వైదేహి

వైదేహి
Bornవసంతి[1]
(1945-02-12) 12 ఫిబ్రవరి 1945 (age 79)
కుందాపూర్, ఉడిపి, కర్ణాటక, బ్రిటిష్ ఇండియా
Pen nameవైదేహి
Occupationరచయిత
Nationalityఇండియన్
Genreకన్నడ ఫిక్షన్
Notable awardsసాహిత్య అకాడమీ పురస్కారం
2009
Partnerకె.ఎల్. శ్రీనివాస మూర్తి
Children2

వైదేహి పెన్నామే వైదేహిగా పేరొందిన జానకి శ్రీనివాసమూర్తి 1945 ఫిబ్రవరి 12న జన్మించారు. ఆమె భారతీయ స్త్రీవాద రచయిత్రి, ఆధునిక కన్నడ భాషా కల్పన ప్రసిద్ధ రచయిత్రి. వైదేహి భాషలో అత్యంత విజయవంతమైన మహిళా రచయిత్రులలో ఒకరు, ప్రతిష్ఠాత్మక జాతీయ, రాష్ట్ర స్థాయి సాహిత్య పురస్కారాల గ్రహీత. 2009లో ఆమె రచించిన 'క్రౌంచ పక్షిగలు' అనే చిన్న కథల సంకలనానికి కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు లభించింది.[2][3]

జీవితచరిత్ర

[మార్చు]

ప్రారంభ జీవితం

[మార్చు]

వైదేహి 1945 ఫిబ్రవరి 12 న కర్ణాటకలోని ఉడిపి జిల్లాలోని కుందాపుర తాలూకాలో ఎ.వి.ఎన్.హెబ్బార్ (తండ్రి), మహాలక్ష్మి (తల్లి) దంపతులకు జన్మించింది. ఆమె ఒక పెద్ద సాంప్రదాయ బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో పెరిగింది. ఆమె కుందాపురలోని భండార్కర్ కళాశాల నుండి కామర్స్లో బ్యాచిలర్ డిగ్రీని పొందింది. ఆమె తండ్రి న్యాయవాది, తల్లి గృహిణి. ఇంట్లో, కుందాపూర్ కన్నడ అని పిలువబడే కన్నడ మాండలికం మాట్లాడతారు, ఆమె తన రచనలలో కూడా ఈ మాండలికాన్ని ఉపయోగిస్తుంది. అసాధారణ పరిస్థితుల్లో వైదేహి ఆమె కలంపేరుగా మారింది. ఆమె రచనా జీవితం ప్రారంభంలో, ఆమె కన్నడ వారపత్రిక సుధకు ప్రచురణ కోసం ఒక కథను పంపింది, కాని తరువాత ప్రచురణకర్తను కథ కల్పితం కానిది, నిజ జీవిత కథను కలిగి ఉన్నందున ముద్రణకు వెళ్లవద్దని అభ్యర్థించింది. అయితే సంపాదకుడు రచయిత పేరును 'వైదేహి'గా మార్చి ప్రచురణను కొనసాగించారు. ఈ పేరు ఆమె తరువాతి రచనలలో నిలిచిపోవడంతో పాటు ఆమె ప్రజాదరణ పొందింది.[4][5]

వైవాహిక జీవితం

[మార్చు]

వైదేహి 23 ఏళ్ల వయసులో కె.ఎల్.శ్రీనివాసమూర్తిని వివాహం చేసుకుంది. ఈ దంపతులకు నయన కశ్యప్, పల్లవి రావు అనే ఇద్దరు కుమార్తెలు ఉన్నారు. వివాహానంతరం వైదేహి శివమొగ్గకు మకాం మార్చింది. తరువాత కుటుంబం ఉడిపికి, తరువాత మణిపాల్ కు మారింది, అక్కడ ఆమె ప్రస్తుతం నివసిస్తోంది. వైదేహి కుమార్తె నయన కశ్యప్ అనువాదకురాలు, కన్నడ రచయిత్రి, ఆంగ్ల ఉపాధ్యాయురాలు. ఆమె ఐదు నవలలతో సహా వైదేహి రచనలలో కొన్నింటిని ఆంగ్లంలోకి అనువదించారు.

