పద్మ దేశాయ్

పద్మ దేశాయ్
2015లో దేశాయ్
జననం(1931-10-12)1931 అక్టోబరు 12
సూరత్, బాంబే ప్రెసిడెన్సీ, బ్రిటిష్ భారతదేశం
మరణం2023 ఏప్రిల్ 29(2023-04-29) (వయసు: 91)
పౌరసత్వం
  • భారతదేశం
  • సంయుక్త రాష్ట్రాలు
జీవిత భాగస్వామిజగదీష్ భగవతి
పిల్లలు1
పురస్కారాలుపద్మ భూషణ్ (2009)
విద్యా నేపథ్యం
చదువుకున్న సంస్థలు
ప్రభావాలు
పరిశోధక కృషి
వ్యాసంగండెవలప్‌మెంట్ ఎకనామిక్స్
పనిచేసిన సంస్థలుకొలంబియా విశ్వవిద్యాలయం (1992–2023)

పద్మ దేశాయ్ (అక్టోబర్ 12, 1931 - ఏప్రిల్ 29, 2023) ఒక భారతీయ-అమెరికన్ డెవలప్‌మెంట్ ఎకనామిస్ట్, గ్లాడిస్, రోలాండ్ హర్రిమాన్ తులనాత్మక ఆర్థిక వ్యవస్థల ప్రొఫెసర్, కొలంబియా విశ్వవిద్యాలయంలోని సెంటర్ ఫర్ ట్రాన్సిషన్ ఎకనామీస్ డైరెక్టర్. సోవియట్, భారత పారిశ్రామిక విధానంపై ఆమె స్కాలర్‌షిప్‌కు ప్రసిద్ధి చెందిన ఆమెకు 2009లో పద్మభూషణ్ అవార్డు లభించింది.

జీవితం తొలి దశలో

[మార్చు]

దేశాయ్ బ్రిటిష్ ఇండియాలోని బాంబే ప్రెసిడెన్సీలోని సూరత్ లో 1931 అక్టోబర్ 12న గుజరాతీ అనవిల్ బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జన్మించారు. ఆమె తల్లిదండ్రులు శాంతా, కాళిదాస్ కేంబ్రిడ్జి విశ్వవిద్యాలయంలో విద్యనభ్యసించిన సాహిత్య ఆచార్యులు. ఆమెకు ముగ్గురు తోబుట్టువులు ఉన్నారు.[1][2]

దేశాయ్ ముంబై విశ్వవిద్యాలయం నుండి 1951లో బిఎ (ఎకనామిక్స్) పూర్తి చేసారు, ఆ తర్వాత 1953లో అదే విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఎంఎ (ఎకనామిక్స్) కూడా పూర్తి చేసారు. ఆ తర్వాత, ఆమె పిహెచ్‌డి పూర్తి చేసింది. 1960లో హార్వర్డ్ నుండి.[3] హార్వర్డ్ విశ్వవిద్యాలయంలో, ఆమె ఆర్థికవేత్తలు అలెగ్జాండర్ గెర్షెన్‌క్రాన్, రాబర్ట్ సోలోలచే ప్రభావితమైంది.[4] హార్వర్డ్ లో పీహెచ్ డీ చేస్తున్నప్పుడు ఆమె అమెరికన్ అసోసియేషన్ ఆఫ్ యూనివర్శిటీ ఉమెన్ ఫెలోగా ఉన్నారు.[5]

కెరీర్

[మార్చు]

దేశాయ్ హార్వర్డ్ (1957–1959) లోని ఎకనామిక్స్ విభాగంలో తన వృత్తిని ప్రారంభించారు, ఆ తరువాత ఆమె 1959 నుండి 1968 వరకు ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయంలోని ఢిల్లీ స్కూల్ ఆఫ్ ఎకనామిక్స్లో ఆర్థికశాస్త్రం అసోసియేట్ ప్రొఫెసర్గా ఉన్నారు.

1968లో దేశాయ్ రాసిన 'ఇండియా: ప్లానింగ్ ఫర్ ఇండస్ట్రియలైజేషన్' పుస్తకం తన కాబోయే భర్త, ఆర్థికవేత్త జగదీశ్ భగవతితో కలిసి భారత పారిశ్రామిక ప్రణాళిక వ్యవస్థపై ప్రభావవంతమైన విమర్శ. ఈ పని భారతదేశంలో తదనంతర ఆర్థిక సరళీకరణను ప్రభావితం చేసింది. ఆ పుస్తకం అప్పట్లో భారతదేశంలో అమలులో ఉన్న లైసెన్స్ పాలన, కమాండ్ ఆర్థిక విధానాలకు వ్యతిరేకంగా మాట్లాడింది.[6]

