Paschim Bardhaman | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Clockwise from top-left: Asansol railway station, Barakar temple, Durgapur Barrage, IISCO Steel Plant, Shram Vir statue | |||||||
Country | India | ||||||
రాష్ట్రం | West Bengal | ||||||
Division | Burdwan | ||||||
ముఖ్యపట్టణం | Asansol | ||||||
Government | |||||||
• Lok Sabha constituencies | Asansol, Bardhaman-Durgapur. | ||||||
• Vidhan Sabha constituencies | Asansol Uttar, Asansol Dakshin, Barabani, Durgapur Purba, Durgapur Paschim, Jamuria, Kulti, Pandabeswar, Raniganj. | ||||||
• District magistrate | Purnendu Kr. Maji, WBCS (Exe)[1] | ||||||
• Police commissioner | Sukesh Kumar Jain, IPS[2] | ||||||
విస్తీర్ణం | |||||||
• Total | 1,603.17 కి.మీ2 (618.99 చ. మై) | ||||||
జనాభా (2011) | |||||||
• Total | 28,82,031 | ||||||
• జనసాంద్రత | 1,800/కి.మీ2 (4,700/చ. మై.) | ||||||
Demographics | |||||||
• Literacy | 78.75 per cent | ||||||
• Sex ratio | 922 | ||||||
Time zone | UTC+05:30 (భా.ప్రా.కా) | ||||||
Major highways | NH 2, NH 19, Grand Trunk Road, NH 14 | ||||||
HDI (2004) | 0.640[3] (medium) | ||||||
Average annual precipitation | 1442 mm |
పశ్చిమ్ వర్ధమాన్ జిల్లా, పశ్చిమ బెంగాల్లోని జిల్లా. ఇది ప్రధానంగా గనుల తవ్వకానికి ప్రసిద్ధి చెందిన పారిశ్రామిక జిల్లా. ఈ జిల్లా ప్రధానకార్యాలయం అసన్సోల్ పట్టణం. ఇది పశ్చిమ బెంగాల్ లోని 23వ జిల్లాగా పూర్వపు బర్ధమాన్ జిల్లా విభజించుట ద్వారా 2017 ఏప్రిల్ 7న ఏర్పడింది.
ఈ ప్రాంతానికి బోధించడానికి వచ్చిన 24వ చివరి జైన తీర్థంకర మహావీర వర్ధమానతో కొంత మంది చరిత్రకారులు జిల్లాపేరును అనుసంధానించారు. ప్రత్యామ్నాయంగా బర్ధమాన అంటే సంపన్నమైన, పెరుగుతున్నప్రాంతం. ఎగువ గంగాలోయలో ప్రజలచే ఆర్యీకరణ పురోగతిలో ఇది ఒకముందరి సరిహద్దు మండలం.[4] పశ్చిమం అంటే పడమర అనే దిక్కును సూచిస్తుంది.
