భారత సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖ

Ministry of Culture (India)
Branch of Government of India
Ministry of Culture
సంస్థ అవలోకనం
అధికార పరిధి Government of India
ప్రధాన కార్యాలయం C-wing
Shastri Bhawan
New Delhi
వార్షిక బడ్జెట్ ₹3,399.65 crore (US$430 million) (2023-24 est.)[1]
Ministers responsible Gajendra Singh Shekhawat, Cabinet Minister
Rao Inderjit Singh, Minister of State

సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖ అనేది భారత ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ, ఇది భారతదేశ కళ & సంస్కృతిని పరిరక్షించడం, ప్రోత్సహించడం. గజేంద్ర సింగ్ షెకావత్ ప్రస్తుత సాంస్కృతిక శాఖ మంత్రి. ఇటీవల ప్రభుత్వం ఈ మంత్రిత్వ శాఖ కింద నేషనల్ మిషన్ ఆన్ లైబ్రరీస్ ఇండియాను ఏర్పాటు చేసింది.[2][3]

సంస్థ

[మార్చు]
  • అనుబంధ కార్యాలయాలు
    • ఆర్కియాలజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా
    • సెంట్రల్ సెక్రటేరియట్ లైబ్రరీ
    • నేషనల్ ఆర్కైవ్స్ ఆఫ్ ఇండియా
  • సబార్డినేట్ కార్యాలయాలు
    • ఆంత్రోపోలాజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా, కోల్‌కతా
    • సెంట్రల్ రిఫరెన్స్ లైబ్రరీ, కోల్‌కతా
    • నేషనల్ రీసెర్చ్ లాబొరేటరీ ఫర్ కన్జర్వేషన్ ఆఫ్ కల్చరల్ ప్రాపర్టీ, లక్నో
    • నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్, న్యూఢిల్లీ
    • నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్, ముంబై
    • నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్, బెంగళూరు
    • నేషనల్ లైబ్రరీ ఆఫ్ ఇండియా, కోల్‌కతా
    • నేషనల్ మ్యూజియం, న్యూఢిల్లీ
  • స్వయంప్రతిపత్త సంస్థలు
    • నేషనల్ మిషన్ ఫర్ మాన్యుస్క్రిప్ట్స్, ఢిల్లీ
    • అలహాబాద్ మ్యూజియం, ప్రయాగ్‌రాజ్
    • ఏషియాటిక్ సొసైటీ, కోల్‌కతా
    • సెంట్రల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ బౌద్ధ అధ్యయనాలు, జమ్మూ మరియు కాశ్మీర్
    • సెంట్రల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హయ్యర్ టిబెటన్ స్టడీస్ (CIHTS)
    • సెంటర్ ఫర్ కల్చరల్ రిసోర్సెస్ అండ్ ట్రైనింగ్, న్యూ ఢిల్లీ
    • ఢిల్లీ పబ్లిక్ లైబ్రరీ, ఢిల్లీ
    • గాంధీ స్మృతి మరియు దర్శన్ సమితి, న్యూఢిల్లీ
    • ఇండియన్ మ్యూజియం, కోల్‌కతా
    • ఇందిరా గాంధీ నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ ఆర్ట్స్ (IGNCA), న్యూఢిల్లీ
    • ఇందిరా గాంధీ రాష్ట్రీయ మానవ సంగ్రహాలయ, భోపాల్
    • కళాక్షేత్ర ఫౌండేషన్, తిరువాన్మియూర్, చెన్నై
    • ఖుదా బక్ష్ ఓరియంటల్ పబ్లిక్ లైబ్రరీ, పాట్నా
    • లలిత కళా అకాడమీ, న్యూఢిల్లీ
    • మౌలానా అబుల్ కలాం ఆజాద్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఏషియన్ స్టడీస్ (MAKAIAS), కోల్‌కతా
    • నేషనల్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ సైన్స్ మ్యూజియమ్స్, కోల్‌కతా
    • నేషనల్ మ్యూజియం ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ది హిస్టరీ ఆఫ్ ఆర్ట్, కన్జర్వేషన్ అండ్ మ్యూజియాలజీ (NMIHACM), ఢిల్లీ
    • నేషనల్ స్కూల్ ఆఫ్ డ్రామా, న్యూఢిల్లీ
    • నవ నలంద మహావిహార, నలంద, బీహార్
    • నెహ్రూ మెమోరియల్ మ్యూజియం అండ్ లైబ్రరీ, న్యూఢిల్లీ ( తీన్ మూర్తి భవన్ )
    • రాజా రామ్ మోహన్ రాయ్ లైబ్రరీ ఫౌండేషన్, కోల్‌కతా, పశ్చిమ బెంగాల్ సొసైటీస్ రిజిస్ట్రేషన్ యాక్ట్, 1961[4]
    • రజా లైబ్రరీ, రాంపూర్
    • సాహిత్య అకాడమీ (SA), న్యూఢిల్లీ
    • సాలార్ జంగ్ మ్యూజియం, హైదరాబాద్
    • సంగీత నాటక అకాడమీ (SNA), న్యూఢిల్లీ
    • సరస్వతి మహల్ లైబ్రరీ, తంజావూరు
    • విక్టోరియా మెమోరియల్ హాల్, కోల్‌కతా
  • జోనల్ సాంస్కృతిక కేంద్రాలు ( భారతదేశంలోని సాంస్కృతిక మండలాల ఆధారంగా )
    • తూర్పు జోనల్ కల్చరల్ సెంటర్, కోల్‌కతా
    • నార్త్ సెంట్రల్ జోన్ కల్చరల్ సెంటర్, అలహాబాద్
    • నార్త్ ఈస్ట్ జోన్ కల్చరల్ సెంటర్
    • నార్త్ జోన్ కల్చరల్ సెంటర్
    • సౌత్ సెంట్రల్ జోన్ కల్చరల్ సెంటర్, నాగ్‌పూర్
    • సౌత్ జోన్ కల్చర్ సెంటర్, తంజావూరు, తమిళనాడు
    • వెస్ట్ జోన్ కల్చరల్ సెంటర్

