సుమిత్ర చరత్ రామ్
సుమిత్ర చరత్ రామ్ | |
|---|---|
| జననం | 1914 నవంబరు 17 మీరట్ , యునైటెడ్ ప్రావిన్స్‌లు |
| మరణం | 2011 ఆగస్టు 8 (వయసు: 96) |
| వీటికి ప్రసిద్ధి | వ్యవస్థాపకురాలు శ్రీరామ్ భారతీయ కళా కేంద్రం (1952లో స్థాపించబడింది) |
సుమిత్రా చరత్ రామ్ (17 నవంబర్ 1914 - 8 ఆగస్టు 2011) ప్రముఖ భారతీయ కళా పోషకురాలు, ఇంప్రెసారియో, 1952లో స్థాపించబడిన శ్రీరామ్ భారతీయ కళా కేంద్రం (ఎస్.బి.కె.కె.) స్థాపకురాలు. స్వాతంత్ర్యానంతర కాలంలో ప్రదర్శన కళల పునరుద్ధరణలో, ముఖ్యంగా కథక్‌లో ఆమె కీలక పాత్ర పోషించారు, దీనికి ఆమెకు పద్మశ్రీ అవార్డు లభించింది.[1]
ఆమె డిసిఎం శ్రీరామ్ గ్రూప్ చెందిన పారిశ్రామికవేత్త లాలా చరత్ రామ్ భార్య.
ప్రారంభ జీవితం, నేపథ్యం
[మార్చు]ఆమె 1917 దీపావళి రోజున ఉత్తరప్రదేశ్‌లో ఉన్న యునైటెడ్ ప్రావిన్స్‌లోని మీరట్‌లో రాజా జ్వాలా ప్రసాద్, రాణి భాగ్యవతి దంపతులకు జన్మించింది . ఆమె తండ్రి యునైటెడ్ ప్రావిన్స్ (యుపి) కాలువలు, నీటిపారుదల చీఫ్ ఇంజనీర్. ఆమె ఐదుగురు తోబుట్టువులలో చిన్నది: సోదరులు ధరమ్ వీరా, కాంతి వీరా, సత్య వీరా, సోదరీమణులు యశోద, సుశీల.[2]
ఆయన అన్న ధర్మ వీరా (1906-2000) ఐసిఎస్ (1906-2000) లో చేరి భారత ప్రభుత్వ క్యాబినెట్ కార్యదర్శిగా, అలాగే పంజాబ్, పశ్చిమ బెంగాల్, కర్ణాటక రాష్ట్రాలకు గవర్నరుగా పనిచేసింది.
కెరీర్
[మార్చు]లాలా శ్రీరామ్ కుమారుడు లాలా చరత్ రామ్ను వివాహం చేసుకున్న తరువాత, ఆమె క్రమంగా కళకు పోషకుడిగా మారింది. 1947లో రవిశంకర్ సూచన మేరకు ఆమె తన మామ నుండి రూ. 10,000 రుణం తీసుకొని ఢిల్లీలో ఝంకర్ కమిటీని ప్రారంభించారు. భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చినప్పుడు, సంస్థానాలు రద్దు చేయబడ్డాయి, ఇది పెద్ద సంఖ్యలో సంగీతకారులు, నృత్యకారులకు పోషణ లేకుండా చేసింది. ఆ విధంగా రాబోయే సంవత్సరాల్లో, సంగీత కచేరీలు, నృత్య ప్రదర్శనలను నిర్వహించడం ద్వారా ఆ కాలంలోని ప్రముఖ సంగీతకారులు, కళాకారులకు ఝంకర్ ప్రోత్సాహం అందించారు. ఇందులో సిద్దేశ్వరి దేవి, రవిశంకర్, హఫీజ్ అలీ ఖాన్, బాబా అల్లావుద్దీన్ ఖాన్, శంభు మహారాజ్, సుందర్ ప్రసాద్, బిర్జు మహారాజ్, దుర్గాలాల్, అమినుద్దీన్ డాగర్ ఉన్నారు.[2][3]
ఆమె 1952లో శ్రీరామ్ భారతీయ కళా కేంద్ర అనే ప్రదర్శన కళలు, సంగీత పాఠశాలను స్థాపించింది, అక్కడ ఆ కాలంలో ప్రముఖ గురువులు ఉపాధ్యాయులుగా ఉన్నారు, ప్రముఖ శాస్త్రీయ గాయని నీలినా రిప్జిత్ సింగ్, తరువాత నైనా దేవిగా పిలువబడ్డారు, దీనికి దర్శకురాలిగా వ్యవహరించారు. 1950లలో, ఎస్.బి.కె.కె. ఆ కాలంలోని అగ్రశ్రేణి నృత్యకారులు, సంగీతకారులకు, ముఖ్యంగా కథక్ ఘరానాల ప్రముఖ గురువులలో కేంద్ర బిందువుగా నిలిచింది, ఢిల్లీ సాంస్కృతిక పునరుజ్జీవనానికి కేంద్రంగా మారింది, ప్రదర్శన కళలలో కొత్త సృజనాత్మక ఆవిష్కరణలకు కేంద్రంగా మారింది. నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ కథక్ డ్యాన్స్ లేదా కథక్ కేంద్రం మొదట 1955లో శ్రీరామ్ భారతీయ కళా కేంద్రం యొక్క కథక్ విభాగంగా స్థాపించబడింది, తరువాత 1964లో భారతదేశ జాతీయ సంగీతం, నృత్యం, నాటక అకాడమీ అయిన సంగీత నాటక అకాడమీచే స్వాధీనం చేసుకోబడింది.[3][4][5][6]
