พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเหมวดี

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเหมวดี
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นเอก
ประสูติ	12 มกราคม พ.ศ. 2436
สิ้นพระชนม์	17 ตุลาคม พ.ศ. 2515 (79 ปี)
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาเหม ในรัชกาลที่ 5

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเหมวดี (12 มกราคม พ.ศ. 2436 – 17 ตุลาคม พ.ศ. 2515) พระราชธิดาพระองค์ที่ 94 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเหม (สกุลเดิม อมาตยกุล)

พระประวัติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเหมวดี เป็นพระราชธิดาพระองค์เล็กในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเหม (ธิดาคนโตของพระยาธรรมสารนิติวิชิตภักดี (พลับ อมาตยกุล)) เมื่อวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2435 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2436) เดิมพระองค์มีพระนามว่า พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้ามัณฑนาภาวดี แต่ขณะมีพระชันษาได้ 6 ปี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนพระนามเป็น พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าเหมวดี เมื่อวันที่ 8 มกราคม พ.ศ. 2441 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2442)^{[1] [2]}

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเหมวดี เป็นพระราชธิดาในรัชกาลที่ 5 เพียงไม่กี่พระองค์ที่มีพระชนม์ชีพยืนยาวถึงสมัยรัชกาลที่ 9 และสิ้นพระชนม์เป็นพระองค์ท้าย ๆ พระองค์สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2515 ด้วยโรคพระวักกะพิการ^[2] สิริพระชันษา 80 ปี พระองค์เคยประทับที่วังราชทัต ปัจจุบันคือบริเวณหลังโรงแรมโฟร์ซีซัน ถนนราชดำริ กรุงเทพมหานคร มีพิธีพระราชทานเพลิงพระศพเมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2516 ณ พระเมรุ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร^[3]

พระเกียรติยศ

ธรรมเนียมพระยศของ พระองค์เจ้าเหมวดี
ธงประจำพระอิสริยยศ
การทูล	ใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตน	เกล้ากระหม่อม/หม่อมฉัน
การขานรับ	พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

พระอิสริยยศ

• 12 มกราคม พ.ศ. 2436 – 8 มกราคม พ.ศ. 2442 : พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้ามัณฑนาภาวดี
• 8 มกราคม พ.ศ. 2442 – 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 : พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าเหมวดี
• 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 – 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 : พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าเหมวดี
• 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 – 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478 : พระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้าเหมวดี
• 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478 – 17 ตุลาคม พ.ศ. 2515 : พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเหมวดี

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2493 – เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายใน)^[4]
• พ.ศ. 2493 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายใน)^[5]
• พ.ศ. 2451 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2 (จ.ป.ร.2)^[6]
• พ.ศ. 2456 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2)^[7]
• พ.ศ. 2469 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 2 (ป.ป.ร.2)^[8]
• พ.ศ. 2496 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 1 (ภ.ป.ร.1)^[9]
• พ.ศ. 2469 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)

  

  ฉายเมื่อปี พ.ศ. 2447 แถวนั่งกับพื้นพระองค์ที่สามจากซ้าย

พงศาวลี

พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเหมวดี

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช               8. (=24.) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                       17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. เงิน แซ่ตัน               9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์               2. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                                   20. พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว               10. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์                       21. เจ้าจอมมารดาทรัพย์ ในรัชกาลที่ 3               5. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                             22. บุศย์               11. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา                       23. แจ่ม               1. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเหมวดี                                         24. หลวงพิพิธสมบติ (เอม อมาตยกุล)               12. พระยามหาอำมาตยาธิบดี (ป้อม อมาตยกุล)                       25. คุณดวง               6. พระยาธรรมสารนิติ (พลับ อมาตยกุล)                             13. คุณหญิงเย็น                       3. เจ้าจอมมารดาเหม ในรัชกาลที่ 5                                   7. ขรัวยายแสง

อ้างอิง

1. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระนามพระเจ้าลูกเธอ เก็บถาวร 2012-06-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 15, ตอน 43, 22 มกราคม ร.ศ. 117, หน้า 447
2. ธงทอง จันทรางศุ. ในกำแพงแก้ว. กรุงเทพฯ : เอส.ซี.พริ้นท์แอนด์แพค, พิมพ์ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2550. 169 หน้า. ISBN 978-9748-371-443
3. ราชกิจจานุเบกษา, หมายกำหนดการ ที่ ๔/๒๕๑๖ บำเพ็ญพระราชกุศลออกพระเมรุและพระราชทานเพลิงพระศพพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเหมวดี ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาส พุทธศักราช ๒๕๑๖, เล่ม 90, ตอน 19ง, 27 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2516, หน้า 559
4. "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 67 (ตอน 27 ง): หน้า 1995. 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2493. สืบค้นเมื่อ 19 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
5. "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 67 (ตอน 25 ง): หน้า 1806. 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2493. สืบค้นเมื่อ 19 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
6. "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบันฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 25: หน้า 1153. 27 ธันวาคม ร.ศ. 127. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-20. สืบค้นเมื่อ 19 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
7. "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบัน ฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 29 (ตอน 0 ง): หน้า 2445. 22 มกราคม ร.ศ. 131. สืบค้นเมื่อ 19 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
8. "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 43 (ตอน 0 ง): หน้า 3116. 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2469. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-20. สืบค้นเมื่อ 19 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
9. "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 70 (ตอน 17 ง): หน้า 1011. 10 มีนาคม พ.ศ. 2496. สืบค้นเมื่อ 19 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)