భారత సైన్స్ , టెక్నాలజీ మంత్రిత్వ శాఖ
| Ministry of Science and Technology | |
|---|---|
| |
| Branch of Government of India | |
| |
| Ministry of Science & Technology | |
| Central అవలోకనం | |
| స్థాపనం | May 1971 |
| అధికార పరిధి | Government of India |
| ప్రధాన కార్యాలయం | New Delhi |
| వార్షిక బడ్జెట్ | ₹16,361 crore (US$2.0 billion) (2023-24 est.) |
| Minister responsible | Narendra Modi |
సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ మంత్రిత్వ శాఖ అనేది భారతదేశంలో సైన్స్ & టెక్నాలజీకి సంబంధించిన నియమాలు, నిబంధనలు & చట్టాల సూత్రీకరణ, నిర్వహణకు బాధ్యత వహించే భారత ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ.
సంస్థ
[మార్చు]మంత్రిత్వ శాఖ కింది విభాగాలను కలిగి ఉంది:
బయోటెక్నాలజీ విభాగం
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ బయోటెక్నాలజీ స్వయంప్రతిపత్త సంస్థలు
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఇమ్యునాలజీ , ఢిల్లీ
- నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ సెల్ సైన్స్ , పూణే
- నేషనల్ బ్రెయిన్ రీసెర్చ్ సెంటర్ , మనేసర్
- కలాం ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హెల్త్ టెక్నాలజీ , విశాఖపట్నం
- సెంటర్ ఫర్ DNA ఫింగర్‌ప్రింటింగ్ & డయాగ్నోస్టిక్స్ , హైదరాబాద్
- ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ బయోసోర్సెస్ అండ్ సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్, ఇంఫాల్
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ప్లాంట్ జీనోమ్ రీసెర్చ్, ఢిల్లీ
- ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ స్టెమ్ సెల్ బయాలజీ అండ్ రీజెనరేటివ్ మెడిసిన్, బెంగళూరు
- ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ లైఫ్ సైన్సెస్ , భువనేశ్వర్
- రాజీవ్ గాంధీ సెంటర్ ఫర్ బయోటెక్నాలజీ , తిరువనంతపురం
- ట్రాన్స్లేషనల్ హెల్త్ సైన్స్ & టెక్నాలజీ ఇన్స్టిట్యూట్, ఫరీదాబాద్
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ యానిమల్ బయోటెక్నాలజీ, హైదరాబాద్
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ బయోమెడికల్ జెనోమిక్స్ , కల్యాణి, పశ్చిమ బెంగాల్
ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు
- భారత్ ఇమ్యునోలాజికల్స్ అండ్ బయోలాజికల్స్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్ (BIBCOL), బులంద్‌షహర్ , ఉత్తరప్రదేశ్
- ఇండియన్ వ్యాక్సిన్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్, ఢిల్లీ
- టెక్నాలజీ ప్రమోషన్, డెవలప్‌మెంట్ అండ్ యుటిలైజేషన్ ప్రోగ్రామ్ (TPDU)
- ఇండస్ట్రియల్ R&D ప్రమోషన్ ప్రోగ్రామ్ (IRDPP)
- టెక్నాలజీ డెవలప్‌మెంట్ అండ్ ఇన్నోవేషన్ ప్రోగ్రామ్ (TDIP)
- సాంకేతిక అభివృద్ధి & ప్రదర్శన కార్యక్రమం (TDDP)
- టెక్నోప్రెన్యూర్ ప్రమోషన్ ప్రోగ్రామ్ (TePP)
- సాంకేతిక నిర్వహణ కార్యక్రమం (TMP)
