దక్కన్ సంస్థానాల ఏజెన్సీ

దక్కన్ స్టేట్స్ ఏజెన్సీ
Location of దక్కన్ స్టేట్స్ ఏజెన్సీ
Capital		కొల్హాపూర్
దక్కన్ స్టేట్స్ ఏజెన్సీ లోని రాజ్యాలు		* కొల్హాపూర్ సంస్థానం జాఠ్ సంస్థానం భోర్ సంస్థానం 3 ఇతర సెల్యూట్ రాజ్యాలు, 11 నాన్-సెల్యూట్ రాజ్యాలు, 1 ఎస్టేటు
"A collection of treaties, engagements, and sunnuds relating to India and neighbouring countries"

 

దక్కన్ స్టేట్స్ ఏజెన్సీ, బ్రిటిషు భారతదేశంలోని ఒక పాలక ప్రాంతం. దీన్ని డెక్కన్ స్టేట్స్ ఏజెన్సీ అండ్ కొల్హాపూర్ రెసిడెన్సీ అని కూడా అంటారు. ఇది. పశ్చిమ భారతదేశం లోని సంస్థానాలు,^[1] జాగీర్లతో (ఫ్యూడల్ 'వాసల్' ఎస్టేట్‌లు) భారత ప్రభుత్వ సంబంధాలను నిర్వహించేది.

చరిత్ర

1933 లో కొల్హాపూర్ ఏజెన్సీ (కొల్హాపూర్ రెసిడెన్సీ), పూనా ఏజెన్సీ, బీజాపూర్ ఏజెన్సీ, ధార్వార్ ఏజెన్సీ, కొలాబా ఏజెన్సీలను విలీనం చేసి ఈ ఏజెన్సీను సృష్టించారు.

ఇది పశ్చిమ భారతదేశంలోని అనేక సంస్థానాలు, జాగీర్‌లతో కూడి ఉంది. ప్రస్తుత భారతదేశంలోని మహారాష్ట్ర, కర్ణాటక రాష్ట్రాలలో విస్తరించి ఉంది. వీటిలో ఆరు సెల్యూట్ రాజ్యాలు. ఏజెన్సీలో చేర్చబడిన సంస్థానాలు బాంబే ప్రెసిడెన్సీ లోని బ్రిటిష్ అధికారుల ఆధిపత్యంలో ఉంటాయి గానీ నియంత్రణలో ఉండవు.

1947లో భారత స్వాతంత్ర్యం తరువాత, ఈ రాజ్యాలన్నీ భారతదేశంలో లోని బొంబాయి రాష్ట్రంలో విలీనమయ్యాయి.^[2] 1956లో కన్నడ భాష మాట్లాడే బొంబాయి రాష్ట్రంలోని దక్షిణ భాగం - దక్షిణ మరాఠా దేశంలోని పూర్వపు రాజ్యాలను కలుపుకుని - మైసూర్ రాష్ట్రానికి (తరువాత కర్ణాటకగా పేరు మార్చబడింది) బదిలీ అయింది. 1960 లో బొంబాయి రాష్ట్రాన్ని మహారాష్ట్ర, గుజరాత్ రాష్ట్రాలుగా విభజించారు.^[3]

సంస్థానాలు

మాజీ కొల్హాపూర్ ఏజెన్సీ లోని సంస్థానాలు

ప్రాధాన్యత వారీగా సెల్యూట్ సంస్థానాలు:

• కొల్హాపూర్, బిరుదు - మహారాజా; వంశపారంపర్యంగా, 19 తుపాకుల వందనం
• జంజీరా, బిరుదు - నవాబ్; వంశపారంపర్యంగా, 11-తుపాకులు (13-గన్లు స్థానికం):
• సాంగ్లీ, బిరుదు - రాజా; వంశపారంపర్యంగా, 9-తుపాకులు (11-తుపాకులు వ్యక్తిగత)
• ముధోల్, బిరుదు - రాజా; వంశపారంపర్యంగా, 9-తుపాకులు

నాన్-సెల్యూట్ స్టేట్స్, అక్షర క్రమంలో :

 

• అకల్‌కోట్, టైటిల్ రాజా
• Aundh, టైటిల్ పంత్ ప్రతినిధి
• జమఖండి, టైటిల్ రాజా
• కురుంద్వాడ్ జూనియర్, టైటిల్ రావు
• కురుంద్వాడ్ సీనియర్, టైటిల్ రావు
• మీరాజ్ జూనియర్, టైటిల్ రావు
• మీరాజ్ సీనియర్, టైటిల్ రావు
• ఫాల్టాన్, టైటిల్ నాయక్
• రామదుర్గ్, టైటిల్ రాజా

గతంలో కొల్లాపూర్ ఏజెన్సీకి చెందిన జాగీర్లు

• బావ్డా ఎస్టేట్
• గజేంద్రగఢ్ (గజేంద్రగఢ్)
• ? నేస్రీ
• ? హిమ్మత్ బహదూర్
• ఇచల్‌కరంజి ఎస్టేట్
• కాగల్ జూనియర్
• కాగల్ సీనియర్
• కప్షి ఎస్టేట్
• లాతూర్ ఎస్టేట్
• సర్ లష్కర్ ఖర్డేకర్
• టోర్గల్ జాగీర్
• విశాల్‌గడ్ ఎస్టేట్

ఇతర మాజీ ఏజెన్సీల రాష్ట్రాలు

మాజీ బీజాపూర్ ఏజెన్సీ, నాన్-సెల్యూట్ :

• దఫ్లాపూర్ (దఫ్లేపూర్), బిరుదు - దేశ్‌ముఖ్ (1917 జాత్‌లో చేర్చబడింది, క్రింద)
• జాత్ (జోత్), బిరుదు - రాజా (1936 వరకు దేశ్‌ముఖ్)

మాజీ కొలాబా ఏజెన్సీ :

• సావంత్‌వాడి (సావంత్‌వాడి), బిరుదు - బిరుదు - రాజా బహదూర్; 9-తుపాకుల వంశపారంపర్య వందనం (11-గన్లు స్థానికం)

మాజీ ధార్వార్ ఏజెన్సీ : నాన్-సెల్యూట్ :

• సావనూర్, బిరుదు - నవాబ్

మాజీ పూనా ఏజెన్సీ :

• భోర్, బిరుదు - రాజా, 9-గన్‌ల వంశపారంపర్యంగా, వందనం

ఇవి కూడా చూడండి

మూలాలు

1. "Gazetteer of the Bombay Presidency"
2. Sadasivan, S. N. (2005). Political and administrative integration of princely states By S. N. Sadasivan. Mittal Publications. ISBN 9788170999683.
3. Ramachandra Guha, India after Gandhi: The History of the World's Largest Democracy. HarperCollins, 2007