దుర్గాపూర్ సమీపంలోని బీర్భన్పూర్లో కనుగొనబడిన సూక్ష్మశిలాలు, దాదాపు 5,000 బి.సి.లో పురాతన శిలాయుగం/మధ్యశిలాయుగం నాటి అజయ్ లోయ నివాసాలను సూచిస్తున్నాయి.[5][6]
ప్రారంభ చారిత్రక కాలంలో రార్ ప్రాంతంలో ఒక భాగమైన బర్ధమాన్భుక్తిని మగధలు, మౌర్యులు, కుషాణులు,గుప్తులు వరుసగా పాలించారు. సా.శ. 7వ శతాబ్దంలో శశాంక రాజుగా ఉన్నప్పుడు ఈ ప్రాంతం గౌడ రాజ్యంలో భాగంగా ఉండేది.సా.శ. 1199 లో భక్తియార్ ఖిల్జీ దీనిని స్వాధీనం చేసుకునే వరకు, ఇది పాలస్ సేనాలచే పాలించబడింది.[4]
తొలి ముస్లిం పాలకులు గౌడ లేదా లఖ్నౌటీ నుండి బెంగాల్లోని ప్రధాన ప్రాంతాలను పాలించారు. ఐన్-ఇ-అక్బరీలో, బర్ధమాన్ సర్కార్ షరీఫాబాద్,మహల్ లేదా పరగణాగా పేర్కొనబడింది. దామోదర్, అజయ్ నది మధ్యప్రాంతాన్ని యాదవ్ రాజులు పరిపాలించిన గోప్భూమ్గా సూచిస్తారు. కాంక్సా సి.డి.బ్లాక్ ప్రాంతంలో శైమరూపర్, ఇచాయ్ ఘోషర్ డ్యూల్లో ఆ కాలపు అవశేషాలు ఉన్నాయి.[4]
1689లో వర్ధమాన్ రాజ్ కుటుంబానికి చెందిన రాజా కృష్ణరామ్ రాయ్, ఔరంగజేబు నుండి ఒక రైతు (రాయల్ డిక్రీ) పొందాడు. దానిద్వారా అతను బర్ధమాన్ జమీందార్ (జమీందార్)గా చలామణి అయ్యాడు. అప్పటినుండి రాజ్ కుటుంబ చరిత్ర జిల్లా చరిత్రతో సమానంగా మారింది.[4] పంచకోట్ రాజా కొన్ని విభాగాలకు (ఎక్కువగా పశ్చిమ భాగం) జమీందార్గా ఉన్నట్లు ప్రస్తావనలు ఉన్నాయి.ఆతర్వాత అసన్సోల్ ఉపవిభాగంగా మారింది.సియర్సోల్ రాజారాణిగంజ్ ప్రాంతానికి జమీందార్ అనే సూచనలు ఉన్నాయి.[7]
ఔరంగజేబు మరణం తరువాత, మొఘల్ సామ్రాజ్యం బలహీనపడింది. ముర్షిద్ కులీ ఖాన్ బెంగాల్ నవాబు అయ్యాడు, మొఘల్ చక్రవర్తికి నామమాత్రపు విధేయతను చూపేవాడు. ఆ సమయంలో బర్ధమాన్ను చక్లా అని పిలుస్తారు. ఇది మునుపటి పరగణా నుండి మార్పు తదనంతరం, అలీవర్ది ఖాన్ పాలనలో, బార్గీలు బర్ధమాన్పై దాడి చేసి దోచుకున్నారు.[4]
1757లో ప్లాసీ యుద్ధంలో బ్రిటీష్ వారి విజయం తర్వాత, మెదినీపూర్, చిట్టగాంగ్లతో పాటు సారవంతమైన బర్ధమాన్ జిల్లా ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీకి అప్పగించారు.1857లో బ్రిటిష్ క్రౌన్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ నుంచి దేశ పరిపాలనను చేపట్టింది.[4]
1765లో ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ బర్ధమాన్ దివానీని స్వాధీనం చేసుకున్నప్పుడు, అది బర్ధమాన్, బంకురా, హుగ్లీ,బీర్భూమ్లో మూడవ వంతుతో కూడి ఉంది.1805లో పశ్చిమ పరగణాలైన షేర్ఘర్, సేన్పహరి (తరువాత అసన్సోల్ ఉపవిభాగాన్ని ఏర్పరచారు) బంకురాలోని కొన్ని ప్రాంతాలు జంగిల్ మహల్స్ అనేకొత్త జిల్లాగా ఏర్పడ్డాయి. బంకురా ప్రత్యేక జిల్లాగా మార్చబడినప్పుడు షేర్ఘర్, సేన్పహరి బర్ధమాన్కు పునరుద్ధరించారు. 1820లో హుగ్లీ, 1837లో బంకురా, బీర్భూమ్లు వేరు చేయబడ్డాయి. 