- అంతర్జాతీయ సాంకేతిక బదిలీ కార్యక్రమం (ITTP)
- కన్సల్టెన్సీ ప్రమోషన్ ప్రోగ్రామ్ (CCP)
- టెక్నాలజీ ఇన్ఫర్మేషన్ ఫెసిలిటేషన్ ప్రోగ్రామ్ (TIFP)
- మహిళల కోసం సాంకేతిక అభివృద్ధి వినియోగ కార్యక్రమం (TDUPW)
- స్వయంప్రతిపత్త సంస్థలు
- కన్సల్టెన్సీ డెవలప్‌మెంట్ సెంటర్ (CDC)
- కౌన్సిల్ ఆఫ్ సైంటిఫిక్ అండ్ ఇండస్ట్రియల్ రీసెర్చ్ (CSIR)
- ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు
- నేషనల్ రీసెర్చ్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ (NRDC)
- సెంట్రల్ ఎలక్ట్రానిక్స్ లిమిటెడ్ (CEL)
- ఆసియన్ అండ్ పసిఫిక్ సెంటర్ ఫర్ ట్రాన్స్‌ఫర్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ (APCTT)
- పరిపాలన
- ఫైనాన్స్
సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విభాగం
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ (భారతదేశం)
- టెక్నాలజీ ఇన్ఫర్మేషన్, ఫోర్‌కాస్టింగ్ & అసెస్‌మెంట్ కౌన్సిల్ (TIFAC)
- విజ్ఞాన్ ప్రసార
- నేషనల్ అక్రిడిటేషన్ బోర్డ్ ఫర్ టెస్టింగ్ అండ్ కాలిబ్రేషన్ లాబొరేటరీస్ (NABL)
- నేషనల్ అట్లాస్ అండ్ థీమాటిక్ మ్యాపింగ్ ఆర్గనైజేషన్ (NATMO), కలకత్తా
- సర్వే ఆఫ్ ఇండియా , డెహ్రాడూన్
- IISc
- IISERలు
- ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ నానో సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ
- ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ మెడికల్ సైన్సెస్ అండ్ టెక్నాలజీ, త్రివేండ్రం
- నేషనల్ క్వాంటం మిషన్ ఇండియా
- వాడియా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హిమాలయన్ జియాలజీ , డెహ్రాడూన్
మంత్రుల జాబితా
[మార్చు]సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ మంత్రి మంత్రిత్వ శాఖకు అధిపతి. ఇది కేంద్ర మంత్రివర్గంలో కీలకమైన కార్యాలయం.[2]
| # | ఫోటో | పేరు | పదవీకాలం | వ్యవధి | ప్రధాన మంత్రి | పార్టీ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
సి. సుబ్రమణ్యం | 1971 మే 2 | 1974 అక్టోబరు 10 | 3 సంవత్సరాలు, 161 రోజులు | ఇందిరా గాంధీ | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |
| 2 | TA పై | 1974 అక్టోబరు 10 | 1975 జనవరి 2 | 84 రోజులు | ||||
| 3 | 
|
ఇందిరా గాంధీ | 1975 జనవరి 2 | 1977 మార్చి 24 | 2 సంవత్సరాలు, 81 రోజులు | |||
| (3) |
|
ఇందిరా గాంధీ | 1980 అక్టోబరు 19 | 1984 అక్టోబరు 31 | 4 సంవత్సరాలు, 12 రోజులు | |||
| 4 | .jpg)
|
రాజీవ్ గాంధీ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 జనవరి 14 | 14 రోజులు | రాజీవ్ గాంధీ | ||
| 5 | .jpg)
|
విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్ | 1989 డిసెంబరు 5 | 1990 నవంబరు 10 | 340 రోజులు | వీపీ సింగ్ | జనతాదళ్ | |
| 6 | 
|
చంద్ర శేఖర్ | 1990 నవంబరు 10 | 1991 జూన్ 21 | 223 రోజులు | చంద్ర శేఖర్ | సమాజ్‌వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ) | |