ఫిబ్రవరి 2011లో, శ్రీ రామ్ భారతీయ కళా కేంద్రం స్థాపించిన మొదటి 'జీవితకాల సాఫల్యం కోసం సుమిత్ర చరత్ రామ్ అవార్డు' పండిట్ బిర్జు మహారాజ్ ప్రదానం చేయబడింది.[7]
అవార్డులు
[మార్చు]కళలకు ఆమె చేసిన కృషికి, 1966లో, భారత ప్రభుత్వం ఆమెకు నాల్గవ అత్యున్నత పౌర గౌరవమైన పద్మశ్రీ అవార్డును ప్రదానం చేసింది.[1]
వ్యక్తిగత జీవితం
[మార్చు]ఆమె భర్త చరత్ రామ్ శ్రీరామ్ పిస్టన్స్, జే ఇంజనీరింగ్, ఉషా ఇంటర్నేషనల్, శ్రీరామ్ ఇండస్ట్రియల్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్ లిమిటెడ్ ( సీఐఇఎల్) వంటి కంపెనీలను నిర్మించారు. ఆయన 89 సంవత్సరాల వయసులో 16 మే 2007న మరణించారు, ఆయన కుమారులు దీపక్, సిద్ధార్థ్,, కుమార్తెలు శోభ, గౌరీ ఉన్నారు. ఆమె మామ లాలా శ్రీరామ్ లేడీ శ్రీరామ్ కాలేజ్ (1956లో స్థాపించబడింది), శ్రీ రామ్ కాలేజ్ ఆఫ్ కామర్స్ (1926లో స్థాపించబడింది) వంటి విద్యా సంస్థలను స్థాపించారు . ఢిల్లీలోని శ్రీరామ్ స్కూల్‌ను లాలా భారత్ రామ్ కుమారుడు అరుణ్ భారత్ రామ్ భార్య మంజు భారత్ రామ్ స్థాపించారు .[8]
ఆమె 96 సంవత్సరాల వయసులో స్వల్ప అనారోగ్యంతో బాధపడుతూ ఆగస్టు 8, 2011న న్యూఢిల్లీలో మరణించింది. ఆమె వందేళ్లు నిండిన సోదరి సుశీల, ఆమె పిల్లలు, మనవరాళ్ళు, మునిమనవళ్లు ఆమెతో కలిసి జీవించారు.[3] ఆమె కుమార్తె శోభా దీపక్ సింగ్ భారతీయ కళా కేంద్రాన్ని నడుపుతున్నారు.[9]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 "Padma Awards Directory (1954–2009)" (PDF). Ministry of Home Affairs (India). Archived from the original (PDF) on 10 May 2013.
- ↑ 2.0 2.1 Ashish Khokar (9 August 2011). "Sumitra Charat Ram: Doyenne of art patronage dies". narthaki.com. Retrieved 11 June 2013.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 "Sumitra Charat Ram passes away". 9 August 2011. Archived from the original on 20 June 2013. Retrieved 11 June 2013.
- ↑ Ashish Khokar (1 January 1998). Shriram Bharatiya Kala Kendra: a history : Sumitra Charat Ram reminisces. Lustre Press. p. 52. ISBN 978-81-7436-043-4. Retrieved 11 June 2013.
- ↑ "A Tale of Two Women: In search of their own songs". The Telegraph. 11 March 2012. Archived from the original on 29 July 2014. Retrieved 6 June 2013.
- ↑ Pallabi Chakravorty; Nilanjana Gupta (21 August 2012). Dance Matters: Performing India on Local and Global Stages. Routledge. pp. 526–. ISBN 978-1-136-51612-2. Retrieved 11 June 2013.
- ↑ "Pt. Birju Maharaj felicitated". 25 February 2011. Archived from the original on 15 December 2013. Retrieved 11 June 2013.
- ↑ "Dr Charat Ram passes away". Archived from the original on 18 June 2013. Retrieved 11 June 2013.
- ↑ "Taking Centre Stage". 25 August 2012. Retrieved 11 June 2013.