1793లో లార్డ్ కార్న్వాలిస్ శాశ్వత సెటిల్మెంట్ సమయంలో, చక్లాస్ను మరింత నిర్వహించగలిగేలా చేయడానికి వాటి పరిమాణం తగ్గింపుతో జిల్లాలు సృష్టించబడ్డాయి. బర్ధమాన్ జిల్లాలో ఆరు ఉపవిభాగాలు ఏర్పడ్డాయి.1846లో బడ్ బడ్, కత్వా, రాణిగంజ్, జహనాబాద్ (తరువాత ఆరంబాగ్ అని పేరు పెట్టారు), 1847లో బర్ధమాన్ సదర్, 1850లో కల్నా1906లో రాణిగంజ్ సబ్డివిజన్ అసన్సోల్ ఉపవిభాగంగా మార్చబడింది. పరగణాలు థానాలు (పోలీస్ స్టేషన్లు)గా మార్చబడ్డాయి.అప్పట్లో వర్ధమాన్ జిల్లాలో 22 ఠాణాలు ఉండేవి.తరువాత జహనాబాద్ బర్ధమాన్ నుండి బదిలీ చేయబడింది.కొన్ని చిన్న చిన్న మార్పులు జరుగుతూనే ఉన్నాయి.[8][9] దుర్గాపూర్ ఉపవిభాగం 1968లో అసన్సోల్ ఉపవిభాగం నుండివేరు చేయబడింది [10]
శాశ్వత పరిష్కారం చివరికి బర్ధమాన్ ప్రాంతం విచ్ఛిన్నానికి దారితీసింది. అద్దెలు చెల్లించడంలో రాజాలు తరచుగా విఫలమవడంతో, బర్థమాన్ ప్రాంతాలలోని కొన్ని భాగాలను వేలం వేశారు. అయితే దేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తర్వాత 1954లో జమీందారీ వ్యవస్థ రద్దువరకు బర్ధమాన్ జమీందారీ పాలన తరువాతి కాలంలో కూడా వారి పాలనాచాయలు ఉన్నాయి.[11][12]
పశ్చిమ్ బర్ధమాన్ జిల్లాలో కనిపించే లేటరైట్ మట్టితో కూడిన రాతి అలలు గల స్థలాకృతి చోటా నాగ్పూర్ పీఠభూమికి ఒక విధమైన పొడిగింపుగా ఉంది. యుగాలుగా ఈప్రాంతం భారీగా అటవీప్రాంతం. దోపిడీదారులతో నిండి ఉంది.18వ శతాబ్దంలో బొగ్గు ఆవిష్కరణ పారిశ్రామికీకరణకు దారి తీసింది. బొగ్గును కలిగి ఉన్న ప్రాంతాల్లోని చాలా అడవులు నరికి వేసారు. అయితే జిల్లా లోని తూర్పు ప్రాంతంలోని కొన్నిప్రాంతాలు ఇటీవలి కాలం వరకు దట్టమైన అడవులుగా ఉన్నాయి.కొన్ని ఇప్పటికీ ఉన్నాయి. జిల్లా తూర్పు భాగం క్రమంగా వ్యవసాయపరంగా సంపన్నమైన పుర్బా బర్ధమాన్ జిల్లాలోని వరి మైదానాలకు స్థావరంగా ఉంటుంది.[13][14]
జిల్లాలో రెండు ఉపవిభాగాలు ఉన్నాయి. అసన్సోల్ సదర్ ఉపవిభాగం, దుర్గాపూర్ ఉపవిభాగం. పశ్చిమ్ వర్ధమాన్ జిల్లాలో రెండు ఉపవిభాగాల కింద 8 సి.డి.బ్లాక్లు ఉన్నాయి. అసన్సోల్ సదర్ ఉపవిభాగంలో, 4 సి.డి.బ్లాక్లు ఉన్నాయి.-సలాన్పూర్, బరాబని, జమురియా, రాణిగంజ్, దుర్గాపూర్ ఉపవిభాగాలలో ఆండాల్, పాండబేశ్వర్, ఫరీద్పూర్-దుర్గాపూర్, కాంక్ష అనే 4 సి.డి బ్లాక్లు ఉన్నాయి అవి [15][16]
అసన్సోల్ జిల్లా ప్రధాన కార్యాలయం.ఈజిల్లాలో 16 రక్షకభట నిలయాలు, 8 సి.డి బ్లాకులు, 2 నగరపాలక సంస్థలు, 62 గ్రామ పంచాయతీలు ఉన్నాయి.[16][17]
పురపాలక ప్రాంతాలు కాకుండా, ప్రతి ఉప విభాగంలో సి.డి. బ్లాక్లు ఉంటాయి. వీటిని గ్రామీణ ప్రాంతాలు, జనాభా లెక్కల పట్టణాలుగా విభజించారు. మొత్తంగా 66 పట్టణ ప్రాంతాలున్నాయి. 2 నగరపాలక సంస్థలు, 3 పురపాలికలు (తరువాత అసన్సోల్ నగరపాలక సంస్థలో విలీనం చేయబడ్డాయి) 65 జనాభా లెక్కల పట్టణాలు.[17][18]
రెండు పట్టణ సముదాయాలు (యుఎ) ఉన్నాయి.
