భారత బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ

బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ న్యూఢిల్లీలో ప్రధాన కార్యాలయం కలిగిన భారత ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ.^[1]

బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ భారతదేశంలోని బొగ్గు &లిగ్నైట్ నిల్వలను అన్వేషించడం, ప్రభుత్వ యాజమాన్యంలోని కార్పొరేషన్ కోల్ ఇండియా లిమిటెడ్, దాని అనుబంధ సంస్థలు, నైవేలి లిగ్నైట్ కార్పొరేషన్ ద్వారా బొగ్గు ఉత్పత్తి, సరఫరా, పంపిణీ & ధరలకు సంబంధించింది.^[2][3]

తెలంగాణ ప్రభుత్వంతో జాయింట్ వెంచర్‌గా ఉన్న ప్రభుత్వ రంగ సంస్థ అయిన సింగరేణి కాలరీస్ కంపెనీలో కేంద్ర ప్రభుత్వ 49 శాతం ఈక్విటీ భాగస్వామ్యాన్ని బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ నిర్వహిస్తుంది. ఇందులో ఈక్విటీని తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం (51%) మరియు భారత ప్రభుత్వం పాక్షికంగా కలిగి ఉన్నాయి.^[4][5]

బొగ్గు శాఖ మంత్రులు

#	ఫోటో	పేరు	పదవీకాలం			ప్రధాన మంత్రి	పార్టీ
1		బిజూ పట్నాయక్	1979 జూలై 30	1980 జనవరి 14	168 రోజులు	చరణ్ సింగ్	జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)
2		ABA ఘనీ ఖాన్ చౌదరి	1980 జనవరి 16	1982 జనవరి 15	1 సంవత్సరం, 364 రోజులు	ఇందిరా గాంధీ	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
3		ND తివారీ	1982 సెప్టెంబరు 2	1982 సెప్టెంబరు 6	4 రోజులు
4		వసంత్ సాఠే	1984 డిసెంబరు 31	1985 సెప్టెంబరు 25	268 రోజులు	రాజీవ్ గాంధీ
5		PA సంగ్మా (స్వతంత్ర బాధ్యత)	1991 జూన్ 21	1993 జనవరి 18	1 సంవత్సరం, 211 రోజులు	పివి నరసింహారావు
6		అజిత్ కుమార్ పంజా (స్వతంత్ర బాధ్యత)	1993 జనవరి 18	1995 సెప్టెంబరు 13	2 సంవత్సరాలు, 238 రోజులు
7		జగదీష్ టైట్లర్ (స్వతంత్ర బాధ్యతలు)	1995 సెప్టెంబరు 15	1996 మే 16	244 రోజులు
8		అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి	1996 మే 16	1996 జూన్ 1	16 రోజులు	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి	భారతీయ జనతా పార్టీ
9		ఎస్ఆర్ బొమ్మై	1996 జూన్ 1	1996 జూన్ 29	28 రోజులు	హెచ్‌డి దేవెగౌడ	జనతాదళ్
10		కాంతి సింగ్ (స్వతంత్ర ఛార్జ్)	1996 జూన్ 29	1998 జనవరి 10	1 సంవత్సరం, 195 రోజులు	దేవెగౌడ I. K. గుజ్రాల్
11		ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్	1998 జనవరి 10	1998 మార్చి 19	68 రోజులు	ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్
12		దిలీప్ రే (స్వతంత్ర బాధ్యత)	1998 మార్చి 19	1999 అక్టోబరు 13	1 సంవత్సరం, 208 రోజులు	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి	బిజు జనతా దళ్
13		NT షణ్ముగం (స్వతంత్ర బాధ్యత)	2000 మే 27	2001 ఫిబ్రవరి 7	256 రోజులు		పట్టాలి మక్కల్ కట్చి
14		సయ్యద్ షానవాజ్ హుస్సేన్ (స్వతంత్ర బాధ్యత)	2001 ఫిబ్రవరి 8	2001 సెప్టెంబరు 1	205 రోజులు		భారతీయ జనతా పార్టీ
15		రామ్ విలాస్ పాశ్వాన్	2001 సెప్టెంబరు 1	2002 ఏప్రిల్ 29	240 రోజులు		జనతాదళ్ (యునైటెడ్)
(8)		అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి	2002 ఏప్రిల్ 29	2002 జూలై 1	63 రోజులు		భారతీయ జనతా పార్టీ
16		ఎల్‌కే అద్వానీ	2002 జూలై 1	2002 ఆగస్టు 26	56 రోజులు
17		ఉమాభారతి	2002 ఆగస్టు 26	2003 జనవరి 29	156 రోజులు
18		కరియ ముండా	2003 జనవరి 29	2004 జనవరి 9	345 రోజులు
19		మమతా బెనర్జీ	2004 జనవరి 9	2004 మే 22	134 రోజులు		ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్
20		శిబు సోరెన్	2004 మే 22	2004 జూలై 24	63 రోజులు	మన్మోహన్ సింగ్	జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా
21		మన్మోహన్ సింగ్	2004 జూలై 24	2004 నవంబరు 27	126 రోజులు		భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
(20)		శిబు సోరెన్	2004 నవంబరు 27	2005 మార్చి 2	95 రోజులు		జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా
(21)		మన్మోహన్ సింగ్	2005 మార్చి 2	2006 జనవరి 29	333 రోజులు		భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
(20)		శిబు సోరెన్	2006 జనవరి 29	2006 నవంబరు 29	304 రోజులు		జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా
(21)		మన్మోహన్ సింగ్	2006 నవంబరు 29	2009 మే 22	2 సంవత్సరాలు, 174 రోజులు		భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
22		శ్రీప్రకాష్ జైస్వాల్ ( 19-జనవరి-2011 వరకు స్వతంత్ర బాధ్యతలు )	2009 మే 22	2014 మే 26	5 సంవత్సరాలు, 4 రోజులు
23		పీయూష్ గోయల్ ( 3-సెప్టెంబర్-2017 వరకు స్వతంత్ర బాధ్యతలు ) మోదీ ఐ	2014 మే 26	2019 మే 30	5 సంవత్సరాలు, 4 రోజులు	నరేంద్ర మోదీ	భారతీయ జనతా పార్టీ
24		ప్రహ్లాద్ జోషి మోడీ II	2019 మే 30	2024 జూన్ 10	5 సంవత్సరాలు, 80 రోజులు
25		జి. కిషన్ రెడ్డి మోడీ III	2024 జూన్ 10	అధికారంలో ఉంది	69 రోజులు

