వైవోన్నే సాండర్స్-మోండేసైర్ (జననం: 9 అక్టోబర్ 1951) ఒక కెనడియన్ మాజీ ట్రాక్ అండ్ ఫీల్డ్ అథ్లెట్. మహిళల పెంటాథ్లాన్, లాంగ్ జంప్, హై జంప్, 400 మీటర్లు, 800 మీటర్లలో ఆమె పోటీపడింది. ఆమె తన కెరీర్లో కెనడా, జమైకా, ఇంగ్లాండ్ తరపున అంతర్జాతీయంగా పోటీ చేసింది.
ఆమె 1971 పాన్ అమెరికన్ గేమ్స్‌లో జమైకా తరపున డబుల్ మెడల్ గెలుచుకుంది, 1974 బ్రిటిష్ కామన్వెల్త్ గేమ్స్‌లో కెనడా తరపున 400 మీటర్ల ఛాంపియన్‌గా నిలిచింది . ఆమె వేసవి ఒలింపిక్స్‌లో రెండుసార్లు పోటీ పడింది : 1972లో జమైకా తరపున, 1976లో కెనడా తరపున.
జమైకాలో జన్మించిన వైవోన్ సాండర్స్ తన ఎనిమిదేళ్ల వయసులో తన కుటుంబంతో ఇంగ్లాండ్‌కు వలస వెళ్ళింది.[1] గ్రేటర్ మాంచెస్టర్‌లోని స్ట్రెట్‌ఫోర్డ్‌లోని గోర్స్ పార్క్ హైస్కూల్‌లో ఉన్నప్పుడు ఆమె టీనేజ్‌లో ట్రాక్, ఫీల్డ్‌లో ప్రతిభను గుర్తించారు.[2] హైజంప్‌లో పోటీపడి 1966, 1967లో జరిగిన ఇంగ్లీష్ స్కూల్స్ అథ్లెటిక్స్ ఛాంపియన్‌షిప్‌లలో ఇంటర్మీడియట్ విభాగంలో గెలిచింది.[3] ఆమె తన ఈవెంట్ల పరిధిని విస్తరించడం ప్రారంభించింది, ఎఎఎ జూనియర్ ఛాంపియన్‌షిప్‌లలో ఆమె 1967లో అండర్-17 హైజంప్ విజేతగా నిలిచింది, తర్వాత 1968లో హైజంప్ పెంటాథ్లాన్ డబుల్‌ను సాధించింది. ఆమె బ్రిటిష్ స్కూల్స్ ఇంటర్నేషనల్ మ్యాచ్‌లో ఇంగ్లాండ్‌కు ప్రాతినిధ్యం వహించింది, 1967, 1968లో హైజంప్‌ను గెలుచుకుంది. ఆమె అంతర్జాతీయ విధులు ఆమెను 1968లో మాంట్రియల్‌కు తీసుకువచ్చాయి, కుటుంబం అదే సంవత్సరం అక్కడికి వెళ్లాలని నిర్ణయించుకుంది.[4]
ఆమె 1970లో మాంట్రియల్ నుండి ఒంటారియోలోని మిల్టన్‌కు వెళ్లి, గ్వెల్ఫ్ లెజియన్ ట్రాక్ క్లబ్‌లో శిక్షణ ప్రారంభించింది. ఆమె ప్రతిభతో పాటు కొంత అవాంఛిత శ్రద్ధ వచ్చింది ,[5][6] ఆమె తరువాత ఇలా వివరించింది: "నేను నగరంలో జాగింగ్ చేస్తున్నప్పుడు నన్ను జాత్యహంకార పేర్లతో కూడా పిలిచేవారు, తెల్లజాతి తల్లిదండ్రులు సమావేశాలలో నన్ను సంప్రదించి వారి కుమార్తెలు గెలవడానికి అనుమతించాలని వేడుకున్నారు". పద్దెనిమిదేళ్ల సాండర్స్ త్వరలోనే కెనడియన్ ట్రాక్ అండ్ ఫీల్డ్ ఛాంపియన్‌షిప్‌లలో హైజంప్, 400 మీటర్లలో జాతీయ టైటిల్ డబుల్ గెలుచుకోవడం ద్వారా ప్రభావం చూపింది . సీనియర్ పోటీలోకి ప్రవేశించిన ఆమె, తన జన్మదేశానికి ప్రాతినిధ్యం వహించాలని నిర్ణయించుకుంది, ఆమె ప్రధాన అరంగేట్రంలో 1970 బ్రిటిష్ కామన్వెల్త్ గేమ్స్‌లో పెంటాథ్లాన్‌లో ఎనిమిదో స్థానంలో నిలిచింది . ఆమె జమైకా మహిళల 4 × 100 మీటర్ల రిలే జట్టు ర్యాంకింగ్స్‌లో ఐదవ స్థానంలో నిలిచింది.[7][8]