అసన్సోల్ సదర్ ఉపవిభాగం
అసన్సోల్ సదర్ ఉప విభాగంలో 10 రక్షకభట నిలయాలు, సి.డి.బ్లాకులు, 4 పంచాయతీ సమితులు, 35 గ్రామ పంచాయతీలు,181 మౌజాలు,165 జనావాస గ్రామాలు 1 నగరపాలక సంస్థ, 3 పురపాలికలు, 26 జనాభా లెక్కల పట్టణాలు +1 (పాక్షికంగా) ఉన్నాయి. ఒకే ఒక అసన్సోల్ నగరపాలక సంస్థ ఉంది. జిల్లాలో రాణిగంజ్, జమురియా, కుల్టీ, జనగణన పట్టణాలు. చిత్తరంజన్, హిందుస్థాన్ కేబుల్స్ టౌన్, దోమోహని, భనోవారా, మజియారా, పంగాచియా, చరణ్పూర్, కునుస్తారా, టోప్సీ, నిమ్సా, చించూరియా, కెండా, పరాసియా, రాతిబాతి, చపుయ్, నగర్జే, జేకే, టోమారి షిప్ ముర్గాథౌల్, అంకులా, బక్తర్నగర్, ఎగరా, సాహెబ్గంజ్, రఘునాథ్చక్, బల్లవ్పూర్, కేంద్ర ఖోట్టమ్డి (పాక్షికంగా) అనే పురపాలికలు ఉన్నాయి. అసన్సోల్లో ఉపవిభాగం ప్రధాన కార్యాలయం కలిగి ఉంది.[19][20]
2015 జూన్ 3నాటి కోల్కతా ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు ప్రకారం, కుల్తీ, రాణిగంజ్, జమురియా పురపాలిక ప్రాంతాలు అసన్సోల్ నగరపాలక సంస్థ పరిధిలోఅధికారంగా చేర్చబడ్డాయి.[21]
దుర్గాపూర్ సబ్ డివిజన్
దుర్గాపూర్ సబ్డివిజన్లో 6 రక్షకభట నిలయాలు,4 సి.డి.బ్లాక్లు,4 పంచాయతీ సమితులు,27 గ్రామ పంచాయతీలు,171 మౌజాలు,151 జనావాస గ్రామాలు,1 నగరపాలక సంస్థ,39 జనాభా లెక్కల పట్టణాలు +1 (పాక్షికంగా) ఉన్నాయి. ఒక దుర్గాపూర్ నగరపాలక సంస్థ మాత్రమే ఉంది. ఈ ఉప విభాగంలో సిదులి, ఖండ్రా, చక్ బంకోలా, ఉఖ్రా, మహిరా,దక్షిణ్ ఖండా, పరష్కోల్, కజోరా, హరీష్పూర్, పలాష్బాన్, దిగ్నాల, ఆండాల్ ( గ్రామ్), ఒండాల్, బస్కా, బిల్పహరి, రాంనగర్, దళూర్బాండ్, బైద్లియానాపూర్ నాబ్గ్రామ్, శంకర్పూర్, హరిపూర్, చోరా, బహులా, మందర్బాని, బనాగ్రామ్, సిర్షా, నబఘనాపూర్, సర్పి, ఇచ్ఛాపూర్, అర్రా, గోపాల్పూర్, బమునారా, అమలజోరా, కాంక్ష, దేబీపూర్, ప్రయాగ్పూర్, కేంద్రం ( కేంద్ర ఖోత్తం ) అనే జనాభా లెక్కల పట్టణాలు ఉన్నాయి. ఉపవిభాగం ప్రధాన కార్యాలయం దుర్గాపూర్లో ఉంది.[22][23]
పట్టణ-గ్రామీణ విభజన
రెండు పరిపాలనా ఉపవిభాగాల పట్టణ-గ్రామీణ విభజన వివరాలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి.[24][25]
