Азрақии Ҳиравӣ

Азрақии Ҳиравӣ
форсӣ: ازرقی هروی‎‎
Таърихи таваллуд:	1072
Зодгоҳ:	Ҳирот
Таърихи даргузашт:	1133
Шаҳрвандӣ (табаият):	Салҷуқиён Давлати Ғазнавиён
Навъи фаъолият:	шоир
Забони осор:	форсӣ

Азрақии Ҳиравӣ (форсӣ: ازرقی هروی‎; 1072, Ҳирот — 1133) — шоири форс-тоҷик.

Зиндагинома

Шарафуззамон Абулмахосин Зайнуддин Абубакр Чаъфар ибни Исмоил яке аз шоирони садаи XI форсу тоҷик буда, соли 1067 дар Ҳирот ба дунё омадааст ва соли 1133 дар Кирмон вафот кардааст. Аммо маълумоти мазкур доир ба таърихи таваллуд ва вафоти шоир аниқ нест. Ӯ писари шоир Исмоили Варрок мебошад. Исмоили Варроқ шахси ҷонбохтаи адабиёту фарҳанг ва маърифат буда, касест, ки Абулқосим Фирдавсӣ ҳангоми аз дасти гумоштагони Султон Маҳмуди Ғазнавӣ гурехтанаш қариб шаш моҳ дар хонаи ӯ паноҳ ёфта буд. Азрақӣ девони ашъор дорад. Дар баъзе тазкираҳо қайд шудааст, ки Азрақӣ достони «Синдбоднома» дорад. Азракии Хирави дар ташбеҳот, бадеъ ва васфи табиат устод аст. Девони Ашоир дар хачми 2000 байт ба мо расидааст. Дигар аз осори маъруфи ӯ «Достони Симбод» ё «Синдбоднома» аст, ки дар асоси тарчумаи насрии Абулфавориси Фанорӯзи (асри10) ба назм кашида будааст, вале имрӯз пайдо нест. Ривоят мекунанд, ки Азракии Хирави «Алфия ва Шалфия» ном китобе барои Тугоншох (хокими Хуросон) навишта будааст, вале ин асар низ боки намондааст. Девони Азрақӣ соли 1957 дар Теҳрон ба табъ расидааст.

Аз ғазалиёт

Ин барбатест санъати ӯ сеҳрошкор,

В-андар аҷаб зи санъати ӯ чашми рӯзгор,

Чун он ки аз чаҳор табоеъ мураккабем,

Таркиб кардаанд табоеъ дар ӯ чаҳор.

Ӯд аст номи ӯву бад ин сон кӣ дида ӯд?

З-ин гунна бурда анбару ӯд андар ӯ ба кор.

Хубиш беқиёсу дар ӯ нақш беадад,

Нағзиш бемисолу дар ӯ ақд бешумор.

Оромгоҳи ӯ бувад андар канори дӯст,

Овози ӯ нишоти дили ошиқони зор.

Хуррамтар аз баҳору сарояд ба зеру бам,

Гаҳ кинаи «Сиёвуш»-у гаҳ «Сабзаи баҳор».

Бе дурру ганҷ ҳар кӣ ба рӯ захма барзанад,

Ҳам «Ганчи гов» ёбаду ҳам дурри шоҳвор.

Аз рубоиёт

Дар ишқи буте дилам гирифтор шудаст,

В-аз фурқати ӯ рухам чу динор шудаст,

Ин қисса маро зи дӯст душвор шудаст,

Дил дар кафи ёру аз кафам ёр шудаст.

Эзоҳ