భారత బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ

బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ న్యూఢిల్లీలో ప్రధాన కార్యాలయం కలిగిన భారత ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ.^[1]

బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ భారతదేశంలోని బొగ్గు &లిగ్నైట్ నిల్వలను అన్వేషించడం, ప్రభుత్వ యాజమాన్యంలోని కార్పొరేషన్ కోల్ ఇండియా లిమిటెడ్, దాని అనుబంధ సంస్థలు, నైవేలి లిగ్నైట్ కార్పొరేషన్ ద్వారా బొగ్గు ఉత్పత్తి, సరఫరా, పంపిణీ & ధరలకు సంబంధించినది.^[2][3]

తెలంగాణ ప్రభుత్వంతో జాయింట్ వెంచర్‌గా ఉన్న ప్రభుత్వ రంగ సంస్థ అయిన సింగరేణి కాలరీస్ కంపెనీలో కేంద్ర ప్రభుత్వ 49 శాతం ఈక్విటీ భాగస్వామ్యాన్ని బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ నిర్వహిస్తుంది. ఇందులో ఈక్విటీని తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం (51%) మరియు భారత ప్రభుత్వం పాక్షికంగా కలిగి ఉన్నాయి.^[4][5]

బొగ్గు శాఖ మంత్రులు

#	ఫోటో	పేరు	పదవీకాలం			ప్రధాన మంత్రి	పార్టీ
1		బిజూ పట్నాయక్	30 జూలై 1979	14 జనవరి 1980	168 రోజులు	చరణ్ సింగ్	జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)
2		ABA ఘనీ ఖాన్ చౌదరి	16 జనవరి 1980	15 జనవరి 1982	1 సంవత్సరం, 364 రోజులు	ఇందిరా గాంధీ	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
3		ND తివారీ	2 సెప్టెంబర్ 1982	6 సెప్టెంబర్ 1982	4 రోజులు
4		వసంత్ సాఠే	31 డిసెంబర్ 1984	25 సెప్టెంబర్ 1985	268 రోజులు	రాజీవ్ గాంధీ
5		PA సంగ్మా (స్వతంత్ర బాధ్యత)	21 జూన్ 1991	18 జనవరి 1993	1 సంవత్సరం, 211 రోజులు	పివి నరసింహారావు
6		అజిత్ కుమార్ పంజా (స్వతంత్ర బాధ్యత)	18 జనవరి 1993	13 సెప్టెంబర్ 1995	2 సంవత్సరాలు, 238 రోజులు
7		జగదీష్ టైట్లర్ (స్వతంత్ర బాధ్యతలు)	15 సెప్టెంబర్ 1995	16 మే 1996	244 రోజులు
8		అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి	16 మే 1996	1 జూన్ 1996	16 రోజులు	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి	భారతీయ జనతా పార్టీ
9		ఎస్ఆర్ బొమ్మై	1 జూన్ 1996	29 జూన్ 1996	28 రోజులు	హెచ్‌డి దేవెగౌడ	జనతాదళ్
10		కాంతి సింగ్ (స్వతంత్ర ఛార్జ్)	29 జూన్ 1996	10 జనవరి 1998	1 సంవత్సరం, 195 రోజులు	దేవెగౌడ I. K. గుజ్రాల్
11		ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్	10 జనవరి 1998	19 మార్చి 1998	68 రోజులు	ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్
12		దిలీప్ రే (స్వతంత్ర బాధ్యత)	19 మార్చి 1998	13 అక్టోబర్ 1999	1 సంవత్సరం, 208 రోజులు	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి	బిజు జనతా దళ్
13		NT షణ్ముగం (స్వతంత్ర బాధ్యత)	27 మే 2000	7 ఫిబ్రవరి 2001	256 రోజులు		పట్టాలి మక్కల్ కట్చి
14		సయ్యద్ షానవాజ్ హుస్సేన్ (స్వతంత్ర బాధ్యత)	8 ఫిబ్రవరి 2001	1 సెప్టెంబర్ 2001	205 రోజులు		భారతీయ జనతా పార్టీ
15		రామ్ విలాస్ పాశ్వాన్	1 సెప్టెంబర్ 2001	29 ఏప్రిల్ 2002	240 రోజులు		జనతాదళ్ (యునైటెడ్)
(8)		అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి	29 ఏప్రిల్ 2002	1 జూలై 2002	63 రోజులు		భారతీయ జనతా పార్టీ
16		ఎల్‌కే అద్వానీ	1 జూలై 2002	26 ఆగస్టు 2002	56 రోజులు
17		ఉమాభారతి	26 ఆగస్టు 2002	29 జనవరి 2003	156 రోజులు
18		కరియ ముండా	29 జనవరి 2003	9 జనవరి 2004	345 రోజులు
19		మమతా బెనర్జీ	9 జనవరి 2004	22 మే 2004	134 రోజులు		ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్
20		శిబు సోరెన్	22 మే 2004	24 జూలై 2004	63 రోజులు	మన్మోహన్ సింగ్	జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా
21		మన్మోహన్ సింగ్	24 జూలై 2004	27 నవంబర్ 2004	126 రోజులు		భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
(20)		శిబు సోరెన్	27 నవంబర్ 2004	2 మార్చి 2005	95 రోజులు		జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా
(21)		మన్మోహన్ సింగ్	2 మార్చి 2005	29 జనవరి 2006	333 రోజులు		భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
(20)		శిబు సోరెన్	29 జనవరి 2006	29 నవంబర్ 2006	304 రోజులు		జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా
(21)		మన్మోహన్ సింగ్	29 నవంబర్ 2006	22 మే 2009	2 సంవత్సరాలు, 174 రోజులు		భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
22		శ్రీప్రకాష్ జైస్వాల్ ( 19-జనవరి-2011 వరకు స్వతంత్ర బాధ్యతలు )	22 మే 2009	26 మే 2014	5 సంవత్సరాలు, 4 రోజులు
23		పీయూష్ గోయల్ ( 3-సెప్టెంబర్-2017 వరకు స్వతంత్ర బాధ్యతలు ) మోదీ ఐ	26 మే 2014	30 మే 2019	5 సంవత్సరాలు, 4 రోజులు	నరేంద్ర మోదీ	భారతీయ జనతా పార్టీ
24		ప్రహ్లాద్ జోషి మోడీ II	30 మే 2019	10 జూన్ 2024	5 సంవత్సరాలు, 80 రోజులు
25		జి. కిషన్ రెడ్డి మోడీ III	10 జూన్ 2024	అధికారంలో ఉంది	69 రోజులు

