హేమంత ఋతువు అంటే మార్గశిర, పుష్య మాసములు. మంచు కురియును, చల్లగా నుండు కాలము. భారతదేశంలో వివిధ కాలాలలో వాతావరణంలో ఏర్పడే మార్పులను బట్టి సంవత్సరమును ఆరు ఋతువులుగా విభజించారు. వాటిలో ఒకటి హేమంత ఋతువు.
ఇది శరదృతువు తరువాత ప్రతి సంవత్సరం వసంతకాలం ముందు సంభవిస్తుంది. శీతాకాలం భూమి అక్షం వల్ల ఆ అర్ధగోళంలో సూర్యుడి నుండి దూరంగా ఉంటుంది. వేర్వేరు సంస్కృతులు శీతాకాలపు ప్రారంభంగా వేర్వేరు తేదీలను స్పష్టపరుస్తుంది. కొన్ని వాతావరణం ఆధారంగా ఒక నిర్వచనాన్ని ఉపయోగిస్తాయి. ఉత్తర అర్ధగోళంలో శీతాకాలం ఉన్నప్పుడు, ఇది దక్షిణ అర్ధగోళంలో వేసవి, దీనికి విరుద్ధంగా ఉంటుంది. అనేక ప్రాంతాలలో, శీతాకాలం మంచు గడ్డకట్టే ఉష్ణోగ్రతలతో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది. శీతాకాలపు సంక్రాంతి క్షణం ఏమిటంటే, ఉత్తర, దక్షిణ ధ్రువానికి సంబంధించి సూర్యుని ఎత్తు దాని ప్రతికూల విలువలో ఉన్నప్పుడు (అనగా, ధ్రువం నుండి కొలిచినట్లుగా సూర్యుడు హోరిజోన్ క్రింద చాలా దూరంలో ఉంది). ఇది సంభవించే రోజు అతి తక్కువ రోజు పొడవైన రాత్రిని కలిగి ఉంటుంది, పగటి పొడవు పెరుగుతుంది రాత్రి కాలం తగ్గుతుంది. ధ్రువ ప్రాంతాల వెలుపల ఉన్న ప్రారంభ సూర్యాస్తమయం తాజా సూర్యోదయ తేదీలు శీతాకాలం నుండి భిన్నంగా ఉంటాయి ఇవి అక్షాంశంపై ఆధారపడి ఉంటాయి.
సమశీతోష్ణ ఋతువులును నిర్ణయించడానికి ప్రాతిపదికగా ఖగోళ సమయం కనీసం పురాతన రోమన్లు ఉపయోగించే జూలియన్ క్యాలెండర్ నాటిది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా అనేక ఆధునిక గ్రెగోరియన్ క్యాలెండర్లలో ఇది ఉపయోగించబడుతోంది, ఋతువులు కచ్చితమైన సమయాన్ని సూర్యరశ్మి ఉష్ణమండలాల మీద సూర్యరశ్మి కచ్చితమైన సమయాలు అయస్కాంతాల కోసం సూర్యరశ్మి ప్రయాణించే సమయాలు విషువత్తుల కోసం భూమధ్యరేఖపై సూర్యుడు ప్రయాణించే సమయాలు ఈ కాలానికి దగ్గరగా ఉన్న సాంప్రదాయ తేదీ ద్వారా నిర్ణయించబడుతుంది.[1]
చాలా తక్కువ ఉష్ణోగ్రతలు (20-25 డిగ్రీలు), ఆహ్లాదకరంగా ఉంటుంది, ఇదే సమయంలో ఢిల్లీలో ఉష్ణోగ్రతలు 5 డిగ్రీలకు పడిపోయి సందర్శనకు ఆహ్లాదకరంగా ఉండదు.
పంట కోతల కాలం, రైతులు వరి ధాన్యాన్ని పొందుతారు.
పంచ గణపతి, భోగి, సంక్రాంతి, కనుమ