దేశాయ్ 1980లో కొలంబియా విశ్వవిద్యాలయంలో ఆర్థికశాస్త్ర ప్రొఫెసర్‌గా చేరారు [7] నవంబర్ 1992లో, ఆమె కొలంబియా యూనివర్శిటీలో గ్లాడిస్, రోలాండ్ హారిమాన్ కంపారిటివ్ ఎకనామిక్ సిస్టమ్స్ ప్రొఫెసర్‌గా పనిచేశారు, యూనివర్సిటీలోని సెంటర్ ఫర్ ట్రాన్సిషన్ ఎకానమీస్ డైరెక్టర్‌గా మారారు.[8][9]

దేశాయ్ పరిశోధనలో సోవియట్ ఆర్థిక వ్యవస్థను అధ్యయనం చేయడం, ప్రత్యేకంగా కమాండ్ ఎకానమీలను అధ్యయనం చేయడం, అందులోని వనరులను తప్పుగా కేటాయించడం వంటివి ఉన్నాయి. ఆమె ఆర్థికవేత్తలు అలెగ్జాండర్ గెర్షెన్‌క్రాన్, రాబర్ట్ సోలోల అధ్యయనాలపై నిర్మించారు, సోవియట్ ఆర్థిక వ్యవస్థలలో క్షీణిస్తున్న వృద్ధి రేటును అధ్యయనం చేస్తూ, సాంకేతికతతో కూడిన ఉత్పాదకత లాభాలు, మూలధన ఆధారిత వృద్ధి నుండి సహకారాన్ని వేరు చేసింది. ఆమె పుస్తకం పెరెస్ట్రోయికా ఇన్ ప్రోగ్రెస్ (1989)లో ఆమె కమాండ్ ఎకానమీలలో వనరులను తప్పుగా కేటాయించడం, ఫలితంగా వచ్చే నష్టాలు, రంగాలలో నష్టాలను అధ్యయనం చేసింది.[10] సోవియట్ రద్దు తర్వాత ఆమె రష్యన్ ఆర్థిక వ్యవస్థను అధ్యయనం చేయడం కొనసాగించింది, యుఎస్ విధాన రూపకర్తలకు శిక్షణ ఇచ్చింది, రష్యన్ ఆర్థిక విధానాలపై మాట్లాడటం కొనసాగించింది.[10] ఆమె 1995 వేసవిలో రష్యా ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖకు యుఎస్ ట్రెజరీ సలహాదారుగా ఉన్నారు [11]

దేశాయ్ 2001లో అసోసియేషన్ ఫర్ కంపారిటివ్ ఎకనామిక్ స్టడీస్ అధ్యక్షుడిగా ఉన్నారు [11] ఆమె 2009లో భారత ప్రభుత్వంచే భారతదేశపు మూడవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారమైన పద్మభూషణ్‌ను అందుకుంది [12]

దేశాయ్ 2012 లో బ్రేకింగ్ అవుట్: యాన్ ఇండియన్ ఉమెన్స్ అమెరికన్ జర్నీ అనే తన జ్ఞాపకాలను ప్రచురించారు. భారతదేశం నుండి అమెరికాకు ఆమె చేసిన ప్రయాణం, భావోద్వేగ దుర్వినియోగ వివాహం నుండి బయటపడటం, అనేక సంక్లిష్ట ఆర్థిక వ్యవస్థలను అధ్యయనం చేసే ఆర్థికవేత్తగా తనను తాను స్థాపించుకోవడం గురించి ఈ పుస్తకం వివరించింది.[13]

వ్యక్తిగత జీవితం

[మార్చు]
2012లో భర్త జగదీష్ భగవతితో పద్మ దేశాయ్

దేశాయ్ భారత-అమెరికన్ ఆర్థికవేత్త, కొలంబియా విశ్వవిద్యాలయంలో ఆర్థికశాస్త్రం, న్యాయశాస్త్ర ప్రొఫెసర్ అయిన జగదీష్ భగవతిని వివాహం చేసుకున్నారు; ఆ దంపతులకు ఒక కుమార్తె ఉంది. ఆమె 1956లో మొదటిసారి అతనితో స్నేహం చేసింది [14] వారిద్దరూ 1960లలో ఢిల్లీ స్కూల్ ఆఫ్ ఎకనామిక్స్‌లో ఫ్యాకల్టీ సభ్యులు.[14] ఇద్దరూ వివాహం చేసుకోవడానికి ప్రయత్నించారు, అయితే భారతదేశంలోని నిర్బంధ విడాకుల చట్టాలు 1969లో క్రైస్తవ మతంలోకి మారే వరకు దేశాయ్ తన మొదటి భర్తకు విడాకులు ఇవ్వకుండా నిరోధించాయి (భారతదేశంలో మత మార్పిడి విడాకులకు కారణం).[14] భగవతి, దేశాయ్ మెక్సికోలో వివాహం చేసుకున్నారు.[14]