మంత్రుల జాబితా

[మార్చు]

కేబినెట్ మంత్రులు

[మార్చు]
  • గమనిక: MoS, I/C – రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత)
నం. ఫోటో మంత్రి

(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం

పదవీకాలం రాజకీయ పార్టీ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రధాన మంత్రి
నుండి కు కాలం
1 అనంత్ కుమార్

(1959–2018) బెంగళూరు సౌత్ ఎంపీ

1999 అక్టోబరు 13 2001 సెప్టెంబరు 1 1 సంవత్సరం, 323 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ వాజ్‌పేయి III అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
2 మేనకా గాంధీ

(జననం 1956) పిలిభిత్ ఎంపీ (MoS, I/C)

2001 సెప్టెంబరు 1 2001 నవంబరు 18 78 రోజులు
3 జగ్మోహన్

(1927–2021) న్యూఢిల్లీ ఎంపీ

2001 నవంబరు 18 2004 మే 22 2 సంవత్సరాలు, 186 రోజులు
4 జైపాల్ రెడ్డి

(1942–2018) మిర్యాలగూడ ఎంపీ

2004 మే 23 2006 జనవరి 29 1 సంవత్సరం, 251 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మన్మోహన్ ఐ మన్మోహన్ సింగ్
5 అంబికా సోని

(జననం 1942) పంజాబ్ ఎంపీ (రాజ్యసభ)

2006 జనవరి 29 2009 మే 22 3 సంవత్సరాలు, 113 రోజులు
6 మన్మోహన్ సింగ్

(జననం 1932) అస్సాం ఎంపీ (రాజ్యసభ) (ప్రధాని)

2009 మే 22 2011 జనవరి 19 1 సంవత్సరం, 242 రోజులు మన్మోహన్ II
7 సెల్జా కుమారి

(జననం 1962) అంబాలా ఎంపీ

2011 జనవరి 19 2012 అక్టోబరు 28 1 సంవత్సరం, 283 రోజులు
8 చంద్రేష్ కుమారి కటోచ్

(జననం 1944) జోధ్‌పూర్ ఎంపీ

2012 అక్టోబరు 28 2014 మే 26 1 సంవత్సరం, 210 రోజులు
9 శ్రీపాద్ నాయక్

(జననం 1952) ఉత్తర గోవా ఎంపీ (MoS, I/C)

2014 మే 26 2014 నవంబరు 9 167 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ మోదీ ఐ నరేంద్ర మోదీ
10 మహేష్ శర్మ

(జననం 1959) గౌతమ్ బుద్ధ నగర్ (MoS, I/C) ఎంపీ

2014 నవంబరు 9 2019 మే 30 4 సంవత్సరాలు, 202 రోజులు
11 ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్

(జననం 1960) దామోహ్ (MoS, I/C) కొరకు MP

2019 మే 31 2021 జూలై 7 2 సంవత్సరాలు, 37 రోజులు మోడీ II
12 జి. కిషన్ రెడ్డి

(జననం 1964) సికింద్రాబాద్ ఎంపీ

2021 జూలై 7 2024 జూన్ 11 3 సంవత్సరాలు, 44 రోజులు
13 గజేంద్ర సింగ్ షెకావత్

(జననం 1967) జోధ్‌పూర్ ఎంపీ

2024 జూన్ 11 అధికారంలో ఉంది 70 రోజులు మోడీ III

సహాయ మంత్రులు

[మార్చు]
ఫోటో మంత్రి

(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం

పదవీకాలం రాజకీయ పార్టీ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రధాన మంత్రి
నుండి కు కాలం
కాంతి సింగ్

(జననం 1957) అర్రా ఎంపీ

2008 ఏప్రిల్ 6 2009 మే 22 1 సంవత్సరం, 46 రోజులు రాష్ట్రీయ జనతా దళ్ మన్మోహన్ ఐ మన్మోహన్ సింగ్
అర్జున్ రామ్ మేఘ్వాల్

(జననం 1953) బికనీర్ ఎంపీ

2021 జూలై 7 2024 జూన్ 11 2 సంవత్సరాలు, 340 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ మోడీ II నరేంద్ర మోదీ
మీనాక్షి లేఖి

(జననం 1967) న్యూఢిల్లీ ఎంపీ

రావ్ ఇంద్రజిత్ సింగ్

(జననం 1951) గుర్గావ్ ఎంపీ

2024 జూన్ 11 మోడీ III

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "The annual outlay for Ministry of Culture in FY 2023-24 increased by 12.97% to Rs. 3,399.65 Crore".
  2. ↑ "About : NML". Archived from the original on 1 November 2012. Retrieved 28 October 2012.
  3. ↑ "In 7 years, Modi govt brought back 198 ancient artefacts from abroad". October 2021.
  4. ↑ "About RRRLF". Archived from the original on 11 September 2013. Retrieved 11 May 2014.