విద్యా నివాస్ మిశ్రా

విద్యా నివాస్ మిశ్రా (జనవరి 28, 1926 - ఫిబ్రవరి 14, 2005) భారతీయ పండితురాలు, హిందీ-సంస్కృత సాహితీవేత్త, పాత్రికేయురాలు. ఆయనకు పద్మభూషణ్ పురస్కారం లభించింది.

డాక్టర్ విద్యానివాస్ మిశ్రాను డాక్టర్ అర్చన ద్వివేది ఇంటర్వ్యూ చేస్తున్నారు

జీవితం

[మార్చు]

1926 జనవరి 14న ఉత్తరప్రదేశ్ లోని గోరఖ్ పూర్ జిల్లా పకర్దిహాలో జన్మించారు. అలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయం, గోరఖ్ పూర్ విశ్వవిద్యాలయాలలో విద్యాభ్యాసం చేశారు. ప్రయాగ్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి సంస్కృతంలో ఎం.ఎ చేసిన తరువాత అతను ప్రఖ్యాత పండితుడు రాహుల్ సాంకృత్యాయన్ మార్గదర్శకత్వంలో హిందీ నిఘంటువును సంకలనం చేసే పనిలో నిమగ్నమయ్యాడు.[1] [2]

హిందీ, సంస్కృత భాషలలో పండితుడైన ఆయన రచయిత కూడా. హిందీ, ఇంగ్లిష్ భాషల్లో వందకు పైగా పుస్తకాలను రచించి, సంపాదకత్వం వహించి, అనువదించారు. పలు పత్రికలకు, పత్రికలకు సంపాదకత్వం వహించారు. రెండు పర్యాయాలు హిందీ సాహిత్య సమ్మేళనానికి అధ్యక్షుడిగా, సాహిత్య పరిషత్ చైర్మన్ గా పనిచేశారు.

కాలిఫోర్నియా, వాషింగ్టన్ విశ్వవిద్యాలయాల్లో విజిటింగ్ ప్రొఫెసర్ గా, ఆగ్రాలోని కులపతి మున్షీ హిందీ విద్యాపీఠ్ డైరెక్టర్ గా పనిచేశారు. కాశీ విద్యాపీఠం, సంపూర్ణానంద్ సంస్కృత విశ్వవిద్యాలయాలకు ఉపకులపతిగా పనిచేశారు. ప్రముఖ హిందీ దినపత్రిక నవభారత్ టైమ్స్ కు ఎడిటర్ ఇన్ చీఫ్ గా చాలా ఏళ్లు పనిచేశారు.

సాహిత్య రంగంలో ఆయన చేసిన అమూల్యమైన సేవలకు గాను భారత ప్రభుత్వం మొదట పద్మశ్రీ, ఆ తర్వాత పద్మభూషణ్ పురస్కారాలతో సత్కరించింది. భారతీయ జ్ఞానపీఠం ఏర్పాటు చేసిన మూర్తిదేవి బహుమతి గ్రహీత. సాహిత్య అకాడెమీలో సీనియర్ సభ్యుడైన ఆయన అనేక సాహిత్య, సామాజిక సంస్థలకు మార్గదర్శకులుగా నిలిచారు. హిందూ మతం ఎన్సైక్లోపీడియాను తీసుకురావాలనే ప్రతిష్టాత్మక ప్రాజెక్టుతో అతను సన్నిహితంగా సంబంధం కలిగి ఉన్నాడు. ఆయన ముఖ్య పోషకుడిగా ఉన్న హిందీ మాస సాహిత్య అమృత్ భారతదేశంలోని ఉత్తమ సాహిత్య పత్రికలలో ఒకటి.[3] [4]

రాజ్యసభకు నామినేటెడ్ సభ్యుడిగా ఉన్నారు. 2005 ఫిబ్రవరి 14న డియోరియా నుంచి వారణాసి వెళ్తుండగా జరిగిన రోడ్డు ప్రమాదంలో మరణించారు.

మూలాలు

[మార్చు]

బాహ్య లింకులు

[మార్చు]
  1. ↑ "Brief Biodata" (PDF). Rajya Sabha Secretariat, New Delhi.
  2. ↑ Jitendar Awasthi (10 April 2005). "Prose writer with poetic flair". Tribune India. Retrieved 18 December 2015.
  3. ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 అక్టోబరు 2015. Retrieved 21 July 2015.
  4. ↑ "Encyclopedia of Hinduism (Set of 11 Volumes)". Exotic India Art. 2015. Retrieved 19 September 2015.