భారత సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖ

Ministry of Culture (India)
Branch of Government of India
Ministry of Culture
సంస్థ అవలోకనం
అధికార పరిధి	Government of India
ప్రధాన కార్యాలయం	C-wing Shastri Bhawan New Delhi
వార్ర్షిక బడ్జెట్	₹3,399.65 crore (US$430 million) (2023-24 est.)[1]
Ministers responsible	Gajendra Singh Shekhawat, Cabinet Minister Rao Inderjit Singh, Minister of State

సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖ అనేది భారత ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ , ఇది భారతదేశ కళ & సంస్కృతిని పరిరక్షించడం, ప్రోత్సహించడం. గజేంద్ర సింగ్ షెకావత్ ప్రస్తుత సాంస్కృతిక శాఖ మంత్రి. ఇటీవల ప్రభుత్వం ఈ మంత్రిత్వ శాఖ కింద నేషనల్ మిషన్ ఆన్ లైబ్రరీస్ ఇండియాను ఏర్పాటు చేసింది.^[2][3]

సంస్థ

• అనుబంధ కార్యాలయాలు
  • ఆర్కియాలజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా
  • సెంట్రల్ సెక్రటేరియట్ లైబ్రరీ
  • నేషనల్ ఆర్కైవ్స్ ఆఫ్ ఇండియా
• సబార్డినేట్ కార్యాలయాలు
  • ఆంత్రోపోలాజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా , కోల్‌కతా
  • సెంట్రల్ రిఫరెన్స్ లైబ్రరీ , కోల్‌కతా
  • నేషనల్ రీసెర్చ్ లాబొరేటరీ ఫర్ కన్జర్వేషన్ ఆఫ్ కల్చరల్ ప్రాపర్టీ, లక్నో
  • నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్, న్యూఢిల్లీ
  • నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్, ముంబై
  • నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్, బెంగళూరు
  • నేషనల్ లైబ్రరీ ఆఫ్ ఇండియా , కోల్‌కతా
  • నేషనల్ మ్యూజియం, న్యూఢిల్లీ
• స్వయంప్రతిపత్త సంస్థలు
  • నేషనల్ మిషన్ ఫర్ మాన్యుస్క్రిప్ట్స్ , ఢిల్లీ
  • అలహాబాద్ మ్యూజియం , ప్రయాగ్‌రాజ్
  • ఏషియాటిక్ సొసైటీ , కోల్‌కతా
  • సెంట్రల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ బౌద్ధ అధ్యయనాలు , జమ్మూ మరియు కాశ్మీర్
  • సెంట్రల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హయ్యర్ టిబెటన్ స్టడీస్ (CIHTS)
  • సెంటర్ ఫర్ కల్చరల్ రిసోర్సెస్ అండ్ ట్రైనింగ్ , న్యూ ఢిల్లీ
  • ఢిల్లీ పబ్లిక్ లైబ్రరీ , ఢిల్లీ
  • గాంధీ స్మృతి మరియు దర్శన్ సమితి, న్యూఢిల్లీ
  • ఇండియన్ మ్యూజియం , కోల్‌కతా
  • ఇందిరా గాంధీ నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ ఆర్ట్స్ (IGNCA), న్యూఢిల్లీ
  • ఇందిరా గాంధీ రాష్ట్రీయ మానవ సంగ్రహాలయ , భోపాల్
  • కళాక్షేత్ర ఫౌండేషన్ , తిరువాన్మియూర్, చెన్నై
  • ఖుదా బక్ష్ ఓరియంటల్ పబ్లిక్ లైబ్రరీ , పాట్నా
  • లలిత కళా అకాడమీ , న్యూఢిల్లీ
  • మౌలానా అబుల్ కలాం ఆజాద్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఏషియన్ స్టడీస్ (MAKAIAS), కోల్‌కతా
  • నేషనల్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ సైన్స్ మ్యూజియమ్స్ , కోల్‌కతా
  • నేషనల్ మ్యూజియం ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ది హిస్టరీ ఆఫ్ ఆర్ట్, కన్జర్వేషన్ అండ్ మ్యూజియాలజీ (NMIHACM), ఢిల్లీ
  • నేషనల్ స్కూల్ ఆఫ్ డ్రామా , న్యూఢిల్లీ
  • నవ నలంద మహావిహార , నలంద , బీహార్
  • నెహ్రూ మెమోరియల్ మ్యూజియం అండ్ లైబ్రరీ , న్యూఢిల్లీ ( తీన్ మూర్తి భవన్ )
  • రాజా రామ్ మోహన్ రాయ్ లైబ్రరీ ఫౌండేషన్, కోల్‌కతా , పశ్చిమ బెంగాల్ సొసైటీస్ రిజిస్ట్రేషన్ యాక్ట్, 1961^[4]
  • రజా లైబ్రరీ , రాంపూర్
  • సాహిత్య అకాడమీ (SA), న్యూఢిల్లీ
  • సాలార్ జంగ్ మ్యూజియం , హైదరాబాద్
  • సంగీత నాటక అకాడమీ (SNA), న్యూఢిల్లీ
  • సరస్వతి మహల్ లైబ్రరీ , తంజావూరు
  • విక్టోరియా మెమోరియల్ హాల్ , కోల్‌కతా
• జోనల్ సాంస్కృతిక కేంద్రాలు ( భారతదేశంలోని సాంస్కృతిక మండలాల ఆధారంగా )
  • తూర్పు జోనల్ కల్చరల్ సెంటర్ , కోల్‌కతా
  • నార్త్ సెంట్రల్ జోన్ కల్చరల్ సెంటర్ , అలహాబాద్
  • నార్త్ ఈస్ట్ జోన్ కల్చరల్ సెంటర్
  • నార్త్ జోన్ కల్చరల్ సెంటర్
  • సౌత్ సెంట్రల్ జోన్ కల్చరల్ సెంటర్ , నాగ్‌పూర్
  • సౌత్ జోన్ కల్చర్ సెంటర్ , తంజావూరు , తమిళనాడు
  • వెస్ట్ జోన్ కల్చరల్ సెంటర్