1971 లో జరిగిన సెంట్రల్ అమెరికన్, కరేబియన్ ఛాంపియన్‌షిప్స్ ఇన్ అథ్లెటిక్స్‌లో ఆమె మూడు పతకాలు గెలుచుకుంది, 400 మీటర్లు, లాంగ్ జంప్‌లో వ్యక్తిగత కాంస్య పతక విజేత, 4 × 400 మీటర్ల రిలే జట్టుతో బంగారు పతక విజేత . ఆ సంవత్సరం తరువాత పాన్ అమెరికన్ గేమ్స్‌లో మరిన్ని ప్రశంసలు అందుకుంది, అక్కడ ఆమె వ్యక్తిగత, రిలే 400 మీటర్ల ఈవెంట్లలో కాంస్య పతకాలు సాధించింది.[9][10] ఆమె లాంగ్ జంప్‌లో కూడా ఐదవ స్థానంలో నిలిచింది, ఆరు మీటర్లు దాటింది. ఆమె ఒలింపిక్ అరంగేట్రం 1972లో మ్యూనిచ్ గేమ్స్‌లో జరిగింది. ఆమె 400 మీటర్లలో సెమీ-ఫైనలిస్ట్, రూత్ విలియమ్స్, ఉనా మోరిస్, రోజీ ఆల్వుడ్‌లతో సహా రిలే జట్టుతో కలిసి హీట్స్‌లో పరిగెత్తింది .
సాండర్స్ 1972లో కెనడియన్ పౌరసత్వానికి అర్హత సాధించింది, 1973 నుండి ఆమె దత్తత తీసుకున్న ఇంటి కోసం పోటీ పడటం ప్రారంభించింది. ఈ కాలంలోనే ఆమె కెరీర్ అత్యున్నత స్థాయికి చేరుకుంది. 1973 కెనడియన్ ఛాంపియన్‌షిప్‌లలో మూడవ కెనడియన్ జాతీయ టైటిల్‌ను గెలుచుకుంది. జనవరిలో జరిగిన 1974 బ్రిటిష్ కామన్వెల్త్ గేమ్స్‌లో కెనడా తరపున వ్యక్తిగత, రిలే స్ప్రింట్ ఈవెంట్లలో పరుగెత్తడానికి ఆమె ఎంపికైంది, బంగారు పతకాన్ని గెలుచుకోవడానికి 51.67 సెకన్ల కెనడియన్ రికార్డును సాధించింది . ఆ టైటిల్‌ను గెలుచుకున్న ఏకైక కెనడియన్ మహిళగా ఆమె ఇప్పటికీ నిలిచింది, ఆమె పరుగు జీవితకాలపు అత్యుత్తమమని నిరూపించబడింది. ఆమె తన సహచరులతో కలిసి రిలేలో రెండవ పతకాన్ని గెలుచుకుంది, బ్రెండా వాల్ష్, మార్గరెట్ మెక్‌గోవెన్, మౌరీన్ క్రౌలీలతో కలిసి కాంస్య పతకాలను పంచుకుంది . ఆ సంవత్సరం తరువాత ఆమె 600 మీటర్ల దూరం (1:18.4 నిమిషాలకు) ప్రపంచ ఇండోర్ అత్యుత్తమ స్థానాన్ని సంపాదించింది, ఆమె డబ్ల్యుఎఎఎ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో 400 మీటర్ల విజయాన్ని సాధించింది, 1974 డబ్ల్యుఎఎఎ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో ఈ ఈవెంట్‌ను గెలుచుకునే ప్రక్రియలో 51.90 సెకన్ల ఛాంపియన్‌షిప్ రికార్డును నెలకొల్పింది.[2][11][12]
తరువాతి రెండు సంవత్సరాలలో గాయాలు సాండర్స్‌ను ప్రభావితం చేశాయి, 1975లో హెర్నియేటెడ్ బ్యాక్, తరువాత మోకాలి గాయంతో. కెనడా తరపున 1976 వేసవి ఒలింపిక్స్‌లో పోటీ పడటానికి తన పౌరసత్వం, అర్హతను వేగవంతం చేయాలని ఆమె అంతర్జాతీయ ఒలింపిక్ కమిటీకి విజయవంతమైన విజ్ఞప్తిని పొందింది . ఆమె శిక్షణకు అంతరాయం కలగడంతో, ఆమె పోటీలో 1974లో తన అత్యుత్తమ ప్రదర్శనను కోల్పోయింది. ఆమె 800 మీటర్ల మొదటి రౌండ్‌లోనే నిష్క్రమించింది, రిలే ఫైనల్‌లో మార్గరెట్ స్ట్రైడ్, జాయిస్ యాకుబోవిచ్, రాచెల్ కాంప్‌బెల్‌లతో కలిసి ఎనిమిదో స్థానంలో నిలిచింది . ఇది ఆమె పాల్గొనే చివరి ప్రపంచ ఈవెంట్‌గా నిరూపించబడింది.