| 7 | (2).jpg)
|
పివి నరసింహారావు | 1991 జూన్ 21 | 1996 మే 16 | 4 సంవత్సరాలు, 330 రోజులు | పివి నరసింహారావు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |
| 8 | .jpg)
|
అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి | 1996 మే 16 | 1996 జూన్ 1 | 16 రోజులు | అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి | భారతీయ జనతా పార్టీ | |
| 9 | 
|
హెచ్‌డి దేవెగౌడ | 1996 జూన్ 1 | 1996 జూన్ 29 | 28 రోజులు | దేవెగౌడ | జనతాదళ్ | |
| 10 | 
|
యోగిందర్ కె అలగ్
(స్వతంత్ర బాధ్యత) |
1996 జూన్ 29 | 1998 మార్చి 19 | 1 సంవత్సరం, 263 రోజులు | దేవెగౌడ
IK గుజ్రాల్ |
స్వతంత్రుడు | |
| 11 | 
|
మురళీ మనోహర్ జోషి | 1998 మార్చి 19 | 2004 మే 22 | 6 సంవత్సరాలు, 64 రోజులు | అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి | భారతీయ జనతా పార్టీ | |
| 12 | 
|
కపిల్ సిబల్
(29-జనవరి-2006 వరకు స్వతంత్ర బాధ్యతలు) |
2004 మే 23 | 2009 మే 22 | 4 సంవత్సరాలు, 364 రోజులు | మన్మోహన్ సింగ్ | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |
| 13 | 
|
పృథ్వీరాజ్ చవాన్
(స్వతంత్ర బాధ్యత) |
2009 మే 28 | 2010 నవంబరు 10 | 1 సంవత్సరం, 166 రోజులు | |||
| (12) |
|
కపిల్ సిబల్ | 2010 నవంబరు 10 | 2011 జనవరి 19 | 70 రోజులు | |||
| 14 | 
|
పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 2011 జనవరి 19 | 2011 జూలై 12 | 174 రోజులు | |||
| 15 | 
|
విలాస్‌రావ్ దేశ్‌ముఖ్ | 2011 జూలై 12 | 2012 ఆగస్టు 10 | 1 సంవత్సరం, 29 రోజులు | |||
| 16 | 
|
వాయలార్ రవి | 2012 ఆగస్టు 14 | 2012 అక్టోబరు 28 | 79 రోజులు | |||
| 17 | 
|
జైపాల్ రెడ్డి | 2012 అక్టోబరు 28 | 2014 మే 26 | 1 సంవత్సరం, 210 రోజులు | |||
| 18 | 
|
డా. జితేంద్ర సింగ్
(స్వతంత్ర బాధ్యత) |
2014 మే 26 | 2014 నవంబరు 9 | 167 రోజులు | నరేంద్ర మోదీ | భారతీయ జనతా పార్టీ | |
| 19 | 
|
హర్షవర్ధన్ | 2014 నవంబరు 9 | 2021 జూలై 7 | 6 సంవత్సరాలు, 240 రోజులు | |||
| (18) |
|
డా. జితేంద్ర సింగ్
(స్వతంత్ర బాధ్యత) |
2021 జూలై 7 | |||||
సహాయ మంత్రుల జాబితా
[మార్చు]| సహాయ మంత్రి | ఫోటో | పార్టీ | పదవీకాలం | సంవత్సరాలు | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| సంతోష్ కుమార్ గంగ్వార్ | భారతీయ జనతా పార్టీ | 1999 అక్టోబరు 13 | 1999 నవంబరు 22 | 40 రోజులు | ||
| బాచి సింగ్ రావత్ | 1999 నవంబరు 22 | 2004 మే 22 | 4 సంవత్సరాలు, 182 రోజులు | |||
| సుజనా చౌదరి | .jpg)
|
తెలుగుదేశం పార్టీ | 2014 నవంబరు 9 | 2018 మార్చి 8 | 3 సంవత్సరాలు, 119 రోజులు | |
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Department of Scientific & Industrial Research Official website.
- ↑ "India.gov.in Council of Ministers". New Delhi: Govt of India. 2012-10-28. Retrieved 2012-11-04.