పనులు

[మార్చు]

చిన్న కథల సేకరణ

[మార్చు]
  • మారా గిడా బల్లి (1979)
  • అంతరంగడ పుటగలు (1984)
  • గోలా (1986)
  • సమాజ శాస్త్రజ్ఞేయ తిప్పానిగే (1991)
  • హగ్గా కేట్ (1992)
  • అమ్మచ్చి యెంబా నేనాపు (2000)
  • హగాలు గీచిడా నెంటా
  • క్రౌంచ పక్షిగలు

అందమైన వ్యాసాలు

  • మల్లినాథన్ ధ్యాన (1996)
  • మేజు మట్టు బడగి
  • జత్రు

నవలలు

[మార్చు]
  • అస్ప్రుష్యారు (1992)

కవితల సేకరణ

[మార్చు]
  • టట్టిలు తుగువా హదు
  • బిందు బిండిగే (1990)
  • పారిజాత (1999)
  • హూవా కట్టువ హాడు (2011)

పిల్లల నాటకాలు

[మార్చు]
  • ధామ్ ధూమ్ సుంటరగలి
  • మూకన మక్కలు
  • గోంబే మక్బెత్
  • దానదంగురా
  • నయిమరి నాటక
  • కోటు గుమ్మా
  • జుం ఝామ్ ఆనే మాథు పుట్టా
  • సూర్య బందా
  • అర్ధచంద్ర మితాయి
  • హక్కీ హాడూ
  • సోమరి ఒలియా

జీవితచరిత్ర

[మార్చు]
  • నేనపినంగలాడల్లి ముస్సంజేహోతు (కోట లక్ష్మీనారాయణ జీవితం)
  • సేడియపు నేనపుగాలు- (సేడియపు కృష్ణభట జీవితం)
  • ఇల్లిరాలారే అలిగే హొగాలేర్- (లైఫ్ ఆఫ్ బి. వి. కరంత్)

అనువాదాలు

[మార్చు]
  • భారతీయ మహిలేర స్వతంత్ర హోరాత (కమలాదేవి చట్టోపాధ్యాయ రచించిన "భారత మహిళల స్వాతంత్ర్య పోరాటం" నుండి)
  • బెల్లియా సంకోలేగాలు (మైత్రేయి ముఖోపాధ్యాయ రచించిన "సిల్వర్ షాకిల్స్" నుండి)
  • సూర్య కిన్నరియు (స్వప్న దత్తా "సన్ ఫెయిరీస్" నుండి)
  • సంగీత సంవాద (భాస్కర్ చందావర్కర్ "సంగీతంపై ఉపన్యాసం" నుండి)

అవార్డులు

[మార్చు]

వైదేహి కన్నడలో తన రచనలకు అనేక అవార్డులను గెలుచుకున్నారు.

  • క్రౌంచ పక్షిగలకు సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు (2009)
  • గీతా దేశాయ్ దత్తి నిధి (1985, 1992)
  • కర్ణాటక లేఖకియారా సంఘం ద్వారా అంతరంగడ పుటగలు, బిందు బిండిగే చిత్రాలకు గోల గారికి వర్ధమాన ప్రశస్తి పీఠంచే వర్ధమాన ఉదయోముఖ అవార్డు (1992)
  • హగలు గీతిడా నెంట, అమ్మచ్చియెంబ నేనాపు చిత్రాలకు కథా సంస్థ, న్యూఢిల్లీ వారి కథా పురస్కారం (1992, 1997)
  • అనుపమ అవార్డు (1993)
  • సామజ శాస్త్రజ్ఞ తిప్పనిగె ఈమె ఐదు బాలల నాటకాలకు, మల్లినాథ ధ్యానానికి కర్ణాటక రాష్ట్ర సాహిత్య అకాడమీ పురస్కారం (1993, 1998) లభించింది.
  • అమ్మాచి యెంబా నేనపు చిత్రానికి సాత్యా కామ అవార్డు శాశ్వతీ ట్రస్ట్ వారి సదోదిత పురస్కారం (2001)
  • సుధా వీక్లీ అవార్డ్ ఫర్ అస్ప్రుష్యారు 1997 లో కర్ణాటక ప్రభుత్వం నుండి దాన చింతామణి అత్తిమబ్బే పురస్కారం
  • అత్తిమబ్బే ప్రతిష్ఠాన్ కు అత్తిమబ్బే అవార్డు

ఇవి కూడా చూడండి

[మార్చు]
  • భారతీయ రచయితల జాబితా

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "New Delhi Vaidehi Jess Fernandes Among Central Sahitya Akademi Award Winners". Archived from the original on 5 April 2012. Retrieved 18 February 2010.
  2. ↑ "Five Novellas by Women Writers". Archived from the original on 25 February 2012. Retrieved 18 February 2010.
  3. ↑ "2009 Sahitya Akademi Award list" (PDF). Sahitya Akademi. Retrieved 19 February 2010.
  4. ↑ "A little-known 'Kannada' dialect on the wane". The Hindu. Chennai, India. 20 May 2009. Archived from the original on 25 May 2009.
  5. ↑ "Standing at the threshold". The Hindu. Chennai, India. 1 January 2010. Archived from the original on 2011-06-04.