మంత్రుల జాబితా

కేబినెట్ మంత్రులు

• గమనిక: MoS, I/C – రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత)

నం.	ఫోటో	మంత్రి (జనన-మరణ) నియోజకవర్గం	పదవీకాలం			రాజకీయ పార్టీ	మంత్రిత్వ శాఖ	ప్రధాన మంత్రి
			నుండి	కు	కాలం
1		అనంత్ కుమార్ (1959–2018) బెంగళూరు సౌత్ ఎంపీ	13 అక్టోబర్ 1999	1 సెప్టెంబర్ 2001	1 సంవత్సరం, 323 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	వాజ్‌పేయి III	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
2		మేనకా గాంధీ (జననం 1956) పిలిభిత్ ఎంపీ (MoS, I/C)	1 సెప్టెంబర్ 2001	18 నవంబర్ 2001	78 రోజులు
3		జగ్మోహన్ (1927–2021) న్యూఢిల్లీ ఎంపీ	18 నవంబర్ 2001	22 మే 2004	2 సంవత్సరాలు, 186 రోజులు
4		జైపాల్ రెడ్డి (1942–2018) మిర్యాలగూడ ఎంపీ	23 మే 2004	29 జనవరి 2006	1 సంవత్సరం, 251 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్	మన్మోహన్ ఐ	మన్మోహన్ సింగ్
5		అంబికా సోని (జననం 1942) పంజాబ్ ఎంపీ (రాజ్యసభ)	29 జనవరి 2006	22 మే 2009	3 సంవత్సరాలు, 113 రోజులు
6		మన్మోహన్ సింగ్ (జననం 1932) అస్సాం ఎంపీ (రాజ్యసభ) (ప్రధాని)	22 మే 2009	19 జనవరి 2011	1 సంవత్సరం, 242 రోజులు		మన్మోహన్ II
7		సెల్జా కుమారి (జననం 1962) అంబాలా ఎంపీ	19 జనవరి 2011	28 అక్టోబర్ 2012	1 సంవత్సరం, 283 రోజులు
8		చంద్రేష్ కుమారి కటోచ్ (జననం 1944) జోధ్‌పూర్ ఎంపీ	28 అక్టోబర్ 2012	26 మే 2014	1 సంవత్సరం, 210 రోజులు
9		శ్రీపాద్ నాయక్ (జననం 1952) ఉత్తర గోవా ఎంపీ (MoS, I/C)	26 మే 2014	9 నవంబర్ 2014	167 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	మోదీ ఐ	నరేంద్ర మోదీ
10		మహేష్ శర్మ (జననం 1959) గౌతమ్ బుద్ధ నగర్ (MoS, I/C) ఎంపీ	9 నవంబర్ 2014	30 మే 2019	4 సంవత్సరాలు, 202 రోజులు
11		ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్ (జననం 1960) దామోహ్ (MoS, I/C) కొరకు MP	31 మే 2019	7 జూలై 2021	2 సంవత్సరాలు, 37 రోజులు		మోడీ II
12		జి. కిషన్ రెడ్డి (జననం 1964) సికింద్రాబాద్ ఎంపీ	7 జూలై 2021	11 జూన్ 2024	3 సంవత్సరాలు, 44 రోజులు
13		గజేంద్ర సింగ్ షెకావత్ (జననం 1967) జోధ్‌పూర్ ఎంపీ	11 జూన్ 2024	అధికారంలో ఉంది	70 రోజులు		మోడీ III

సహాయ మంత్రులు

ఫోటో	మంత్రి (జనన-మరణ) నియోజకవర్గం	పదవీకాలం			రాజకీయ పార్టీ	మంత్రిత్వ శాఖ	ప్రధాన మంత్రి
		నుండి	కు	కాలం
	కాంతి సింగ్ (జననం 1957) అర్రా ఎంపీ	6 ఏప్రిల్ 2008	22 మే 2009	1 సంవత్సరం, 46 రోజులు	రాష్ట్రీయ జనతా దళ్	మన్మోహన్ ఐ	మన్మోహన్ సింగ్
	అర్జున్ రామ్ మేఘ్వాల్ (జననం 1953) బికనీర్ ఎంపీ	7 జూలై 2021	11 జూన్ 2024	2 సంవత్సరాలు, 340 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	మోడీ II	నరేంద్ర మోదీ
	మీనాక్షి లేఖి (జననం 1967) న్యూఢిల్లీ ఎంపీ
	రావ్ ఇంద్రజిత్ సింగ్ (జననం 1951) గుర్గావ్ ఎంపీ	11 జూన్ 2024				మోడీ III

మూలాలు

1. "The annual outlay for Ministry of Culture in FY 2023-24 increased by 12.97% to Rs. 3,399.65 Crore".
2. "About : NML". Archived from the original on 1 November 2012. Retrieved 28 October 2012.
3. "In 7 years, Modi govt brought back 198 ancient artefacts from abroad". October 2021.
4. "About RRRLF". Archived from the original on 11 September 2013. Retrieved 11 May 2014.