ఉపవిభాగం | ప్రధాన కార్యాలయం | ప్రాంతం కిమీ 2 |
జనాభా (2011) |
గ్రామీణ జనాభా%
(2011) |
నగరాల జనాభా%
(2011) |
---|---|---|---|---|---|
అసన్సోల్ సదర్ | అసన్సోల్ | 831.89 | 1,672,659 | 16.67 | 83.33 |
దుర్గాపూర్ | దుర్గాపూర్ | 771.28 | 1,209,372 | 20.78 | 79.22 |
పశ్చిమ్ వర్ధమాన్ జిల్లా | అసన్సోల్ | 1,603.17 | 2,882,031 | 18.39 | 81.61 |
2011 భారత జనాభా లెక్కల ప్రకారం, పశ్చిమ్ వర్ధమాన్ జిల్లా (2016లో వర్ధమాన్ జిల్లా విభజన తర్వాత), మొత్తం జనాభా 28,82,031 మంది ఉన్నారు. వారిలో 14,97,479 (52%) పురుషులు ఉండగా,13,84,452 (48%) మంది స్త్రీలు ఉన్నారు. 6 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సుగల జనాభా 3,22,268 మంది ఉన్నారు. 23,51,954 (81.61%) మంది పట్టణ ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్నారు.[26]
2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం, 2017లో బర్ధమాన్ జిల్లా విభజన తర్వాత పశ్చిమ్ వర్ధమాన్ జిల్లాలో మొత్తం అక్షరాస్యుల సంఖ్య 20,15,056 మొత్తం జనాభాలో 6 సంవత్సరాల వయస్సు జనాభా 78.75% మంది ఉన్నారు. అందులో పురుషులు 11,36,990 (పురుషుల జనాభాలో 85.44% పైగా ఉన్నారు) 6 సంవత్సరాలు వయస్సు గల స్త్రీల సంఖ్య 806,010 (6 సంవత్సరాల కంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న స్త్రీ జనాభాలో 65.55%). జనాభాలో షెడ్యూల్డ్ కులాలు జనాభా 628,568 (21.81%) మంది ఉండగా, షెడ్యూల్డ్ తెగలు జనాభా 1,61,946 (5.62%) మంది ఉన్నారు.[26]
మతం | జనాభా (1941) [27] : 74 | శాతం (1941) |
---|---|---|
హిందూమతం | 4,71,334 | 77.82% |
గిరిజన మతం | 66,857 | 11.04% |
ఇస్లాం | 59,089 | 9.76% |
ఇతరులు [b] | 8,409 | 1.39% |
మొత్తం జనాభా | 6,05,689 | 100% |
2011 భారత జనాభా లెక్కల ప్రకారం పశ్చిమ్ వర్ధమాన్ జిల్లాలో హిందువులు 24,42,414 (84.75%) తో ఎక్కువ సంఖ్యగా ఉన్నారు.ముస్లింలు 3,84,027 (13.32%), సిక్కులు 14,754 (0.51%),దాదాపు పూర్తిగా అసన్సోల్,దుర్గాపూర్ వంటి పట్టణ ప్రాంతాల్లో ఉన్నారు. జనాభాలో క్రైస్తవులు 12,636 (0.44%) మంది ఉన్నారు. ఇతర మతాలు వారు (సర్నా వంటి స్థానికమతాలతో సహా) జనాభాలో 42,954 (1.49%) మంది ఉన్నారు.[28] 2011 భారత జనాభా లెక్కల ప్రకారం, ఇప్పుడు పశ్చిమ్ బర్ధమాన్ జిల్లాలో 58.18% జనాభా బెంగాలీ, 26.78% హిందీ,7.64% ఉర్దూ,4.47% సంతాలీని వారి మొదటి భాషగా మాట్లాడతారు.[29]
