వైకుంఠభాయ్ మెహతా | |
|---|---|
| జననం | 26 అక్టోబర్ 1891 |
| మరణం | 27 అక్టోబర్ 1964 |
| మహారాష్ట్ర స్టేట్ కోఆపరేటివ్ బ్యాంక్, ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్(ఐ.ఎన్.సి.) | |
| ఉద్యమం | భారత సహకార ఉద్యమం |
వైకుంఠభాయ్ లల్లూభాయ్ మెహతా (అక్టోబరు 26, 1891 - అక్టోబరు 27, 1964) భారత సహకారోద్యమానికి మార్గదర్శక నాయకుడు. వైకుంఠభాయ్ బొంబాయి ప్రెసిడెన్సీలోని భావ్ నగర్ లో జన్మించాడు. వైకుంఠభాయ్ బాంబే స్టేట్ కోఆపరేటివ్ బ్యాంక్, ప్రస్తుతం మహారాష్ట్ర స్టేట్ కోఆపరేటివ్ బ్యాంక్ చీఫ్ ఎగ్జిక్యూటివ్ గా సుమారు 35 సంవత్సరాల పాటు నిర్విరామంగా సేవలందించారు. అప్పటి బొంబాయి రాష్ట్ర ఆర్థిక, సహకార శాఖ మంత్రిగా, ఖాదీ, గ్రామీణ పరిశ్రమల కమిషన్ కు తొలి చైర్మన్ గా పనిచేశారు. [1]
సహకార విద్య, శిక్షణ కోసం వైకుంఠభాయ్ మెహతా చేసిన కృషి మార్గదర్శకమైనది, పునాది. "సహకార శిక్షణ అనేది కేవలం ఒక ముందస్తు అవసరం మాత్రమే కాదు, సహకార కార్యకలాపాల శాశ్వత షరతు". సహకార రంగంలో ఆయన చేసిన కృషితో ప్రభావితమైన అనేక మంది నాయకులు; మహారాష్ట్ర మార్గదర్శకుడు యశ్వంత్ రావ్ చవాన్, అమూల్ ఇండియా చైర్మన్ డాక్టర్ వర్గీస్ కురియన్, మహారాష్ట్ర సహకార నాయకుడు గులాబ్రావ్ పాటిల్ వంటి అనేక మంది నాయకులు భారతదేశంలో సహకార ఉద్యమాన్ని మరింత ముందుకు తీసుకెళ్లారు.[2]
గొప్ప సహకార నాయకుడు, తత్వవేత్తకు నివాళిగా, జ్ఞాపకార్థం, జాతీయ ఇన్స్టిట్యూట్ కు వైకుంఠ మెహతా నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ కోఆపరేటివ్ మేనేజ్మెంట్ (వామ్నికామ్) అని పేరు పెట్టారు. వైకుంఠ మెహతా నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ కో-ఆపరేటివ్ మేనేజ్మెంట్ (వామ్నికామ్) సహకార ఉద్యమానికి మేధో నాడీ కేంద్రంగా రూపొందించబడింది, వివిధ సహకార సంస్థలు, ప్రభుత్వ విభాగాలు, ఇతర జాతీయ సంస్థల నిర్వహణ అభివృద్ధి, శిక్షణ, పరిశోధన, కన్సల్టెన్సీ అవసరాలను తీర్చడానికి 50 సంవత్సరాలకు పైగా అత్యున్నత నిర్వహణ శిక్షణా సంస్థగా పనిచేస్తోంది.
ఇండియన్ కోఆపరేటివ్ మూవ్ మెంట్ తో ఆయన చేసిన కృషికి నివాళిగా నేషనల్ కోఆపరేటివ్ యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా వార్షిక వైకుంఠభాయ్ మెహతా స్మారక ఉపన్యాసాలను న్యూఢిల్లీలో నిర్వహిస్తుంది. [3]