సహాయ  మంత్రుల జాబితా

బొగ్గు శాఖ రాష్ట్ర మంత్రులు

రాష్ట్ర మంత్రి	ఫోటో	రాజకీయ పార్టీ		పదం		సంవత్సరాలు
హరిభాయ్ పార్థిభాయ్ చౌదరి మోదీ ఐ		భారతీయ జనతా పార్టీ		2017 సెప్టెంబరు 3	2019 మే 30	1 సంవత్సరం, 269 రోజులు
రావుసాహెబ్ దాన్వే మోడీ II				2021 జూలై 7	2024 జూన్ 10	2 సంవత్సరాలు, 339 రోజులు
సతీష్ చంద్ర దూబే మోడీ III				2024 జూన్ 10	అధికారంలో ఉంది	69 రోజులు

సంస్థలు

కేంద్ర ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు

• కోల్ ఇండియా ^[5]
• నెయ్వేలి లిగ్నైట్ కార్పొరేషన్ ^[5]

చట్టబద్ధమైన సంస్థలు

• కోల్ మైన్స్ ప్రావిడెంట్ ఫండ్ ఆర్గనైజేషన్ (CMPFO) ^[5]
• కోల్ మైన్స్ వెల్ఫేర్ ఆర్గనైజేషన్^[5]
• చెల్లింపుల కమిషనర్^[5]
• కోల్ కంట్రోలర్స్ ఆర్గనైజేషన్ (CCO) ^[5]

విధులు & బాధ్యతలు

భారతదేశంలో బొగ్గు లిగ్నైట్ నిల్వల అభివృద్ధి మరియు దోపిడీకి బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ బాధ్యత వహిస్తుంది. కాలానుగుణంగా సవరించబడిన భారత ప్రభుత్వ (వ్యాపార కేటాయింపు) నియమాలు, 1961 ప్రకారం వారి సబ్జెక్ట్‌లకు సంబంధించిన PSUలతో సహా అనుబంధిత మరియు సబ్-ఆర్డినేట్ లేదా ఇతర సంస్థలతో సహా మంత్రిత్వ శాఖకు కేటాయించబడిన సబ్జెక్టులు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:

• భారతదేశంలో కోకింగ్ బొగ్గు, నాన్-కోకింగ్ కోల్, లిగ్నైట్ నిక్షేపాల అన్వేషణ, అభివృద్ధి
• బొగ్గు ఉత్పత్తి, సరఫరా, పంపిణీ, ధరలకు సంబంధించిన అన్ని విషయాలు
• డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ స్టీల్ (ISPAT విభాగ్) బాధ్యత వహించే బొగ్గు వాషరీల అభివృద్ధి మరియు నిర్వహణ
• బొగ్గు యొక్క తక్కువ-ఉష్ణోగ్రత కార్బొనైజేషన్, బొగ్గు నుండి సింథటిక్ ఆయిల్ ఉత్పత్తి
• బొగ్గు గనుల నిర్వహణ (పరిరక్షణ మరియు అభివృద్ధి) చట్టం, 1974 (28 ఆఫ్ 1974)
• కోల్ మైన్స్ ప్రావిడెంట్ ఫండ్ ఆర్గనైజేషన్
• కోల్ మైన్స్ వెల్ఫేర్ ఆర్గనైజేషన్
• బొగ్గు గనుల ప్రావిడెంట్ ఫండ్, ఇతర కేటాయింపు చట్టం, 1948 (46 ఆఫ్ 1948) నిర్వహణ
• బొగ్గు గనుల కార్మిక సంక్షేమ నిధి చట్టం, 1947 అడ్మినిస్ట్రేషన్ (32 ఆఫ్ 1947)
• గనుల చట్టం, 1952 (32 ఆఫ్ 1952) ప్రకారం కోక్, బొగ్గుపై ఎక్సైజ్ సుంకం విధించడం, వసూలు చేయడం, గనుల నుండి ఉత్పత్తి చేసి పంపడం, రెస్క్యూ ఫండ్ నిర్వహణ
• అడ్మినిస్ట్రేషన్ ఆఫ్ ది కోల్ బేరింగ్ ఏరియాస్ (సముపార్జన, అభివృద్ధి) చట్టం, 1957 (20 ఆఫ్ 1957) ^[5]

మూలాలు

1. "Contact Us". Archived from the original on 17 October 2013. Retrieved 17 October 2013.
2. "CIL". Archived from the original on 17 October 2013. Retrieved 17 October 2013.
3. "NLC". Archived from the original on 2013-10-17.
4. "SCCL". Archived from the original on 17 October 2013. Retrieved 17 October 2013.
5. "Official Website Ministry of Coal(India)". Archived from the original on 27 December 2014. Retrieved 3 December 2014.