సహాయ  మంత్రుల జాబితా

బొగ్గు శాఖ రాష్ట్ర మంత్రులు

రాష్ట్ర మంత్రి	ఫోటో	రాజకీయ పార్టీ		పదం		సంవత్సరాలు
హరిభాయ్ పార్థిభాయ్ చౌదరి మోదీ ఐ		భారతీయ జనతా పార్టీ		3 సెప్టెంబర్ 2017	30 మే 2019	1 సంవత్సరం, 269 రోజులు
రావుసాహెబ్ దాన్వే మోడీ II				7 జూలై 2021	10 జూన్ 2024	2 సంవత్సరాలు, 339 రోజులు
సతీష్ చంద్ర దూబే మోడీ III				10 జూన్ 2024	అధికారంలో ఉంది	69 రోజులు

సంస్థలు

కేంద్ర ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు

• కోల్ ఇండియా ^[6]
• నెయ్వేలి లిగ్నైట్ కార్పొరేషన్ ^[6]

చట్టబద్ధమైన సంస్థలు

• కోల్ మైన్స్ ప్రావిడెంట్ ఫండ్ ఆర్గనైజేషన్ (CMPFO)^[6]
• కోల్ మైన్స్ వెల్ఫేర్ ఆర్గనైజేషన్^[6]
• చెల్లింపుల కమిషనర్^[6]
• కోల్ కంట్రోలర్స్ ఆర్గనైజేషన్ (CCO)^[6]

విధులు & బాధ్యతలు

భారతదేశంలో బొగ్గు లిగ్నైట్ నిల్వల అభివృద్ధి మరియు దోపిడీకి బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ బాధ్యత వహిస్తుంది. కాలానుగుణంగా సవరించబడిన భారత ప్రభుత్వ (వ్యాపార కేటాయింపు) నియమాలు, 1961 ప్రకారం వారి సబ్జెక్ట్‌లకు సంబంధించిన PSUలతో సహా అనుబంధిత మరియు సబ్-ఆర్డినేట్ లేదా ఇతర సంస్థలతో సహా మంత్రిత్వ శాఖకు కేటాయించబడిన సబ్జెక్టులు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:

• భారతదేశంలో కోకింగ్ బొగ్గు, నాన్-కోకింగ్ కోల్, లిగ్నైట్ నిక్షేపాల అన్వేషణ, అభివృద్ధి
• బొగ్గు ఉత్పత్తి, సరఫరా, పంపిణీ, ధరలకు సంబంధించిన అన్ని విషయాలు
• డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ స్టీల్ (ISPAT విభాగ్) బాధ్యత వహించే బొగ్గు వాషరీల అభివృద్ధి మరియు నిర్వహణ
• బొగ్గు యొక్క తక్కువ-ఉష్ణోగ్రత కార్బొనైజేషన్, బొగ్గు నుండి సింథటిక్ ఆయిల్ ఉత్పత్తి
• బొగ్గు గనుల నిర్వహణ (పరిరక్షణ మరియు అభివృద్ధి) చట్టం, 1974 (28 ఆఫ్ 1974)
• కోల్ మైన్స్ ప్రావిడెంట్ ఫండ్ ఆర్గనైజేషన్
• కోల్ మైన్స్ వెల్ఫేర్ ఆర్గనైజేషన్
• బొగ్గు గనుల ప్రావిడెంట్ ఫండ్, ఇతర కేటాయింపు చట్టం, 1948 (46 ఆఫ్ 1948) నిర్వహణ
• బొగ్గు గనుల కార్మిక సంక్షేమ నిధి చట్టం, 1947 అడ్మినిస్ట్రేషన్ (32 ఆఫ్ 1947)
• గనుల చట్టం, 1952 (32 ఆఫ్ 1952) ప్రకారం కోక్, బొగ్గుపై ఎక్సైజ్ సుంకం విధించడం, వసూలు చేయడం, గనుల నుండి ఉత్పత్తి చేసి పంపడం, రెస్క్యూ ఫండ్ నిర్వహణ
• అడ్మినిస్ట్రేషన్ ఆఫ్ ది కోల్ బేరింగ్ ఏరియాస్ (సముపార్జన , అభివృద్ధి) చట్టం, 1957 (20 ఆఫ్ 1957)^[6]

మూలాలు

1. "Contact Us". Archived from the original on 17 October 2013. Retrieved 17 October 2013.
2. "CIL". Archived from the original on 17 October 2013. Retrieved 17 October 2013.
3. "NLC". Archived from the original on 2013-10-17.
4. "SCCL". Archived from the original on 17 October 2013. Retrieved 17 October 2013.
5. "Official Website Ministry of Coal(India)". Archived from the original on 27 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
6. "Official Website Ministry of Coal(India)". Archived from the original on 27 December 2014. Retrieved 3 December 2014.