ఈస్ట్ ఇండియన్ రైల్వేలోని అసన్సోల్, పాట్నా మీదుగా హౌరా-ఢిల్లీ ప్రధాన మార్గం 1871లో ప్రారంభించింది. సీతారాంపూర్ నుండి మొఘల్సరాయ్ వరకు గ్రాండ్ కార్డ్ 1901లో పూర్తయింది.హౌరా, ఢిల్లీ మధ్య ప్రయాణ దూరాన్ని తగ్గించారు. బెంగాల్ నాగ్పూర్ రైల్వే 1887లో నాగ్పూర్-చాండిల్ సెక్టార్లోని దాని కార్యకలాపాలను అసన్సోల్తో అనుసంధానించింది. ఈ అన్ని మార్గాలతో అసన్సోల్ ఒక ప్రధాన రైల్వే కూడలిగా ఉద్భవించింది.[30] అసన్సోల్లో ఎలక్ట్రిక్ లోకో షెడ్, ఇఎంయు షెడ్ ఉన్నాయి. ఆండాళ్ వద్ద డీజిల్ లోకో షెడ్ ఉంది. సిత్రంపూర్, బరాకర్ వద్ద కాకుండా ఆండాల్ వద్ద పెద్ద గూడ్స్ యార్డును కలిగి ఉంది. తూర్పు రైల్వేలోని అసన్సోల్ విభాగం ప్రతిరోజూ 1,300 వ్యాగన్ల బొగ్గును నిర్వహిస్తుంది.[31]
బర్న్పూర్లోని స్టీల్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా లిమిటెడ్ ఇండియన్ ఐరన్ అండ్ స్టీల్ ప్లాంట్ సంవత్సరానికి 2.5 మిలియన్ టన్నుల ముడి ఉక్కుఉత్పత్తి సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంది.[32] ఇండియన్ ఐరన్ అండ్ స్టీల్ ప్లాంట్ రూ.16,000 కోట్ల పెట్టుబడితో ఆధునీకరణ, విస్తరణ కార్యక్రమం అమలు చేసింది [33] 2015 నాటికి, ఆధునికీకరణ కోసం పెట్టుబడి అప్పటి వరకు పశ్చిమ బెంగాల్లో అతిపెద్ద పెట్టుబడిగా ఉంది.[34] 1918లో స్థాపించబడిన, ఇండియన్ ఐరన్ అండ్ స్టీల్ కంపెనీ 2006లో స్టీల్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియాలో విలీనం చేసింది. దానిని ఇండియన్ ఐరన్ అండ్ స్టీల్ ప్లాంట్గా పేరు మార్చబడింది.[32]
జిల్లాలో ఇంజనీరింగ్, మేనేజ్మెంట్, మెడిసిన్, లా, సైన్స్, ఇతర సాంకేతిక సాధారణ కోర్సులలో విద్యను అందించే అనేక కళాశాలలు ఉన్నాయి.జిల్లాలో కాజీ నజ్రుల్ విశ్వవిద్యాలయం మాత్రమే ఉంది.జిల్లా లోని కొన్ని ప్రసిద్ధ సంస్థలు: