆదిలాబాద్ 59 కి.మీ.ల దూరంలో, హైదరాబాద్ నుండి 270 కి.మీ.ల దూరంలో ఉన్న జలపాతం.

ఇతర ఆకర్షణలు

• నిర్మల్ పట్టణం హస్తకళలు, పెయింటింగ్‌లకు ప్రసిద్ధి చెందింది.
• బడాపహాడ్ దర్గా లేదా పెద్దగుట్ట ఈ ప్రాంతంలోని పురాతన ముస్లీం యాత్రా కేంద్రాలలో ఒకటి. సాధువు సయ్యద్ సాధుల్లా హుస్సేన్ జ్ఞాపకార్థం నిర్మించిన ఈ దర్గా నిజామాబాద్ జిల్లా వర్ని మండలం జాకోరా సమీపంలోని కొండపై నిర్మించబడింది.
• రామోజీ ఫిల్మ్ సిటీ హైదరాబాదులోని ఉత్తమ పర్యాటక ఆకర్షణలలో ఒకటిగా ఉంది.
• వండర్ లా హైదరాబాదులోని అతిపెద్ద వినోద ఉద్యానవనాలలో ఒకటి.

మూలాలు

1. "Huge challenges ahead for new Telangana tourism corporation". times of india.indiatimes.com. 2014-05-09. Retrieved 2021-12-30.
2. "Telangana Tourism". Telangana Tourism. Archived from the original on 2018-11-27. Retrieved 2021-12-30.
3. వెబ్ మాస్టర్ (10 March 2015). "About TSTDC Telangana State Tourism". Retrieved 2021-12-30.
4. "Hyderabad ranked 2nd best place in world to see in 2015: Magazine - Times of India". Retrieved 2021-12-30.
5. "Kakatiya arch, Charminar in Telangana state logo". 30 May 2014. Retrieved 2021-12-30.
6. "Telangana government launches its own logo- Business News". Retrieved 2021-12-30.
7. Correspondent, Special. "Charminar, Kakatiya arch in 'T' logo". Retrieved 2021-12-30.
8. "Has Telangana government got the emblem wrong? - Times of India". Retrieved 2021-12-30.
9. "Proposal to develop Kaulas fort sent to Centre". The Hindu. 2004-02-29. Archived from the original on 2004-10-31. Retrieved 2021-12-30. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
10. "Metro Plus Hyderabad / Travel : A fort revisited". The Hindu. 2004-10-09. Archived from the original on 2004-10-14. Retrieved 2021-12-30. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
11. "Places of Interest". Archived from the original on 2015-09-08. Retrieved 2021-12-30. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
12. templesinindiainfo.com › Telangana Temples › Nalgonda Temples
13. "Archive News". The Hindu. 2007-06-12. Archived from the original on 4 February 2010. Retrieved 2021-12-30. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
14. "Sri Rama Navami in Bhadrachalam". Archived from the original on 2021-12-30. Retrieved 2021-12-30.
15. "Bhadrachalam Temple History". TelanganaTourism. Archived from the original on 2017-10-30. Retrieved 2021-12-30.
16. Telangana (22 November 2014). "Ramappa Temple - Warangal District". Archived from the original on 2017-05-03. Retrieved 2021-12-30.
17. "Mecca Mosque". Encyclopædia Britannica. Retrieved 2021-12-30.
18. "Medak Cathedral". Prasar Bharti (All India Radio). 25 September 2013. Retrieved 2021-12-30.
19. "stjohnschurchcsi.org". Archived from the original on 8 May 2008. Retrieved 2021-12-30. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
20. Kuchadri temple. "Kuchadri Venkateswara Swamy Temple in Medak". yatrastotemples.com. Archived from the original on 2016-07-18. Retrieved 2021-12-30. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
21. "Monuments of Medak". tsdam.com. Department of Archaeology and Museums Telangana.
22. "The Templenet Encyclopedia — Temples of Andhra Pradesh". Retrieved 2021-12-30.