బిన్నీ యాంగా (జూలై 7, 1958 - సెప్టెంబరు 3, 2015) ఒక భారతీయ సామాజిక కార్యకర్త, భారత జాతీయ ప్రణాళికా సంఘం సభ్యురాలు[1], అరుణాచల్ ప్రదేశ్ కేంద్రంగా ఉన్న ఒక ప్రభుత్వేతర సంస్థ అయిన ఓజు వెల్ఫేర్ అసోసియేషన్ (ఓడబ్ల్యుఎ) వ్యవస్థాపకురాలు, సమాజంలోని బలహీన వర్గాల సంక్షేమం కోసం పనిచేస్తూ, బాల్యవివాహాలు వంటి సామాజిక అనారోగ్యాలకు వ్యతిరేకంగా ప్రచారం చేశారు. బలవంతపు వివాహం, వరకట్నం.[2] 2012 లో భారత ప్రభుత్వం ఆమెను నాల్గవ అత్యున్నత భారతీయ పౌర పురస్కారం పద్మశ్రీతో సత్కరించింది. [3]
బిన్ని యాంగా 1958 జూలై 7 న భారత రాష్ట్రమైన అరుణాచల్ ప్రదేశ్ లో లోయర్ సుబన్సిరి జిల్లాలో మాజీ రాజకీయ సహాయకురాలు దివంగత బిన్నీ జైపు, సాంప్రదాయ చేనేత పునరుద్ధరణకు కృషి చేసిన బిన్నీ యాన్యలకు వారి ఇద్దరు కుమార్తెలలో పెద్దదిగా, చిన్నది అరుణాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్ర మహిళా కమిషన్ ప్రస్తుత చైర్మన్ గుమ్రి రింగుకు జన్మించారు. [4]ఆమె రాజస్థాన్ లోని బనస్థలి విద్యాపీఠ్ లో తన విద్యాభ్యాసాన్ని పూర్తి చేసింది, ఆమె విద్యార్థి దశలో, ఆల్ సుబన్ సిరి జిల్లా బాలికల సంక్షేమ సంఘం అనే బాలికల వేదికను ఏర్పాటు చేసింది. చదువు పూర్తయిన తరువాత ఉపాధ్యాయురాలిగా తన వృత్తిని ప్రారంభించింది. ఈ కాలంలో, ఆమె 1979 లో వయోజన విద్య, నర్సరీ కేంద్రాన్ని, తరువాత, నిరుపేద బాలికల కోసం షెల్టర్ హోమ్ను ఏర్పాటు చేసింది. [5]1987 లో, యాంగా అరుణాచల్ పోలీస్ ఫోర్స్లో చేరారు, 1987 లో మొదటి బ్యాచ్ మహిళా అధికారులను చేర్చారు. [6]పోలీసు శాఖలో ఒక సంవత్సరం మాత్రమే పనిచేసిన తరువాత, ఆమె 1988 లో రాజీనామా చేసి పూర్తికాల ప్రాతిపదికన సామాజిక సేవలోకి ప్రవేశించింది.
బిన్నీ యాంగా 2007లో గర్భాశయ ముఖద్వార క్యాన్సర్ తో బాధపడుతున్నప్పటికీ తన కార్యకలాపాలను కొనసాగించింది. [7]ఆమె అరుణాచల్ ప్రదేశ్ లోని నహర్లగున్ లో నివసిస్తుంది, 200 మంది కార్మికులకు ఉపాధి కల్పించే ఓజు క్రాఫ్ట్ సెంటర్[8] అనే చిన్న సంస్థను కలిగి ఉంది. [9] ఆమె 2015 సెప్టెంబరు 3 న మరణించింది.[10]
బిన్నీ యాంగా 1979లో ప్రారంభించిన వయోజన విద్య, నర్సరీ కేంద్రాన్ని 1988లో ఓజు వెల్ఫేర్ అసోసియేషన్ (ఓడబ్ల్యూఏ) పేరుతో సొసైటీగా రిజిస్టర్ చేశారు.[11][12] ఈ కేంద్రం సంవత్సరాలుగా పెద్ద నిష్పత్తిలో ఒక సంస్థగా అభివృద్ధి చెందింది, ఇది అనేక విభాగాలను కవర్ చేస్తుంది, ప్రతి ఒక్కటి ఒక నిర్దిష్ట ప్రయోజనాన్ని అందిస్తుంది. ఓడబ్ల్యూఏ సెప్పాలో 100 మంది బాలురు, బాలికలతో ఉచిత విద్యాసంస్థ, శిశు గ్రేహ్, 150 మంది అనాథ పిల్లల వసతి గృహం, షార్ట్ స్టే హోమ్, 45 మంది నిరుపేద బాలికలు లేదా మహిళలకు వసతి కల్పించే సామర్థ్యం కలిగిన తాత్కాలిక నివాస స్థలం, వర్కింగ్ ఉమెన్స్ హాస్టల్, ఫ్యామిలీ కౌన్సిలింగ్ సెంటర్, ఉమెన్ హెల్ప్ లైన్ నిర్వహిస్తోంది. వారు తవాంగ్ జిల్లాలోని జంగ్ వద్ద బాలికల పాఠశాల, కస్తూర్బా గాంధీ బాలికా విద్యాలయం, సిబిఎస్ఇ సిలబస్ను అనుసరించే మాధ్యమిక పాఠశాల, వృత్తి శిక్షణా కేంద్రాన్ని కూడా నడుపుతున్నారు. ఓడబ్ల్యుఎ తన ప్రాంగణంలో కేంద్ర ప్రభుత్వ సంస్థలు, జన శిక్షా సంస్థాన్, స్టేట్ రిసోర్స్ సెంటర్లను నిర్వహిస్తుంది.[13][14]
యాంగా ఆరోగ్యం, ఇతర సమస్యలపై సామాజిక అవగాహన ప్రచారాలు, సెమినార్లను నిర్వహించింది, భారతదేశం సాంప్రదాయ హస్తకళల ప్రోత్సాహంలో కూడా పాల్గొంది, దీని కోసం ఆమె హిమ్గిరి మల్టీ-పర్పస్ కో-ఆపరేటివ్ సొసైటీని స్థాపించారు, ఇది గ్రామీణ చేతివృత్తుల కోసం మార్కెటింగ్ ఏజెన్సీ. ఈ సంఘం యు.కె, దక్షిణాఫ్రికా, భూటాన్ వంటి దేశాలలో అనేక జాతీయ, అంతర్జాతీయ ప్రదర్శనలలో పాల్గొంది. [15]
బిన్నీ యాంగా భారత జాతీయ ప్రణాళికా సంఘం మాజీ సభ్యురాలు, మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ (భారతదేశం) పరిధిలోని నోడల్ ఏజెన్సీలైన జన శిక్షా సంస్థాన్, అరుణాచల్ ప్రదేశ్ స్టేట్ రిసోర్స్ సెంటర్ లకు అధ్యక్ష బాధ్యతలు నిర్వహించారు. నేషనల్ లిటరసీ మిషన్ అథారిటీ, ఖాదీ అండ్ విలేజ్ ఇండస్ట్రీస్ కమిషన్ కార్యనిర్వాహక కమిటీలలో సభ్యురాలిగా ఉన్నారు. అరుణాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్ర మహిళా కమిషన్, ట్రైబల్ కోఆపరేటివ్ మార్కెటింగ్ డెవలప్మెంట్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (ట్రైఫెడ్), (గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ), ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఎంటర్ప్రెన్యూర్షిప్, గౌహతి, జిల్లా గ్రామీణ ఆరోగ్య మిషన్, యుపియా సభ్యురాలిగా కూడా పనిచేశారు. ఆమె హిమ్గిరి మల్టీపర్పస్ కోఆపరేటివ్ సొసైటీ లిమిటెడ్, నహర్లగన్, అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ఉమెన్స్ వాలంటరీ అసోసియేషన్కు కార్యదర్శిగా ఉన్నారు. ఆమె ముస్కాన్ సొసైటీ, పాపుమ్ పరే జువెనైల్ జస్టిస్ బోర్డ్, రామ కృష్ణ మిషన్ హాస్పిటల్, ఇటానగర్, కంట్రీ ఉమెన్ అసోలలో సభ్యురాలిగా ఉన్నారు.
బిన్నీ యాంగా 2000లో డాక్టర్ దుర్గా బాయి దేశ్ ముఖ్ అవార్డును, 2009-10లో ఛాంబరు ఆఫ్ స్మాల్ ఇండస్ట్రీ అసోసియేషన్స్ నుంచి కోసియా ఎంటర్ ప్రెన్యూర్ అవార్డును అందుకున్నారు. ఎన్సిడిసి అవార్డు ఆఫ్ కోఆపరేటివ్ ఎక్సలెన్స్ గ్రహీత,[16] యాంగా 2012 లో నేషనల్ ట్రైబల్ అవార్డు[17], ఇఫ్కో సహకారిత రత్న అవార్డును అందుకున్నారు. అదే సంవత్సరం, భారత ప్రభుత్వం ఆమెకు నాల్గవ అత్యున్నత భారతీయ పౌర పురస్కారం పద్మశ్రీని ప్రదానం చేసింది. 2013లో ఈస్టర్న్ పనోరమా మ్యాగజైన్ ఆమెకు అచీవర్స్ అవార్డును ప్రదానం చేసింది.