1976 తర్వాత సాండర్స్ ఫామ్ క్షీణించింది, అయినప్పటికీ ఆమె పోటీలో కొనసాగింది. ఆమె చివరి ప్రధాన టోర్నమెంట్ లిబర్టీ బెల్ క్లాసిక్ - 1980 ఒలింపిక్ బహిష్కరణ కారణంగా జరిగింది - ఇక్కడ ఆమె పాశ్చాత్య-సమలేఖన దేశాలలో అత్యుత్తమమైనది,[13] అమెరికన్ రాబిన్ కాంప్‌బెల్, కెనడాకు చెందిన ఆన్ మాకీ-మోరెల్లిని ఓడించింది . డబ్బు, పనితీరును పెంచే డ్రగ్స్ క్రీడలో కలిగి ఉన్న గొప్ప పాత్ర పట్ల ఆమె భ్రమపడి 1982లో క్రీడ నుండి రిటైర్ అయ్యింది . ఆమె శాస్త్రవేత్త డాక్టర్ రాయ్ మోండెసైర్‌ను వివాహం చేసుకుంది, ఆ దంపతులకు ఇద్దరు పిల్లలు ఉన్నారు. ఆమె తమ్ముడు మార్క్ సాండర్స్ (పోలీస్ అధికారి) 2015లో టొరంటో పోలీస్ సర్వీస్‌కు చీఫ్ అయ్యారు. ఆమె 2014లో అథ్లెటిక్స్ ఒంటారియో హాల్ ఆఫ్ ఫేమ్‌లో చేరారు, కొలరాడోలోని బౌల్డర్‌లో నివసిస్తున్నారు.
| సంవత్సరం | పోటీ | వేదిక | స్థానం | ఈవెంట్ | గమనికలు |
|---|---|---|---|---|---|
| 1970 | బ్రిటిష్ కామన్వెల్త్ క్రీడలు | ఎడిన్‌బర్గ్, స్కాట్లాండ్ | 8వ | పెంటాథ్లాన్ | 4441 పాయింట్లు |
| 5వ | 4 × 100 మీటర్ల రిలే | 45.5 | |||
| 1971 | సిఎసి ఛాంపియన్‌షిప్‌లు | కింగ్స్టన్, జమైకా | 3వ | 400 మీ. | 54.3 |
| 3వ | లాంగ్ జంప్ | 5.65 మీ | |||
| 2వ | 4 × 400 మీటర్ల రిలే | 3:41.0 | |||
| పాన్ అమెరికన్ గేమ్స్ | కాలి, కొలంబియా | 3వ | 400 మీ. | 53.13 | |
| 5వ | లాంగ్ జంప్ | 6.01 మీ | |||
| 3వ | 4 × 400 మీటర్ల రిలే | 3:34.05 | |||
| 1972 | ఒలింపిక్ క్రీడలు | మ్యూనిచ్, పశ్చిమ జర్మనీ | 5వ (సెమీ) | 400 మీ. | 51.93 |
| 5వ (హీట్స్) | 4 × 400 మీటర్ల రిలే | 3:31.89 | |||
| 1974 | బ్రిటిష్ కామన్వెల్త్ క్రీడలు | క్రైస్ట్‌చర్చ్, న్యూజిలాండ్ | 1వ | 400 మీ. | 51.67 |
| 3వ | 4 × 400 మీటర్ల రిలే | 3:33.92 | |||
| 1976 | ఒలింపిక్ క్రీడలు | మాంట్రియల్, కెనడా | 4వ (హీట్స్) | 800 మీ. | 2:03.54 |
| 8వ | 4 × 400 మీటర్ల రిలే | 3:28.91 | |||
| 1980 | లిబర్టీ బెల్ క్లాసిక్ | ఫిలడెల్ఫియా, యునైటెడ్ స్టేట్స్ | 1వ | 800 మీ. | 2:02.34 |