దేశాయ్ ఏప్రిల్ 29, 2023న 91వ ఏట మరణించారు [15][16]

గ్రంథ పట్టిక

[మార్చు]
  • బ్రేకింగ్ అవుట్: యాన్ ఇండియన్ ఉమెన్స్ అమెరికన్ జర్నీ . వైకింగ్, 2012. .
  • ఆర్థిక సంక్షోభం నుండి గ్లోబల్ రికవరీ వరకు . హార్పర్ కాలిన్స్, 2012.ISBN 9789350295823ISBN 9789350295823 .
  • రష్యాపై సంభాషణలు: యెల్ట్సిన్ నుండి పుతిన్ వరకు సంస్కరణ . ఆక్స్‌ఫర్డ్ యూనివర్శిటీ ప్రెస్, 2006.ISBN 9780195300611ISBN 9780195300611 .
  • ఆర్థిక సంక్షోభం, అంటువ్యాధి, నియంత్రణ: ఆసియా నుండి అర్జెంటీనా వరకు . ప్రిన్స్‌టన్ యూనివర్సిటీ ప్రెస్, 2003.ISBN 9780691113920ISBN 9780691113920 .
  • వేతనాలు లేకుండా పని: రష్యా యొక్క నాన్-పేమెంట్ సంక్షోభం, టాడ్ ఇడ్సన్‌తో. MIT ప్రెస్, 2001.ISBN 9780262041843ISBN 9780262041843 .
  • గోయింగ్ గ్లోబల్: ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థలో ప్రణాళిక నుండి మార్కెట్‌కు మార్పు, ఎడిటర్. MIT ప్రెస్, 1997.ISBN 9780262041614ISBN 9780262041614 .
  • సోవియట్ ఆర్థిక వ్యవస్థ: సమస్యలు, అవకాశాలు . బ్లాక్‌వెల్, 1990.ISBN 9780631171836ISBN 9780631171836
  • పెరెస్ట్రోయికా ఇన్ పెర్స్పెక్టివ్: ది డిజైన్ అండ్ డైలమాస్ ఆఫ్ సోవియట్ రిఫార్మ్ . IB టారిస్ & కో, 1989.ISBN 9781850431411ISBN 9781850431411 .
  • బొకారో స్టీల్ ప్లాంట్: సోవియట్ ఎకనామిక్ అసిస్టెన్స్ అధ్యయనం . నార్త్-హాలండ్, 1972.ISBN 9780720430653ISBN 9780720430653 .
  • భారతదేశం: పారిశ్రామికీకరణ కోసం ప్రణాళిక (జగదీష్ భగవతితో). 1968.ISBN 9780192153340ISBN 9780192153340

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ Desai, Padma (2012). "4. Childhood and adolescence". Breaking Out: An Indian Woman's American Journey (in ఇంగ్లీష్). Cambridge: MIT Press. pp. x, 64. ISBN 978-0-262-01997-2.
  2. ↑ "Padma Desai, economist, 1931–2023". Financial Times. May 6, 2023.
  3. ↑ "Curriculum Vitae of Padma Desai" (PDF). Columbia University. Archived from the original (PDF) on January 25, 2012.
  4. ↑ "Padma Desai, economist, 1931–2023". Financial Times. May 6, 2023.
  5. ↑ "Padma Desai (1931–2023): Influential academic, a thinker ahead of her times". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). May 5, 2023. Retrieved May 7, 2023.
  6. ↑ "Curriculum Vitae of Padma Desai" (PDF). Columbia University. Archived from the original (PDF) on January 25, 2012.
  7. ↑ "Padma Desai, economist, 1931–2023". Financial Times. May 6, 2023.
  8. ↑ "Curriculum Vitae of Padma Desai" (PDF). Columbia University. Archived from the original (PDF) on January 25, 2012.
  9. ↑ "Padma Desai". Department of Economics, Columbia University.
  10. ↑ 10.0 10.1 "Padma Desai, economist, 1931–2023". Financial Times. May 6, 2023.
  11. ↑ 11.0 11.1 "Padma Desai". American Academy (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved May 6, 2023.
  12. ↑ "Padma Awards Directory (1954–2009)" (PDF). Ministry of Home Affairs. Archived from the original (PDF) on May 10, 2013.
  13. ↑ "Random truths in common things". Business Line. May 4, 2012.
  14. ↑ 14.0 14.1 14.2 14.3 "Padma Desai, economist, 1931–2023". Financial Times. May 6, 2023.
  15. ↑ "In Memoriam: Padma Desai (1931–2023)". The Harriman Institute (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved May 1, 2023.
  16. ↑ "Padma Desai (1931–2023): Influential academic, a thinker ahead of her times". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). May 5, 2023. Retrieved May 5, 2023.